بی‌شک کسی نیست که با دیدن گل و گیاه و سرسبزی حال و هوایش عوض نشود. حتی هنوز هم برای خوشحال کردن اطرافیانمان و نشان دادن عشق و علاقه خودمان به آن‌ها هر از گاهی بی‌مناسبت یا با مناسبت گل هدیه می‌دهیم.
از طرفی به دلیل اینکه کشور ما سرزمین چهار فصلی است و اکوسیستم و شرایط آب و هوایی منحصر به فرد و قابل توجهی دارد از نظر تنوع و تولید گل نیز پیشتاز هستیم؛ به‌طوری که به گفته مدیر اتحادیه گل و گیاه استان تهران رتبه هفدهم را در جهان در زمینه تولید گل و گیاه داریم.
گفت‌وگوی همشهری آنلاین را با «غلامحسین سلطان محمدی» مدیر اتحادیه گل و گیاه استان تهران و عضو اتحادیه سراسری تولیدکنندگان گل و گیاه ایران در این زمینه می‌خوانید:
در کشور چندگونه گیاهی داریم؟
ما در کشوری زندگی می‌کنیم که شرایط اقلیمی بسیار خوبی دارد، برای همین حدود ۱۵ هزار تولیدکننده گل و گیاه و ۸ هزار گونه گیاهی در کشور داریم. بسیاری از این گونه‌های گیاهی شناخته شده‌اند و بسیاری هم شناخته شده نیستند و در معرض دید مردم قرار نگرفته‌اند.
چرا هنوز برخی از این گل‌ها و گیاهان شناخته شده نیستند و در معرض دید مردم قرار نگرفته‌اند؛ با توجه به اینکه ایرانی‌ها به گیاهان علاقه نشان می‌دهند؟
مساحت گلفروشی‌های کشور کوچک هستند؛ به‌عنوان نمونه در تهران حدود هزار گلفروشی داریم که مساحت هر یک بین ۲۰ تا ۱۰۰ مترمربع است. شاید بتوان گقت به‌طور میانگین مساحت گلفروشی‌ها ۵۰مترمربع است، برای همین گلفروشان نمی‌توانند انواع گونه‌های گل و گیاه را در فروشگاه خود در معرض دید عموم قرار دهند. برای همین معمولا از گیاهانی استفاده می‌کنند که شناخته شده هستند.
ایرانی‌ها بیشتر از چه نوع گل‌هایی استقبال می‌کنند؟
مردم از گل‌هایی که بیشتر می‌شناسند استقبال خوبی دارند. مثلا یکی از گل‌هایی که در فروشگاه‌های گل و گیاه و گلفروشی‌ها بسیار دیده می‌شود رز است که تنوع رنگ و کیفیت خوبی دارد. لیلیوم و آنتوریوم، ارکیده، داوودی، مریم و گلایول بین ایرانی‌ها طرفدار دارد. افراد مختلف رز را برای دید و بازدید، گلایول را برای مراسم عزاداری، آنتوریوم و لیلیوم را برای زیبایی سبد گل، داوودی و آلسترومریا را به دلیل قیمت مناسب و ماندگاری بالا برای خرید خود انتخاب می‌کنند.
با این توصیف ایرانی‌ها هروقت مراسمی در پیش دارند خرید می‌کنند...
بله. در مجموع در کشور ما بسیاری از افراد گل را برای دل خودشان نمی‌خرند، در حالی که تنوع و فراوانی گل در کشور زیاد است و از همه مهمتر گل غذای روح است و کسی که عادت کند دنبال غذای روح باشد بهتر زندگی می‌کند. بسیاری از بیماری‌هایی که در کشور ما وجود دارد ناشی از پرخوری است؛ قند، دیابت، چربی و... همه بر اثر پرخوری اتفاق می‌افتد. می‌خواهم بگویم مردم برای غذا‌های حتی پرخطر برای بدن هزینه می‌کنند، اما برای گل نه. اروپایی‌ها عکس ما هستند آن‌ها برای خرید گل بیشتر هزینه می‌کنند.
چگونه باید این شرایط را معکوس کرد تا مردم خرید گل را برای دلخوشی خودشان در سبد خانوار بگنجانند؟
ما باید شرایطی را به وجود بیاوریم که مردم گل بخرند. در درجه اول باید برای خرید گل فرهنگسازی و سپس قیمت‌ها را متعادل کنیم. شما تصور کنید خرید گل برای مراسم مختلف بین ایرانی‌ها جا افتاده است، چون در این زمینه فرهنگسازی شده است. مردم ما فقط برای مناسبت‌هایی مانند روز مادر، تولد، روز پدر، دید و بازدید، عیادت از بیمار، عروسی، عزا و برخی روز‌های خاص مانند روز پزشک، معلم و ... گل می‌خرند. ما در روز تولد حضرت زهرا (س) و روز مادر بیشترین فروش گل را در ایران داریم. با این حال در مجموع می‌توان گفت که خرید گل به ویژه خرید گل‌های شاخه بریده جایگاه خود را باز کرده است.
آب و هوای پایتخت و تعداد بالای روز‌های آلوده آن هم آیا تاثیری بر استقبال مردم از گل داشته است؛ چون در سال‌های اخیر مدام بر اینکه گل و گیاه هوای خانه را تصفیه می‌کند تاکید شده است.
کلانشهر تهران لبریز از جمعیت است و حتی شهر‌های اطراف آن هم پر از جمعیت شده است. شهرداری تهران و سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران هم فضای سبز خوبی در این کلانشهر ایجاد کرده‌اند. نمی‌توان منکر این موضوع شد که تهران یکی از کلانشهر‌هایی است که از فضای سبز خوبی برخوردار است. با وجود این، بیشتر مردم آپارتمان نشین هستند و فضای سبز داخلی کم دارند. برای همین آن‌ها کم‌کم عادت به خرید گیاهان آپارتمانی کردند. این گیاهان علاوه بر اینکه در زیبایی خانه نقش دارند اکسیژن هم تولید می‌کنند. به جرات می‌توانم بگویم که سانسوریا و انواع گیاهان آپارتمانی برگ پهن، پتوس‌ها و ... اکسیژن هوا را تصفیه می‌کنند و در کاهش آلودگی هوا نقش دارند.
طراحی دکوراسیون خانه با گیاهان آپارتمانی هم می‌تواند دلیل دیگر استقبال مردم از گل و گیاه باشد؟
بله. گیاهان در طراحی دکوراسیون خانه و ادارات هم جا باز کرده‌اند. بیشترین گیاهان هم برگ سبز هستند، اما بهتر است قبل از خرید هر نوع گلی برای آپارتمان با طریقه نگهداری آن‌ها آشنا شویم و صرفا برای زیبایی خانه بدون اینکه اصول نگهداری آن‌ها را بدانیم گل نخریم. در درجه اول باید بدانیم که آپارتمان یا خانه ما مناسب نگهداری چه نوع گیاهانی هستند. گیاه برای اینکه خوب زندگی کند نیاز به ۶ عامل اصلی دما، نور، آب، خاک، کود و از همه مهمتر گفتمان دارد. وقتی در خانه شور و هیجان و زندگی جریان دارد گیاه هم شاداب‌تر است. شما اگر به مدت طولانی به مسافرت بروید گیاهان افسرده می‌شوند، چون آن‌ها هم موجودات زنده‌ای هستند که از شور و شوق ما لذت می‌برند و انرژی می‌گیرند.
چرا قیمت یک مدل گل در فروشگاه‌های اینترنتی و گلفروشی‌ها تفاوت زیادی دارد؟
قیمت گذاری گل در فروشگاه‌ها و صفحه‌های اینترنتی دست اتحادیه ما نیست. همه این فروشگاه‌های اینترنتی گل مرغوب ندارند، بلکه از میان آن‌ها فقط یکسری شاخص هستند و گل‌های‌تر و تازه تحویل مردم می‌دهند، اما برای همه آن‌ها صدق نمی‌کند. در حالی که گلفروش‌ها تجربه خوب و گل‌های باکیفیت‌تری دارند. اما چون مغازه‌دار یا گلفروش بیمه، دارایی، هزینه آب و برق، مالیات، هزینه کارگر و... را هم باید پرداخت کند، بنابراین طبیعی است اختلاف قیمت وجود داشته باشد. این در حالی است که فروشگاه‌های اینترنتی هیچ یک از این هزینه‌ها را ندارند و برای همین ضربه به گلفروشی‌ها زده‌اند و توان رقابت را از آن‌ها گرفته‌اند. مشتری هم که معمولا دنبال جنس ارزان است، اما کسی که دنبال جنس تازه و خوب باشد بی‌شک ترجیح می‌دهد از گلفروشی و حضوری خرید کند.
چرا به گل و گیاه در گذشته آنقدر بها داده می‌شد که مثلا نام وارد کننده آن را بر سر خیابان می‌گذاشتند؛ مثل پیچ امین الدوله؟
منظور از پیچ همان یاس است و، چون علی‌خان امین‌الدوله، صدر اعظم مظفرالدین شاه قاجار اولین بار این گیاه را در ایران و در باغ امین‌الدوله کاشته بود اینگونه نامگذاری شد. یا یک گیاهشناس گلی را وارد ایران کرد و به پادشاه قاجار هدیه و شاه هم صد تومان به وی انعام داد برای همین به گل صد تومنی معروف شد. اما الان این قدر تنوع گل زیاد و به لطف اینترنت نام همه گل‌ها موجود است که کمتر با چنین مواردی روبه رو می‌شویم.
باتوجه به اینکه ما رتبه خوبی در جهان در زمینه تولید گل و گیاه داریم آیا این گیاهان ایرانی در دنیا متقاضی هم دارند؟
صادرات گل و گیاه ما به چند دلیل مشکل دارد. اول باید هدف‌یابی شود که گل قرار است به کدام کشور صادر شود. ما باید ارزیابی کنیم که معمولا کشور‌های همجوار یا کشور‌های دور خواستار چه گلی هستند تا بعد آن را در کشور خودمان تولید کنیم. اما اینگونه عمل نمی‌کنیم. ما در کشور خود هر چه دلمان بخواهد تولید می‌کنیم و هرچقدر که از این میزان زیاد بیاید بدون توجه به خواسته کشور هدف صادر می‌کنیم. کشور‌هایی که صادرات گل و گیاه آن‌ها مطرح است، اول مشتری را پیدا، بعد تولید و در نهایت صادر می‌کنند. درست است که ما در تولید گل و گیاه مقام هفدهم را داریم، اما در صادرات مقام صد و هفتم را داریم و این اختلاف زیادی است.
یک تولید کننده خوب زمانی می‌تواند موفق باشد که خواسته کشور هدف صادرات را بشناسد. ما برای صادرات به تولید انبوه و سپس باکیفیت نیاز داریم. بسته‌بندی مناسب هم اهمیت دارد. ما حتی یک هواپیما و فرودگاهی مخصوص صادرات گیاهان نداریم. اگر بخواهیم به عنوان نمونه به کشور‌های همجوار مثل دوبی هم گلی صادر کنیم بعد از بسته‌بندی منتظر می‌مانیم تا ببینیم اگر هواپیمایی بعد از سوارکردن مسافرانش جا داشت گل را بفرستیم.
۶۵ روز قیمت گل از ۳۶۵ روز سال در کشور ما به دلیل مناسبت‌های مختلف دوبرابر بازار جهان است. چون مشتری دارد. یعنی اگر قیمت گلی در بازار جهان ۲ دلار باشد در این ۶۵ روز در ایران ۴ دلار است. باید قیمت گل را در این روز‌ها پایین بیاوریم و بیشتر به فکر مردم باشیم و درآمدزایی از گل و گیاه را با صادرات جبران کنیم نه با پول بیشتری که مردم خودمان می‌دهند. تولید گل و گیاه می‌تواند ارزآور و درآمدزا باشد. ما باید یک فرودگاه برای صادرات اختصاص دهیم. ما قادریم به جای نفت حتی گل صادر کنیم. چون کشور ما چهار فصل است اگر یک روز نفت تمام شود گل تمام نمی‌شود. با توجه به اینکه بسیاری از کشور‌های همجوار به دلیل شرایط آب و هوایی توان تولید گل را به اندازه ما ندارند باید از این ظرفیت در کشور با یک کار و تلاش گروهی استفاده شود.
حرف آخر...
امیدوارم هر مردی هرشب با یک شاخه گل به خانه برود و شادی و شادمانی را به خانواده خود هدیه دهد.