شهر میلیارد دلاری در ترکمنستان

«آرکاداغ» هوشمند تاسیس شد
شهر میلیارد دلاری در ترکمنستان
شماره روزنامه: ۵۷۷۳
تاریخ چاپ:
۱۴۰۲/۰۴/۱۹
شماره خبر: ۳۹۸۳۴۴۵
گروه: دنیا
دنیای‌اقتصاد- محمد حسین باقی : مراسم افتتاحیه جدیدترین شهر ترکمنستان، آرکاداغ [که در فارسی معادل‌های آرکاداخ و آرقاداغ هم برای آن به‌کار رفته است]، با هواداران و البته هیاهوی بسیار در ۲۹ژوئن انجام شد.

به گزارش دنیا اقتصاد، «سیلک رود بریفینگ» در گزارش ۳۰ژوئن نوشت: ترکمنستان رسما شهر جدید و آینده‌نگر «هوشمند» خود را به نام آرکاداغ یا «محافظ» (Protector) افتتاح کرد؛ نامی که اشاره‌ دارد به لقب رئیس‌جمهور قبلی این کشور، «قربانقلی بردی محمداف» که این مفهوم را بسط و توسعه داد. شهر جدید که در ابتدا برای ۷۳هزار نفر (حدود دو برابر لیختن اشتاین) طراحی شده است، هزینه ساخت آن ۳/ ۳میلیارد دلار آمریکا است. برنامه‌هایی برای گسترش این شهر در چند سال آینده و گسترش بیشتر جمعیت آن وجود دارد. سردار بردی محمداف، ۴۱ساله رئیس‌جمهور کنونی و پسر قربانقلی، بر مراسم افتتاحیه با حضور مقام‌های خارجی نظارت داشت. برخی هدایایی آورده بودند مانند خودروی برقی اهدایی از سوی رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه.

آرکاداغ پایتخت منطقه‌ای جدید برای استان آخال جنوبی ترکمنستان است که در نزدیکی مرز ایران و ۳۰کیلومتری پایتخت ملی، عشق‌آباد قرار دارد. تمام ساختمان‌های آرکاداغ سفیدرنگ و همه مجتمع‌های آپارتمانی هفت‌طبقه هستند که یک عدد «خوش‌یمن» در ترکمنستان است. فقط وسایل نقلیه الکتریکی مجاز به ورود به شهر هستند. در این شهر پوشش دیجیتالی کامل ۵G نیز وجود دارد. جشن‌های کنونی به افتتاحیه مرحله اول توسعه شهر اختصاص دارد. مرحله اول شامل ۳۳۶ساختمان پیشرفته است که شامل دو ساختمان مسکونی چند طبقه، امکانات عمومی، آموزشی، پزشکی، فرهنگی، ورزشی و غیره می‌شود. بر اساس گزارش‌های رسمی، تمامی این امکانات از مواد سازگار با محیط زیست و مجهز به فناوری‌های دیجیتال ساخته شده‌اند.

به‌عنوان بخشی از مرحله دوم توسعه شهری که طی سه سال آینده انجام می‌شود و در سال۲۰۲۶ تکمیل می‌شود، تاسیسات خدماتی و تولیدی برای تولید محصولات غذایی، صنعتی، دارویی و پزشکی ساخته می‌شود. در نهایت، حدود ۷۰هزار خانواده در این شهر زندگی خواهند کرد که در مجموع جمعیتی در حدود ۳۰۰هزار نفر (تقریبا به اندازه کارلسروهه در آلمان یا نیوآرک در ایالات متحده) خواهد بود. شهروندان از وسایل نقلیه شهری سازگار با محیط زیست - اتوبوس های برقی و ماشین‌های الکتریکی و همچنین پارکینگ‌های «هوشمند»، پنل‌های خورشیدی، توربین های بادی و سایر مزایای زیست محیطی و دیجیتال استفاده خواهند کرد. یک کانال تلویزیونی آرکاداغ، یک روزنامه و یک باشگاه فوتبال هم پیش‌تر ایجاد شده است. انتظار می‌رود که این شهر به‌عنوان بخشی از کریدور شرقی INSTC به یک مسیر تجاری بزرگ آسیای مرکزی با ایران تبدیل شود.

خانه‌های شهر آرکاداغ با پوشش حرارتی مجهز شده‌اند که بسته به فصل، دمای داخل را تنظیم می‌کند. اکنون ۶موسسه درمانی در این شهر ساخته شده و پیش‌بینی شده است در آینده نیز شبکه گسترده‌ای از موسسات پزشکی از جمله مرکز بهداشت مادر و کودک و سایر موسسات ایجاد شود. در این شهر هر خانه به فناوری‌های هوشمند مجهز خواهد شد. با کمک این فناوری‌ها قرار است محیط زندگی راحت‌تری ایجاد شود و در مصرف برق نیز صرفه‌جویی شود. سطل‌های زباله هوشمند نیز در مرکز منطقه برای نوسازی کار خدمات عمومی نصب شده است؛ روی در سطل‌های زباله، حسگرهای خاصی تعبیه شده است که میزان پر بودن سطل‌ها را اعلام می‌کند.

آسوشیتدپرس هم در گزارش ۲۹ژوئن در همین رابطه نوشت، این شهر با وجود تمام تبلیغات و کبکبه و دبدبه‌ای که برایش در بوق و کرنا شد، نشانه‌هایی از اقتدارگرایی را هم دارد. به‌طور مثال، قرار است بنای یادبودی برای اسب مورد علاقه «بردی‌اف» پدر ساخته شود که رکورد جهانی گینس را برای دویدن ۱۰متر روی پاهای عقب خود ثبت کرد. از زمان استقلال ترکمنستان از اتحاد جماهیر شوروی در سال۱۹۹۱، ترکمنستان توسط رژیمی مستبدی رهبری می‌شود که اجازه مخالفت قابل توجه را نمی‌دهند و دسترسی از خارج به درون این کشور هم شدت محدود شده است.

زرق و برق‌های بی‌مصرف

با این حال، هفته‌نامه «آخال تکه» که رویدادها و اخبارهای ترکمنستان را جمع‌آوری می‌کند، در گزارش ۵ژوئیه به جنبه‌های دیگری از این «شهر هوشمند» اشاره کرد و نوشت: همان‌طور که رسانه‌های دولتی به‌طور خستگی‌ناپذیر به مردم یادآوری می‌کنند، این پدیده جذاب اما بی‌مصرف «شهر هوشمند» با ارزش تقریبی پنج‌میلیارد دلاری شهری است که زندگی در آن با فناوری‌های دیجیتال و سبز تنظیم می‌شود. با این حال، نگرش واقعی مقام‌های ترکمنستان به فناوری اطلاعات با کاهش شدید سرعت اینترنت در روزهای پیش از این رویداد به بهترین وجه نشان داده شد. همان‌طور که سرویس ترکمنی RFE/ RL در اول ژوئیه گزارش داد، ارتباطات اینترنتی آن‌قدر کُند بود که استفاده از سرویس‌های VPN که سانسور را دور می‌زد، غیرممکن شد. این رسانه حدس می‌زند که دولت مشتاق بود تا انتشار اخبار نامطلوب را پیش از حمله، محدود کند. در یک کشور اقتدارگرا، سخن گفتن از «شهر هوشمند» محل پرسش است.

مشکلات اینترنت حتی پس از انجام تمام مراسم جشن و سرور همچنان ادامه داشت. «ترکمن‌نیوز» سرویس خبری مستقر در آمستردام گزارش داد که تا ۳ژوئیه، داده‌های Cloudfare نشان می‌دهد که فعالیت آنلاین در ترکمنستان تنها در حدود ۱۲درصد از حداکثر سطح خود بوده است. در ۲۶ژوئن، سه روز قبل از مراسم، ۸۶درصد بود. یکی از ویژگی‌های شهر هوشمند آرکاداغ این است که خانه‌ها مجهز به دستگاه‌های کنترل‌ از راه دور هستند. به رئیس‌جمهور «سردار بردی محمداف» تجهیزاتی نشان داده شد که در آن لوازم خانگی - همه چیز از ترموستات تا روبات جاروبرقی- با استفاده از تبلت کنترل می‌شوند. اینکه چگونه سیستم‌های هوشمند عمل می‌کنند آن‌گاه که سنسورها تصمیم می‌گیرند که اینترنت خیلی سریع باشد، البته محل حدس و گمان است. در هر صورت بسیار تردیدبرانگیز است که تک‌تک خانه‌های آرکاداغ تا این حد مجلل تجهیز شده باشند.

دلیل انتخاب ۲۹ژوئن برای افتتاح این شهر این بود که این تاریخ در حقیقت تاریخ ۶۶ساله شدن «قربانقلی بردی محمداف»، رئیس‌جمهور سابق و پدر رئیس‌جمهور فعلی بود. نام آرکاداغ، اصطلاحی به معنای «حامی-محافظ» و برگرفته از لقبی است که به «بردی محمداف» داده شده است و وی با آن شناخته می‌شود. با تمام این اوصاف، «بردی محمدافِ» پدر در آن روز به‌طور آشکاری غایب بود. رئیس‌جمهور سابق که اکنون با عنوان رهبر ملی، این هزینه‌های هنگفت را برای تقویت کیش شخصیت خود انجام داده بود، این روز را برای سفر به مکه برای انجام مراسم حج انتخاب کرد. با این حال، او هنگام پرواز به عربستان سعودی، نگاهی از هوا به ساخته جدید خود داشت.

رسانه‌های دولتی گزارش دادند: «در طول مسیر، هواپیما بر فراز شهر جدید آرکاداغ پرواز کرد؛ جایی که مقدمات نهایی برای شروع جشن‌ها به مناسبت افتتاح آن در حال انجام بود.» همان‌طور که در تصاویر تلویزیون دولتی دیده می‌شد، بردی محمدافِ پدر، نوه مورد علاقه خود، کریمقلی را برای گردش همراه داشت. این «رهبر ملی» از حضور خود در عربستان سعودی برای دیدار با «احمد محمد علی المدنی» رئیس بانک توسعه اسلامی (IDB)، استفاده کرد. بردی محمداف در جزئیاتی گیج‌کننده با آن اعتماد به نفس شدید- با توجه به گشایش این طرح عظیم و بسیار گران‌قیمت در داخل- امید داشت بتواند بانک توسعه اسلامی را ترغیب به تامین زیرساخت‌های حمل‌ونقل کند.

اقتدارگرایی در لفظ و در عمل

پیش از عزیمت به مکه، این «رهبر ملی» در جمع «شورای ریش‌سفیدان» خبر داد که کتابی به نام «معنای زندگی من» در سال۲۰۲۲ نوشته است. این اثر که گفته شد زمانی به پایان رسید که او در تعطیلات بود، در رسانه‌های دولتی به‌عنوان کتاب خاطراتی غنی از بینش‌های فلسفی و شکوفایی‌های ادبی توصیف شد. او گفت که کتاب دیگری را هم به پایان رساند با عنوان «معنای زندگی من».این کل ماجرا نیست. بردی محمداف با اعلام اینکه جلد سوم کتابش در راه است، دل هوادارانش را گرم کرد. البته دشوار است بدانیم این رئیس‌جمهور اندیشمند (!؟) چند جلد کتاب نوشته است. برخی تا حدود ۷۰جلد را تخمین زده‌اند. کتاب‌های قبلی شامل مطالعاتی درباره گیاهان دارویی، تاریخ، اسب های آخال تکه، فرش، موسیقی، آشپزی، چای، ضرب‌المثل‌ها و سگ‌ها بوده است. افراط‌های «خودبزرگ پنداری» رژیم از درآمدهای گاز طبیعی تامین می‌شود؛ اما اوضاع در این بخش خوب نیست.

با این حال، این تمام ماجرا نیست. «ترکمن‌نیوز» مقاله مفصلی را در ۲۸ژوئن منتشر کرد که در آن به درگیری های داخلی آشکار بین «آشیروقلی بگلیف» که از اواسط ماه مه به‌عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور نفت و گاز خدمت می‌کرد و «باتیر امانوف»، معاون فعلی نخست وزیر می‌پردازد. رقابت و چوب لای چرخ گذاشتن کارویژه این افراد است. گفته می‌شود بگلیف مرد رئیس‌جمهور است؛ درحالی‌که آمانوف با آرکاداغ همسو است. ترکمن نیوز آمانوف را فردی کاملا بی‌کفایت و به‌شدت فاسد توصیف می‌کند که عادت بی‌رحمانه‌اش در تلکه کردن مردم برای رشوه، لقب‌ «مجاهد» و «ترمیناتور» را برای او به ارمغان آورده است. نشانه‌های نگران کننده دیگر هم نشان می‌دهد که اوضاع در میان خانواده بردی‌محمداف‌ها خوب نیست. حتی در میان خانواده هم جدایی‌هایی دیده می‌شود.