امسال هوا به‌شدت گرم است و از زمین و آسمان آتش می‌بارد. فرض کنید در چنین روز تابستانی داغی که عرق از سر و کله شما پایین می‌آید، سوار ماشین می‌شوید و کولر خودرو به جای خنک کردن هوا، باد گرم بیرون می‌دهد. علت باد گرم کولر ماشین چیست و چگونه می‌توان آن را حل کرد؟
معمولا صاحبان خودرو بعد از این‌که سوار ماشین شده و استارت می‌زنند، کولر می‌گیرند و انتظار دارند سریعاً اوضاع تغییر کند. وقتی ماشین چند ساعت خواب بوده (خصوصاً زیر نور مستقیم خورشید) نباید انتظار باد خنک داشته باشیم و باید به ماشین فرصت دهیم تا خود را بازیابی کند.
البته وقتی چند دقیقه می‌گذرد و همچنان باد گرم از کولر بیرون می‌آید، باید نسبت به صحت و سلامت خودرو شک کرد و به فکر راه چاره و دلایل آن افتاد. به‌احتمال زیاد در چنین شرایطی از فرط گرما و عرق‌ریزان حال مساعدی ندارید و چنین حالی می‌تواند روی وضعیت رانندگی‌تان هم اثر بگذارد. در ادامه با ۷ دلیلی که باد گرم از کولر بیرون می‌آید آشنا خواهیم شد و سپس سعی می‌کنیم راه حلی برای آن پیدا کنیم.
چرا کولر باد گرم می‌دهد؟
خروج باد گرم از کولر نشان دهنده این است که سیستم تهویه در حال فعالیت است و اوضاع چندان بد نیست. احتمالا خنک شدن خروجی باد به علت عیبی است که در سیستم تبرید یا خنک سازی وجود دارد. یکی از اجزای سیستم تبرید می‌تواند دچار مشکل شود و باد کولر را گرم کند. وقتی چنین شرایطی به‌وجود می‌آید، می‌توان با اندکی هزینه و گذاشتن زمان مشکل را حل کرد و از رانندگی در تابستان هم لذت برد.
۱. گاز کولر نشتی می‌کند
یکی از مهمترین و نخستین ایرادهایی که باید به آن شک کرد، کم شدن سطح سیال مبرد در سیکل تبرید است. با بروز این مشکل باد کولر گرم و آزاردهنده خواهد شد. سیال مبرد همان گاز کولر خودمان است که در تمام سیکل خنک‌سازی بین اجزایی نظیر کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و اواپراتور در جریان و چرخش است.
مایع گاز کولر در مخزنی بین کندانسور و ورودی اواپراتور قرار گرفته و حالت گازی آن بین خروجی کمپرسور تا ورودی کندانسور قرار دارد. درست‌تر این است که به گاز کولر همان سیال مبرد گفته شود، زیرا همان‌طور که ملاحظه می‌کنید گاز کولر به دو حالت مایع و گاز وجود دارد.
اگر در مسیر خطوط لوله و اتصالات سیستم تهویه کولر نشتی به‌وجود آید، سطح سال مبرد کم می‌شود و وقتی سطح این گاز کاهش یابد، ظرفیت سیستم سرمایشی با نقصان مواجه شده و تأثیر به‌سزایی روی باد خنک می‌گذارد. به‌همان میزانی که سطح سیال مبرد کمتر شود، عملکرد کولر ضعیف‌تر خواهد شد و اگر کلا باد گرم از سیستم کولر بیرون می‌آید، نشان‌دهنده این است که سیال مبردی وجود ندارد.
برای این‌که بتوان مشکل نشتی را حل کرد ابتدا می‌بایست به‌دقت محل نشتی مشخص شود. مسلماً برای یافتن این نقص باید پیش متخصص کار بروید تا به‌طور دقیق نشتی‌ها را پیدا کند. متخصصان به‌طور معمول برای یافتن نشتی از محلول آب و کف و چراغ قوه استفاده می‌کنند. پس از یافتن مشکل باید نسبت به رفع آن اقدام کرد.
پس از حل مشکل باید نسبت به شارژ گاز کولر اقدام نمود و بدین ترتیب سیستم تهویه ظرفیت از دست رفته خود را بازیابی خواهد کرد. توصیه می‌کنیم پیش از آغاز تابستان ماشین خود را پیش تعمیرکار ببرید تا وضعیت کولر خودرو را بررسی کند.
۲. کندانسور و مشکلات آن
یکی از اجزای مهم سیستم کولر خودرو، کندانسور است. وقتی کولر ماشین را روشن می‌کنیم، گاز یا سیال مبرد با فشار و دمای بالا از کمپرسور بیرون می‌آید و به‌سمت کندانسور حرکت می‌کند. کندانسور موظف است سیال مبرد را سرد کند. بدین ترتیب وقتی سیال مبرد از کمپرسور خارج می‌شود، در خروجی کندانسور به مایع تغییر می‌کند و دچار کاهش دمای شدیدی می‌گردد. در واقع کندانسور همان رادیاتور خودرو است.
به‌عبارت دقیق‌تر اگر بخواهیم توضیح دهیم، کندانسور تبدیل کننده حرارتی است. محل تعبیه این قطعه در نزدیکی رادیاتور بوده و سیال مبرد یا گاز کولر از طریق خطوط لوله و در تماس غیر مستقیم با هوای آزاد قرار می‌گیرد. تبادل حرارت باعث می‌شود گاز کولر سرد شود. متاسفانه کندانسور در معرض هوای بیرون قرار دارد و احتمال نشستن گرد و غبار روی آن وجود دارد. کثیفی این قطعه روی تبادل حرارت اثر سوء می‌گذارد.
کندانسور دارای یک فن است که وظیفه انتقال هوا را با سرعت و فشار به سمت لوله‌های حاوی گاز کولر دارد. وقتی پره‌های فن آسیب ببینند، ظرفیت خنک سازی کندانسور کاهش خواهد یافت و بدین ترتیب دمای هوا به‌درستی سرد نخواهد نشد. با وجود چنین مشکلاتی نباید انتظار باد خنک از کولر خودرو داشته باشید.
برای حل مشکل مذکور و زدودن گرد و غبار باید بدنه کندانسور را تمیز کنید و اگر مشکل به این راحتی حل نشد، نسبت به تعویض فن آسیب دیده اقدام کنید. با انجام همین چند کار ساده، کندانسور وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد و ظرفیت خنک‌سازی آن افزایش می‌یابد.
۳. نقص در اواپراتور سیستم تهویه
اواپراتور بیشترین نقش خود را در هوای اتاق خودرو ایفا می‌کند و مثل کندانسور وظیفه مبادله کردن حرارت خودرو و کاهش آن را دارد. گاز کولر یا سیال مبرد از شیر انبساط می‌گذرد و در دما و فشار پایین وارد اواپراتور خواهد شد. در واقع گاز کولر از درون لوله‌های اواپراتور عبور کرده و به‌طور غیر مستقیم با هوای گرم اتاق ماشین در ارتباط است.
این قطعه گرمای موجود را جذب خود خواهد کرد و بدین ترتیب سرمای هوا را تشدید می‌کند. گاز کولر از دیگر اجزا گذر کرده و با شتاب از فن به درون کابین وارد می‌شود. اواپراتور دقیقاً مشابه کندانسور دارای قطعه الکتریکی نیست و از این طریق خراب نمی‌شود. تنها مشکلی که می‌تواند برای این قطعه به‌وجود آید، کثیف شدن آن و تجمع گردوغبار روی سطح بدنه آن است. بنابراین بهتر است نسبت به تمیز کردن آن اقدام کنید.
۴. ترموستات و خرابی‌های آن
وظیفه ترموستات اندازه‌گیری دما است. این قطعه مکانیکی سوار بر اواپراتور شده و در سیکل تبرید قرار دارد. ترموستات دمای هوای ورودی به اواپراتور را اندازه‌گیری می‌کند و بدین ترتیب دمای عملیاتی را حفظ خواهد کرد. ساده‌تر آن‌که وقتی دمای گاز کولر در بدو ورود به اواپراتور کمتر از مقدار مجاز باشد، کمپرسور متوقف خواهد شد.
بالعکس قضیه بالا وقتی است که دمای سیال مبرد بیشتر از حد مجاز است و در این حالت سیگنالی مبنی بر روشن شدن کمرپسور صادر خواهد شد. ترموستات وقتی خراب شود باد کولر گرم می‌شود. در این شرایط گاز کولر با دمای بالا به اواپراتور ورود پیدا می‌کند و دیگر نمی‌تواند گرمای هوای کابین را جذب کند. ترموستات در چنین مواقعی باید تعویض شود.
۵. نقص سیستم برق رسانی
سیستم برق رسانی یکی از مهمترین اجزای کولر خودرو به‌حساب می‌آید و مهمترین قطعه‌ای که با این قسمت در ارتباط است، کمپرسور خواهد بود. نیاز است تا سیال مبرد فشرده شده و سپس در چرخه خود ادامه یابد. کمپرسور از طریق تسمه دینامی که به موتور خودرو متصل است نیروی لازم برای این فشرده‌سازی را فراهم می‌کند.
بنابراین اگر در سیستم برق رسانی خودرو خللی به‌وجود آید، جریان الکتریکی کاهش یا افزایش یابد، کمپرسور نمی‌تواند عملیات فشرده‌سازی را به‌درستی انجام دهد. از این‌ها که بگذریم در سیستم تهویه خودرو اتصالات مختلف الکتریکی نظیر رله و فیوز قرار گرفته که ایراد در آنها دردسرساز خواهد شد.
اگر هر یک از قطعات مذکور دچار مشکل شوند، کولر ماشین عملکرد مطلوب خود را از دست خواهد داد. با این اوصاف به‌جای باد خنک، باد گرم از خروجی‌ها بیرون می‌آید و برای این‌که بتوانید مشکل را حل کنید توصیه می‌کنیم ابتدا سایر عیوب را بررسی کنید و در مرحله بعد نزد متخصص برق خودرو بروید تا عیب‌یابی سیستم مذکور را انجام دهد.
۶. خرابی کمپرسور کولر
در قسمت قبلی گفتیم که کمپرسور با سیستم برق رسانی در جریان است و گاز کولر یا سیال مبرد را فشرده می‌کند. در صورت خرابی یا مشکل‌دار شدن کمپرسور، کولر خودرو نمی‌تواند به‌درستی کار کند و افت دما پیدا خواهد کرد. بروز چنین مشکلی می‌تواند کولر را به‌کلی از کار بیندازد؛ به‌طوری که حتی روشن نشود، چه برسد به این‌که باد گرم از آن خارج شود.
در بعضی از ماشین‌ها کمپرسور وقتی مشکل‌دار می‌شود که سرعت بالا است. نمی‌توان راهی برای حل این معضل پیدا کرد، ولی اگر ایراد از خرابی تسمه کمپرسور باشد، باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید. پیشنهاد دیگر این است که کولر خودرو را ماهی یک مرتبه روشن کرده و چند دقیقه این کار را ادامه دهید. استفاده نکردن طولانی‌مدت از کولر باعث بروز مشکل مربوطه خواهد شد.
۷. ایراد سنسور فشار گاز کولر
یکی دیگر از موارد مهمی که باید به‌دقت بررسی شود، فشار گاز کولر است. در اغلب خودروهایی که می‌بینیم، فشار گاز کولر باید در حالت ایده‌آل بین ۵.۲ تا ۱۹ بار قرار داشته باشد. در صورتی که فشار باد کمتر از این مقدار شود، توان و قدرت خنک‌سازی کاهش یافته و باد گرم خارج خواهد شد.
برای این‌که فشار سیال مبرد کنترل شود، حسگری به‌نام سنسور فشار گاز کولر در سیستم تهویه خودرو قرار گرفته است. سنسور مذکور میزان دقیق فشار گاز را اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات جمع‌آوری شده را در اختیار کنترل مرکزی کولر قرار می‌دهد. وقتی این قطعه خراب می‌شود، اندازه‌گیری به‌درستی انجام نمی‌شود و فشار کاهش خواهد یافت.
سخن پایانی
در مطلب فوق سعی کردیم ۷ علتی که باعث می‌شود باد کولر گرم شود را معرفی کنیم. کولر ماشین مثل وسایل سرمایشی منزل نیاز به نگهداری و سرویس دوره‌ای دارد. در طول سال و حتی در زمستان برای این‌که آسیبی به کمپرسور و برخی از قطعات دیگر سیستم سرمایشی نرسد بهتر است ماهی یک مرتبه نسبت به روشن کردن کولر اقدام کنید. نظر شما درباره علل باد گرم کولر ماشین چیست؟