همه‌چیز درباره طرح جنجالی آپارتمان ۲۵ متری

فرارو- خانه‌های ۲۵ متری تهران ایده جدیدی نیستند. ماجرای این آپارتمان‌های نقلی سال‌های گذشته هم به صف‌آرایی موافقان و مخالفان منجر شد، اما به‌نظر می‌رسد این‌بار قضیه قرار است تکلیف کار یکسره شود.

به‌گزارش فرارو؛ مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران دو روز پیش در گفتگو با یک خبرگزاری رسمی گفته پس از انجام مطالعات تقریبا ۲.۵ ساله روی طرح مسکن اقتصادی، به‌زودی قرارداد اولین پروژه ساخت خانه‌های ۲۵ متری در منطقه ۱۹ تهران امضا خواهد شد تا شاهد به زمین خوردن کلنگ ساخت آپارتمان ۲۵ متری باشیم. چهار سال پیش هم خبرگزاری‌ها چنین موضوعی را روی خروجی خود قرار داده بودند، اما خیلی زود با واکنش منفی جامعه و افکارعمومی طرف‌های درگیر تصمیم گرفتند عقب‌نشینی کنند و موضوع را مسکوت بگذارند. رشد قیمت مسکن باعث شده خرید خانه در پایتخت با بودجه زیر یک میلیارد غیرممکن شود، همین مسئله خانه‌های ۲۵ متری را به موضوع جذابی تبدیل می‌کند.

خانه‌های ۲۵ متری چرا ممکن است محبوب باشند؟

خانه‌های ۲۵ متری تهران ایده‌ای تجاری هستند و باید آن‌ها را واکنشی به رشد قیمت مسکن در سال‌های اخیر دانست. بانک مرکزی دی ماه سال گذشته ارزش هر مترمربع خانه در تهران را به‌طور متوسط ۴۸ میلیون تومان اعلام کرده بود.

قیمت خانه ۱۰۰ متری در تهران بر اساس چنین عددی، در زمستان سال گذشته به حدود پنج میلیارد تومان می‌رسید و اگر یک زوجِ جوانِ اهلِ قناعت می‌خواستند سراغ واحدی ۵۰ متری و یک‌خوابه بروند تقریبا به ۲.۵ میلیارد تومان پول نیاز پیدا می‌کردند.

انتشار آمار‌های رسمی مربوط به قیمت مسکن از دی ۱۴۰۱، متوقف شده است، ولی آمار‌های غیررسمی می‌گویند ظرف ۹ ماه گذشته متوسط قیمت مسکن که یک شاخص آماری است، در تهران حدود ۳۷ درصد افزایش پیدا کرده و حالا با عدد ۶۶ میلیون تومان برای هر مترمربع روبرو هستیم.

قیمت خانه در نیمه شمالی تهران، بیش از متری ۶۶ میلیون تومان است و در مناطق یک و سه از ۱۰۰ میلیون تومان فراتر می‌رود. منطقه ۱۸، ارزان‌ترین خانه‌های پایتخت را در دل خود جا داده، اما متوسط قیمت هر مترمربع خانه در این نقطه ۳۱ میلیون تومان است. یعنی در حال حاضر خرید خانه ۱۰۰ متری به سه میلیارد تومان و خرید خانه ۵۰ متری به ۱.۵ میلیارد تومان وجه رایج مملکت نیاز دارد.

خانه‌های ۲۵ متری تهران توسط کسانی ایده‌پردازی و پشتیبانی می‌شوند که معتقدند خرید خانه زیر یک میلیارد تومان می‌تواند محبوب و پرطرفدار باشد و حداقل زوج‌های جوان و حتی مجرد‌ها برای حل مشکل سکونت خود از آن استقبال می‌کنند.

خانه‌های ۲۵ متری توسط چه کسانی حمایت می‌شوند؟

ساخت خانه‌های ۲۵ متری، مشکل محل زندگی زوج‌های جوان و بخشی از مجرد‌های ساکن پایتخت را حل می‌کند، اما برای گروه دیگری نیز سفره پر آب و نانی فراهم می‌کند. سازندگان مسکن و انبوه‌سازان در سال‌های اخیر با رشد قیمت‌ها متضرر شده‌اند.

قیمت خانه بالا رفته و این مسئله برخلاف آنچه در ابتدا به‌نظر می‌رسد، علیه کسب‌وکار سازندگان مسکن عمل می‌کند. وقتی خانه گران باشد تعداد مشتریان کم می‌شود و بالاخره روزی می‌رسد که بازار کساد شده و در رکود فرو برود. این اتفاق تقریبا همین حالا رخ داده و فروشندگان چاره‌ای جز تعدیل پیشنهاد مالی‌شان ندارند. اگر شما فعال بازار مسکن باشید، برای رونق دوباره کسب‌وکارتان دنبال ایده جدید نمی‌روید؟

آپارتمان ۲۵ متری را باید در ذهن خودتان چنین چیزی تصور کنید؛ به‌نظرتان زندگی در آن امکان‌پذیر است؟

ساخت خانه‌های ۲۵ متری، جنس جدیدی از تقاضا را وارد بازار مسکن می‌کند. همان زوج‌های جوان و مجرد‌هایی که صبح تا شب سر کار می‌روند و تنها دنبال جایی هستند که سرشان را روی بالش بگذارند و چندساعتی بخوابند. آپارتمان ۲۵ متری شاید با فرهنگ ایرانی که هنوز مزه زندگی در خانه‌های بزرگ با ایوان و سرسرا و حیاط و حوض و اندرونی و بیرونی را زیر زبان دارد و تا همین چند سال پیش آپارتمان‌نشینی را با اطلاق کلمه «قوطی کبریت» به تمسخر می‌گرفت، چندان جور درنیاید، اما در کشور‌های توسعه یافته و مدرن بسیاری از جمله فرانسه و انگلیس در اروپا و ژاپن و کره در آسیا امتحان خود را پس داده است.

آپارتمان ۲۵ متری توسط مدافعان طرح با تاکید روی تجربه‌های جهانی تبلیغ می‌شود، اما قیمت مسکن و تفاوت نرخ تمام شده ساخت آپارتمان ۲۵ متری، نقش اول را در پرزنت کردن طرح بازی خواهد کرد. ساخت خانه‌های ۲۵ متری توسط فعالان ساخت‌و‌ساز مسکن پیگیری می‌شود و معمولا چند سال یک‌بار برای جلب موافقت وزیر مسکن دولت جدید یا شهردار تازه تهران یا همراه کردن نمایندگان مجلس به‌منظور همکاری یک بخش دولتی تلاش‌های جدیدی صورت می‌گیرد.

خانه‌های ۲۵ متری چه مخالفانی دارد؟

آپارتمان ۲۵ متری چه این بار و چه در مرتبه‌های قبلی به سرعت واکنش افکارعمومی را برمی‌انگیزاند. توجیهات مخالفان معمولا با مسائل خرد و کلان درهم آمیخته است. مهمترین علت مخالفت فرهنگی با ساخت آپارتمان ۲۵ متری، به مغایرت آن با الگوی مصرف خانوار ایرانی برمی‌گردد. بعضی‌ها می‌گویند زندگی در چنین خانه‌هایی امکان‌پذیر نیست و با سیاست‌های کلان فرزندآوری همخوانی ندارد.

ساخت خانه‌های ۲۵ متری به‌همین دلیل خیلی زود با واکنش مقامات دولتی و رسمی همراه شد. صراحت لهجه وزارت راه‌وشهرسازی در تکذیب اخبار چند روز اخیر که طی اطلاعیه‌ای رسمی منتشر شده کم‌سابقه است: به استحضار ملت شریف در سراسر کشور می‌رساند که نه تنها این طرح هیچ ارتباطی با دولت و وزاتخانه ندارد بلکه وزارت راه‌وشهرسازی مخالف ساخت مسکن کوچک مقیاس است. مسکن‌های کوچک کمقاسا در تضاد با فرهنگ ایرانی و اسلامی و حامعه خانواده مخور است و به‌هیچ عنوان در دستور کار دولت سیزدهم و وزارت راه‌وشهرسازی نیست. این وزارتخانه در اطلاعیه خود به اصل ۳۱ قانون اساسی که داشتن مسکن متناسب با نیاز را حق هر فرد و خانواده ایرانی می‌داند اشاره کرده: عدم تناسب مساحت واحد مسکونی با نیاز خانواده آسیب‌های گسترده‌ای برجا خواهد گذاشت.

خانه‌های ۲۵ متری از نظر استاندارد‌های فنی هم به مشکل برخورد می‌کنند. به‌عنوان مثال در سایر نقاط دنیا به‌منظور کاهش قیمت تمام شده، آن‌ها را بدون پارکینگ می‌سازند و تحویل می‌دهند. استاندارد‌های فعلی ایران، ساخت واحد مسکونی بدون پارکینگ را منع می‌کند. حداقل سرانه زیربنای واحد مسکونی برای هر نفر در ایران حداقل ۵۰ مترمربع درنظر گرفته می‌شود که برای خانوار‌های یک (مجردها) و دو نفره (زوج‌های جوان) مطرح هستند. استاندارد خانوار‌های سه‌نفره به بالا را بین ۱۵۱ تا ۳۰۰ مترمربع تعریف کرده‌اند. اینجاست که دوباره پای سیاست کلان افزایش جمعیت وسط می‌آید که به‌طور واضح روی ساخت واحد‌های ۱۵۰ تا ۳۰۰ متربع تاکید کرده و متراژ متوسط ۲۳۰ مترمربع را لازم و ضروری می‌داند.

ضوابط شهرسازی شهرداری تهران طوری نوشته شده که اصولا پروانه ساخت برای واحد‌های زیر ۶۰ مترمربع را منتفی کند. شخم‌زدن قوانین بالادستی نیز نشان می‌دهد استاندارد مساحت خانه مسکونی به ازای نفر، ۱۷.۵ مترمربع است. به این ترتیب برای دو نفر حداقل ۳۵ مترمربع فضا پیش‌بینی نیاز است و به واحد‌هایی با متراژ کمتر، مجوز و پروانه ساخت داده نمی‌شود.

ساخت آپارتمان ۲۵ متری با قیمت زیر یک میلیارد تومان، حتی با فرض رفع تمام موانع قانونی و برطرف کردن حساسیت‌های فرهنگی، آینده روشنی ندارد چون متوسط ارزش هر مترمربع مسکن در منطقه ۱۹، ۳۵ میلیون تومان است.