فرارو- زمانی که صحبت از برنامه خواب ترجیحی به میان می‌آید افراد معمولا در یکی از دو گروه قرار می‌گیرند: یا پرندگان سحرخیز هستند یا جغدهای شب و هر یک شهرت خاص خود را دارند. جوامع مختلف بارها افرادی که تمایل دارند زود از خواب بیدار شوند را مورد تجلیل و تمجید قرار داده در حالیکه جغدهای شب اغلب به عنوان افرادی تنبل به تصویر کشیده شده اند.
به گزارش فرارو به نقل از یاهولایف، با این وجود، آیا علیرغم باورهای رایج شب زنده داری واقعا بد است یا افرادی که تا دیر وقت بیدار می‌مانند شهرت نامناسبی دارند؟ نتایج تحقیقات در این باره چه می‌گویند؟
نتایج تحقیقاتی وجود دارند که فواید سلامتی ناشی از زود بیدار شدن و خوابیدن در زمان مناسب را نشان می‌دهند. در مطالعه‌ای که نتیجه آن در سال ۲۰۲۰ میلادی در مجله پزشکی و علوم ورزشی اسکاندیناوی منتشر شده و بر روی بیش از ۵ هزار نفر انجام شده بود بر روی مچ دست افرادی که پرنده سحرخیز بودند و هم چنین افرادی که جغد شب قلمداد می‌شدند ردیاب فعالیت را قرار داده بودند. محققان دریافتند که پرندگان سحرخیز یعنی افرادی که زود از خواب بیدار می‌شدند در طول روز ۶۰ تا ۹۰ دقیقه بیش از همتایان جغد شب‌شان فعالیت داشتند. باید اشاره کرد که فعالیت بدنی با کاهش خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌های جدی از جمله بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع ۲ مرتبط است.
نتیجه مطالعه دیگری که در سال ۲۰۲۱ میلادی در نشریه JAMA Psychiatry منتشر شد نشان داد کاهش خطر ابتلا به افسردگی در پرندگان سحرخیز وجود دارد. برای انجام این مطالعه محققان دو پایگاه داده ژنتیکی بیش از ۸۰۰۰۰۰ بزرگسال را به همراه داده‌های مربوط به تشخیص افسردگی اساسی و زمانی که افراد معمولا به خواب می‌روند و بیدار می‌شوند مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. محققان دریافتند افرادی که در سنین اولیه هستند به ازای هر ساعت زودتر رسیدن به نقطه میانی خواب (یعنی وسط چرخه خواب) ۲۳ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی شدید قرار داشتند.
نتیجه مطالعه دیگری که در مجله Annals of Internal Medicine در ماه سپتامبر منتشر شد جغد شب بودن را با خطر بیش‌تر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط دانست. این مطالعه داده‌های ۶۳۶۷۶ پرستار ۴۵ تا ۶۲ساله را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و دریافت کسانی که ترجیح می‌دهند تا دیروقت بیدار بمانند ۵۴ درصد بیش‌تر در معرض عادات سبک زندگی ناسالم مانند سیگار کشیدن، کم خوابی، ورزش نکردن و رژیم غذایی نامناسب بودند. محققان هم چنین دریافتند که جغدهای شب ۱۹ درصد بیش‌تر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند.
هم چنین، پرنده سحرخیز بودن با داشتن طول عمر بیش‌تر نیز مرتبط بوده است. نتیجه مطالعه‌ای منتشر شده در نشریه Chronobiology International در اوایل سال جاری که در آن نزدیک به ۲۴۰۰۰ دوقلو را از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۸ میلادی مورد بررسی قرار گرفتند با تمرکز بر روی عادات خواب انجام شده بود. محققان هم چنین سوابق مرگ افراد را بررسی کردند و پس از تعدیل عواملی مانند مصرف الکل، سیگار کشیدن، توده بدن و مدت زمان خواب دریافتند که خطر مرگ زودهنگام در جغدهای شب ۹ درصد بیش از پرندگان سحرخیز بوده است.
با این وجود، همه خبرها برای جغدهای شب بد نیستند. نتایج تحقیقات پیشین نشان داده افرادی که تا دیروقت بیدار می‌مانند خلاق‌تر از افرادی هستند که زود به رختخواب می‌روند. براساس نتیجه مطالعه‌ای دیگر مشخص شد جغدهای شب در مقایسه با پرندگان سحرخیز از نظر ذهنی هوشیارتر هستند و از زمان پاسخگویی سریع‌تر قبل از خواب در مقایسه با پرندگان سحرخیز برخوردار هستند.
برنامه خوابی که ترجیح می‌دهید می‌تواند توسط ترکیبی از عوامل ایجاد شود. این زمان و برنامه قطعا بیولوژیکی است اما می‌تواند به عادات نیز مرتبط باشد مانند زمانی که یکی از زوجین ترجیح می‌دهند به رختخواب بروند. شغل و زندگی خانوادگی نیز بر زمان خواب تاثیر می‌گذارد.
«دبلیو کریستوفر وینتر» متخصص مغز و اعصاب و پزشک طب خواب متخصص عصب‌شناسی و طب خواب به «یاهولایف» می‌گوید: «من تردید دارم بگویم یک الگوی خواب و بیدار شدن از آن بدتر از الگوی دیگر است. من از توهین به جغدهای شب خودداری می‌ورزم. افرادی هستند که ترجیح می‌دهند تا دیروقت بیدار بمانند و برای جامعه نیز مفید هستند.
افرادی نیز وجود دارند که ترجیح می‌دهند زود از خواب بیدار شوند و آنان نیز برای جامعه مفید هستند. من خوشحال هستم که جغدهای شب وجود دارند. افرادی که در بیمارستان هستند شب و روز با انرژی زیاد مشکل گشا هستند. اگر در پروازی دیروقت حضور دارید می‌خواهید خلبان هوشیار باشد. زندگی ۲۴ساعته ما مکان‌هایی را نیز برای جغدهای شب در نظر گرفته است».
علیرغم نتایج تمام تحقیقاتی که برای حمایت از پرندگان سحرخیز انجام شده پزشکان می‌گویند نکته مهم آن است که اطمینان حاصل شود شما هفت ساعت یا مدت زمانی بیش‌تر در طول شب می‌خوابید. در نتیجه، بهتر است بدن‌تان با آن برنامه‌ای که راحت‌تر است سازگار باشد نه آن که تلاش کنید آن برنامه را تغییر دهید. اگر سعی می‌کنید ساعت ۷ صبح از خواب بیدار شوید خودتان را می‌کشید و به جای آن ظرفیت این را دارید که ساعت ۹ صبح از خواب بیدار شوید تا زمانی که ورزش می‌کنید و رژیم غذایی مناسبی دارید مشکلی وجود ندارد.