از کودکی به ما گفته شده است که مسواک‌زدن دندان‌ها باعث می‌شود آن‌ها را در سنین بالا از دست ندهیم. اکنون به‌نظر می‌رسد که فقط سلامت لثه‌ها و دندان‌ها در خطر نیست، بلکه ممکن است مغزمان نیز از بهداشت ضعیف دهان ما آسیب ببیند.
محققان ژاپنی بین ازدست‌دادن دندان‌ها، بیماری‌های لثه و کوچک‌شدن ناحیه‌ای از مغز به نام هیپوکامپ که به حافظه و بیماری آلزایمر مربوط می‌شود، ارتباط معناداری را کشف کرده‌اند. نتایج تکان‌دهنده این تحقیق حاکی از آن است که شاید ازدست‌دادن دندان تنها به سلامت لثه آسیب نزند، بلکه سلامت مغز را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
ارتباط بیماری لثه با هیپوکامپ مغز
یافته‌هایی که از مطالعه ۱۷۲ نفر در طول ۴ سال به‌دست آمده است، ارتباط بین این عوامل را نشان می‌دهد. شرکت‌کنندگان که همگی بالای ۵۵ سال سن داشتند، در ابتدای مطالعه مورد آزمایش‌های حافظه قرار گرفتند. محققان با استفاده از پرسش‌نامه‌ها و آزمایش‌های پزشکی، داده‌های مربوط به سلامت عمومی و سابقه پزشکی هریک از شرکت‌کنندگان را جمع‌آوری کردند. آن‌ها تنها درصورتی‌که مشکل حافظه نداشتند، مورد مطالعه قرار می‌گرفتند. محققان از طریق تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، حجم هیپوکامپ شرکت‌کنندگان را در ابتدای تحقیقات و در پایان ۴ سال مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق دندان‌پزشکان تعداد دندان‌های هر شرکت‌کننده را شمارش می‌کردند و عمق پروب پریودنتال (PD)، یعنی بافت لثه اطراف هر دندان را که می‌تواند نشانه‌ای از بیماری لثه باشد، اندازه‌گیری می‌کردند.
محدوده PD سالم بین ۱ تا ۳ میلی‌متر است و PD با اندازه ۳ یا ۴ میلی‌متر به‌عنوان بیماری خفیف لثه شناخته می‌شود. در بیماری‌های شدید لثه، این محدوده ۵ یا ۶ میلی‌متر در نقاط متعدد است. این تجزیه‌وتحلیل براساس میانگین PD برای هر شرکت‌کننده در ابتدا و پایان ۴ سال انجام گرفت.
در این مطالعه محققان دریافتند که تعداد دندان‌ها و میزان بیماری لثه با تغییراتی در هیپوکامپ چپ مغز در ارتباط است. همان‌طور که گفته شد، هیپوکامپ در مراحل اولیه ابتلا به بیماری آلزایمر دچار کاهش حجم می‌شود.
این تحقیق نشان داد که هیپوکامپ در افراد مبتلا به بیماری خفیف لثه که دندان‌های سالم کمتری نیز داشتند، سریع‌تر کوچک می‌شود. یک دندان کمتر، میزان انقباض مغز را در افراد مبتلا به بیماری خفیف لثه به میزانی افزایش می‌دهد که تقریباً به‌اندازه یک سال پیرترشدن مغز است.
از سوی دیگر، در افراد مبتلا به بیماری شدید لثه، داشتن دندان‌های بیشتر با سرعت کوچک‌شدن مغز در همان ناحیه مرتبط بود. درواقع افزایش انقباض هیپوکامپ چپ ناشی از یک دندان بیشتر معادل ۱/۳ سال پیری زودتر مغز در افراد مبتلا به بیماری شدید لثه است.
اهمیت بازدیدهای دندان‌پزشکی در جلوگیری از بیماری آلزایمر
این تفاوت‌ها با در نظر گرفتن سن شرکت‌کنندگان توسط محققان در این مطالعه مشاهده شد. محققان نتیجه گرفتند که کنترل پیشرفت بیماری لثه از طریق بازدیدهای منظم دندان‌پزشکی و درمان دندان‌های آسیب‌دیده از اهمیت فراوانی برخوردار است.
بااین‌وجود، این مطالعه در بین تعداد افراد محدودی از یک منطقه در ژاپن انجام شد و قبل از تعمیم نتایج آن، باید مطالعاتی روی جمعیت‌های بزرگ‌تر و متنوع‌تر نیز انجام شود.
درعین‌حال، این مطالعه و نتایج به‌دست‌آمده از آن نشان می‌دهد که حفظ دندان‌ها نه‌تنها برای سلامت دهان اهمیت دارد، بلکه مغز، حافظه و تفکرات ما را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.