شاخص بورس تهران پس از پشت سر گذاشتن ۱۰روز متوالی مثبت که بازدهی ۱۱درصدی را کسب کرده بود، در روز گذشته برای نخستین‌بار در شهریور ماه در مدار منفی قرار گرفت و علاوه بر خروج سنگین پول حقیقی، با یک درصد کاهش به سطح ۲میلیون و ۱۳۰هزار واحد رسید. برخی از کارشناسان بورسی با توجه به رشد قیمت‌های نفت و اوره در بازارهای جهانی اعتقاد داشتند که روند صعودی در بورس تهران ادامهدار خواهد بود؛ اما به نظر میرسد که بازار سهام بعد از رشد متوالی در دو هفته اخیر، به یک استراحت نیاز داشته است.
بورس تهران بعد از جهش قیمت‌ها در ۱۰ روز معاملاتی ابتدایی شهریور، برای اولین‌بار در آخرین ماه تابستان سال‌جاری سرخپوش شد. دلار در روزهای اخیر به نزدیکی‌‌‌‌‌‌های کانال ۵۰هزار‌تومانی رسیده است و انتظار شماری از فعالان بازار سهام بر این مبنا استوار بود که روند قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد به‌عنوان محرکی برای تداوم روند صعودی شکل‌‌‌‌‌‌گرفته در بازار سهام عمل کند، اما این مهم محقق نشد و بورس تهران اولین روز منفی خود در شهریور را تجربه کرد.
استراحت قیمتی در بورس
همان‌طور که در گزارش روز گذشته «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان ظهور بارقه‌های امید در بورس اشاره شد، بورس تهران در ۱۰روز معاملاتی ابتدایی شهریور، عملکرد درخشانی از خود برجای گذاشته و شاخص‌کل این بازار، توانسته بود خود را از پله‌های ابتدایی کانال یکمیلیون و ۹۰۰هزارواحدی، به پله‌های میانی کانال ۲میلیون و ۱۰۰هزارواحدی برساند. ثبت چنین عملکردی از نماگر اصلی بازار سهام سبب‌شده بود تا بازدهی ۱۰روزه این شاخص از ابتدای شهریور تا پایان هفته گذشته به ۹۷/ ۱۰درصد برسد. به‌علاوه شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز توانسته بود از مقدار ۶۶۳هزار و ۲۲۹واحد در آخرین روز معاملاتی مرداد، به مقدار ۷۲۶هزار و ۴۶۰ واحد در پایان هفته گذشته برسد. به این‌‌‌‌‌‌ترتیب این شاخص نیز در ۱۰روز معاملاتی شهریور، جهش ۵۳/ ۹درصدی را تجربه کرده‌بود. در روز گذشته برای اولین‌بار شاخص‌کل بورس تهران در ماه‌جاری در دامنه منفی کار خود را به اتمام رساند و می‌توان گفت که دلیل منفی‌‌‌‌‌‌شدن بازار سهام در روز گذشته، نیاز به استراحت و تنفس قیمتی در بازار سهام بوده‌است که سبب شد تا بازار سهام در روز گذشته با کاهش ارتفاع نماگرها و افت قیمت‌ها همراه شود. عده‌ای از تحلیلگران و اهالی بازار سهام اعتقاد داشتند که با جهش قیمت نفت‌برنت و قیمت اوره در بازارهای جهانی، بورس تهران با افزایش قابل‌‌‌‌‌‌توجه تقاضا در اولین روز معاملاتی هفته کار خود را آغاز خواهد کرد، اما چنین امری به‌وقوع نپیوست. در توجیه دلایل این امر در اولین پرده به لزوم تنفس قیمت‌ها اشاره شد و در پرده دوم نیز به عدم‌توان کافی محرک‌‌‌‌‌‌ها اشاره می‌شود.
به کرات به همبستگی و همسویی کامل روند قیمت اسکناس آمریکایی و قطار قیمت‌های بورس تهران اشاره شده‌است و حتی رشد سال‌گذشته بورس تهران که سبب شد نماگرهای سهامی سقف‌های سال۹۹ خود را مجددا بازپس‌‌‌‌‌‌گیری کنند، در نتیجه جهش ارزی حادث‌‌‌‌‌‌شده در نیمه دوم سال‌گذشته بود، اما بورس تهران در مقطع کنونی از داشتن چنین محرکی محروم است و سایر محرک‌‌‌‌‌‌ها به‌رغم شکل‌دهی به روندهای صعودی کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت در بطن بازار سهام، از جهت‌بخشیدن به بازار به‌صورت روند قدرتمند صعودی محروم هستند. به بیانی ساده‌‌‌‌‌‌تر می‌توان گفت با توجه به آرامشی که در برهه کنونی بر معاملات بازار ارز حاکم است، بورس تهران از تحریک تقاضا در این بخش، منتفع نمی‌شود و تنها اخبار مثبت مربوط به صنایع مختلف است که سبب می‌شود بازار با شوک‌‌‌‌‌‌های صعودی کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت به مانند آنچه در ۱۰روز معاملاتی اخیر به‌وقوع پیوست، همراه شود. یکی از این اخبار مثبت که در چند وقت اخیر، چشم‌‌‌‌‌‌انداز مثبتی داخل مرزهای بازار سهام پدید آورد، فرموله‌‌‌‌‌‌شدن نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی بود که بخش‌اعظم شوک منفی تزریق‌شده از ناحیه افزایش نرخ خوراک را از بستر بازار سهام زدود و سبب شد شاخص‌کل بازار سهام از کانال یکمیلیون و ۹۰۰هزارواحدی به کانال ۲میلیون و ۱۰۰هزارواحدی نقل‌مکان کند. پس در مقام جمع‌‌‌‌‌‌بندی این بخش می‌توان در تفسیر دلایل منفی‌‌‌‌‌‌شدن روز گذشته بازار سهام، شناسایی سود از سوی برخی از معامله‌گران و لزوم تنفس و استراحت قیمتی در کلیت بازار و نبود جریان قدرتمند در معاملات بازار ارز را به‌عنوان عواملی قلمداد کرد که از شتاب رشد قیمت‌ها در بازار سهام کاست و سبب شد بازار سهام بعد از ۱۰ روز رنگ عوض کرده و نخستین روز منفی معاملاتی خود در شهریور را نیز تجربه کند.
دلیل رشد بورس در فروردین
بانک‌مرکزی در روز جمعه، بالاخره به سانسور و احتکار آمار پایان داد و آمارهای پولی مربوط به فروردین سال‌جاری را منتشر کرد که براساس این آمار نقدینگی کشور با جهش ۲۸/ ۱درصدی نسبت به مقدار انتهای اسفند سال‌گذشته به ۶هزار و ۴۱۸ همت رسیده است. با احتساب دلار ۵۱هزار و ۴۰۰تومانی در انتهای اولین ماه بهار، نماگر دلاری نقدینگی، رقم ۱۲۴میلیارد و ۸۷۹میلیون دلار را نشان می‌دهد. بر همین اساس، رشد نقطه‌به‌نقطه نقدینگی نیز با افزایش جزئی به ۱/ ۳۳درصد رسیده که برخلاف روند کاهشی در دو ماه قبلی است. نکته قابل‌‌‌‌‌‌توجه که در دل آمارهای پولی منتشره نهفته است، تداوم افزایش سهم پول از نقدینگی و به موازات آن کاهش سهم شبه‌‌‌‌‌‌پول از نقدینگی است که منتج به افزایش نسبت پول به شبه‌‌‌‌‌‌پول شده‌است.
نسبت شبه‌‌‌‌‌‌پول به نقدینگی به ۰۳/ ۷۴درصد رسیده که در یک دهه‌اخیر رقم بی‌‌‌‌‌‌سابقه‌‌‌‌‌‌ای است. هم‌‌‌‌‌‌راستا با این موضوع نسبت پول به نقدینگی نیز به رقم ۹۷/ ۲۵درصد رسیده است، با توجه به افزایش سهم پول از نقدینگی، نسبت پول به شبه‌‌‌‌‌‌پول به رقم ۰۹/ ۳۵ رسیده است که رقم بسیار بالایی محسوب می‌شود. بورس تهران تا ۱۶ اردیبهشت سال‌جاری با افزایش سطح قیمت‌ها همراه شد و می‌توان گفت بخشی از پول سیال و سرگردانی که در فروردین و اردیبهشت و ماه‌های پایانی سال‌گذشته راهی بازار سهام شده‌بود، در نتیجه تبدیل سپرده‌‌‌‌‌‌های بلندمدت به سپرده‌‌‌‌‌‌های کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت بوده که در تکاپوی حفظ ارزش در‌برابر تورم، راهی بازارهای دارایی و خصوصا بازار سهام شده‌بود.پایه‌پولی نیز با رشد ۱۵/ ۳درصدی در مقیاس ماهانه به رقم ۸۸۷همت رسید که رشد نقطه‌به‌نقطه ۴۵درصدی را در این پارامتر آماری بازنمایی می‌کند که در یک دهه‌اخیر بی‌‌‌‌‌‌سابقه بوده‌است. عده‌ای از صاحب‌نظران اقتصاد کلان معتقدند که به‌رغم کاهش رشد سالانه نقدینگی، قرار داشتن رشد نقطه‌به‌نقطه پایه‌پولی در سقف‌های تاریخی خود، به‌عنوان یک زنگ خطر برای تداوم تورم‌های افسارگسیخته در بطن و متن اقتصاد کشور محسوب می‌شود و می‌توان این موضوع را به‌عنوان یکی از عوامل بازدارنده کاهش شوک‌‌‌‌‌‌های تورمی و التهاب بازار‌‌‌‌‌‌ها درنظر گرفت که طبیعتا برای بازاری مثل بازار سهام نکته قابل‌توجهی به‌حساب می‌آید.