فرارو- آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده روز یکشنبه به چین سفر کرد زیرا پکن و واشنگتن تلاش می کنند تا پس از یک سال پرتنش روابط نزدیکی را پیش ببرند. در ابتدا قرار بود بلینکن در ماه فوریه از چین بازدید کند اما سفر او پس از سرنگونی یک بالن به اصطلاح "جاسوسی چینی" توسط ایالات متحده که بر فراز ایالات متحده در حال پرواز بود و گفته می شد در حال جمع آوری اطلاعات از تاسیسات نظامی داخلی امریکا بوده به تعویق افتاد.
به گزارش فرارو به نقل از الجزیره و واشنگتن پست، بلینکن ارشدترین مقام آمریکایی است که از سال 2019 میلادی به این سو به چین سفر کرده و اولین وزیر امور خارجه به چین سفر کرده امریکا از زمان سفر "مایک پمپئو" در سال 2018 در بحبوحه جنگ تجاری "دونالد ترامپ" رئیس جمهور وقت آمریکا با پکن می باشد. انتظار می رود بلینکن با "چین گانگ" همتای چینی اش و "وانگ یی" از دیپلمات های ارشد آن کشور دیدار کند.
مشخص نیست که آیا او مانند پمپئو در ژوئن 2018 با "شی جین پینگ" رئیس جمهور چین دیدار خواهد کرد یا خیر اما این موضوع مهمی است زیرا شی روز جمعه با "بیل گیتس" بنیانگذار مایکروسافت در پکن دیدار کرد. به گفته "دانیل کریتنبرینک" دستیار وزیر امور خارجه امریکا تمرکز اصلی سفر بلینکن احیای مجدد "کانال های ارتباطی" برای "بررسی برداشت های نادرست و جلوگیری از محاسبات اشتباه" خواهد بود. او هم چنین اشاره می کند از دیگر اهداف سفر بلینکن تضمین این موضوع است که رقابت بین ابرقدرت‌های رقیب به تعارضی بر سر مسائل مرتبط با شرق آسیا و اقیانوسیه تبدیل نخواهد شد.
"رایان هاس" کارشناس ارشد اندیشکده بروکینگز که سفر بلینکن را "اولین مرحله از فرآیند اکتشافی" دو طرف توصیف می کند معتقد است که واشنگتن و پکن ممکن است اکنون برای آب شدن یخ روابط فیمابین آماده شده باشند. بایدن و شی هیچ یک از تصور تشدید بی رویه تنش در روابط امریکا و چین سود نمی برند. هاس در این باره به "الجزیره" می گوید:"در عین حال هیچ یک از آنان نمی خواهند رویکردشان را نسبت به دیگری نرم تر کنند".
او می افزاید: "این فضایی است که هر دو طرف در طول این دیدار به بررسی آن خواهند پرداخت. آیا می توان مسیری رو به جلو برای رابطه ای ترسیم کرد که رقابت را مدیریت کند و کانال های ارتباطی باز را حفظ کند؟ ما هنوز در این باره چیزی نمی دانیم. فلسفه وجودی دیپلمات ها نیز همین است. آنان به دنبال کاوش، آزمایش و کشف راه های غیر خصمانه برای مدیریت چالش های سخت خواهند بود. زمان مشخص خواهد کرد که این ابتکار عمل ها موثر خواهند بود یا خیر".
این دیدار به دنبال تعاملات اخیر از جمله تماس بین بلینکن و وزیر امور خارجه چین و دیدار بین مقامات ارشد ایالات متحده و چین در پکن صورت می گیرد. "جیک سالیوان" مشاور امنیت ملی ایالات متحده در ماه مه با "وانگ یی" دیپلمات ارشد چینی در وین برای "مذاکرات صریح" ملاقات کرد. با این وجود، پکن ظاهرا به دلیل خودداری بایدن از لغو تحریم های اعمال شده علیه "لی شانگ فو" وزیر دفاع چین که از سال 2018 میلادی اعمال شده دیدار بین مقام های نظامی آمریکا و چین در جریان نشست امنیتی شانگریلا در سنگاپور در ماه گذشته را رد کرد.
"کیندو ژو" روزنامه نگار سابق و عضو ارشد موسسه پانگوال اندیشکده ای متمرکز بر شیوه حکمرانی در پکن می گوید دو طرف ممکن است در حال به اصطلاح آزمایش درجه دما برای دیدار احتمالی میان "شی جین پینگ" رئیس جمهور چین و بایدن در اواخر سال جاری میلادی در جریان اجلاس سران آپِک در ایالات متحده باشند.
او می افزاید: "پکن معتقد است از ملاقات با بلینکن چیز کمی می‌توان به دست آورد. با این وجود، علیرغم بیان این نظر فکر می کنم دو طرف کماکان به دنبال پیدا کردن هرگونه فرصت و احتمالی برای تثبیت روبط میان دو کشور هستند. برای پکن این وضعیتی بدی می باشد اما تلاش می کند از بدتر شدن آن جلوگیری کند. دست کم این وضعیت برای پکن قابل قبول است".
با این وجود، هنوز نکات مهم بسیاری وجود دارند. "وال استریت ژورنال" در اوایل هفته جاری گزارش داد که چین در حال برنامه ریزی برای ایجاد یک پایگاه جاسوسی جدید در کوبا تنها در 145 کیلومتری از سرزمین اصلی ایالات متحده است. بلینکن هم چنین احتمالا مسائلی از جمله آمریکایی های بازداشت شده در چین و جریان غیرقانونی فنتانیل از چین به ایالات متحده را که سایر دیپلمات ها در جلسات اخیر مطرح کرده اند پیش خواهد کشید. به نوبه خود پکن مایل به بحث در مورد تعرفه های ایالات متحده بر کالاهای چینی و تحریم مقام های عالی رتبه و هم چنین تعداد فزاینده شرکت های چینی خواهد بود که یا از تجارت با ایالات متحده منع شده اند یا در فهرست محدودیت های تجارت وزارت بازرگانی ایالات متحده قرار گرفته اند.
ژو می گوید پکن و واشنگتن هم چنین یکدیگر را به رفتار تقابلی در دریاهای جنوبی و شرقی چین و تنگه تایوان و افزایش خطر تبدیل "رقابت استراتژیک" بین ایالات متحده و چین به یک برخورد نظامی متهم کرده اند.
"اندی موک" پژوهشگر ارشد در مرکز چین و جهانی شدن می گوید: "در این میان آنان باید از طریق سطوح پایین اعتماد متقابل کار کنند". او اشاره می کند که وزیر امور خارجه چین تاکید کرده که ایالات متحده به "حاکمیت، امنیت و منافع توسعه ای چین" احترام می گذارد در حالی که از آمریکا خواسته شده "به بهانه رقابت" در منافع چین دخالت نکند. او می افزاید: "به دلیل اجبار اقتصادی اخیر آمریکا و تحریکات تشدید کننده علیه چین انتظارات برای این سفر و دستاوردهای احتمالی آن اندک است".
"وانگ یونگ" مدیر مرکز اقتصاد سیاسی بین المللی در دانشگاه پکن به "واشنگتن پست" می گوید:"می توان گفت چین هیچ امیدی به این دیدار ندارد. بلینکن احتمالا مورد استقبال قرار نخواهد گرفت".
پشت استقبال سرد چین حس جدیدی از اعتماد به نفس وجود دارد. چین ماه ها میزبان رهبران جهان از جمله شرکای آمریکا مانند "امانوئل مکرون" رئیس جمهور فرانسه و اورسولا فون در لاین" رئیس کمیسیون اروپا بوده و با موفقیت در منازعاتی مانند شکاف میان ایران و عربستان میانجی گری کرده است. پکن پیشنهاد کرده که در بحران اوکراین نیز همین کار را انجام دهد و خود را به عنوان یک صلح ساز معرفی کرده است. ماه گذشته "لی هوئی" نماینده ویژه آن کشور در امور اوراسیا به اوکراین و روسیه سفر کرد تا پیشنهاد چین را برای پایان دادن به درگیری ارائه دهد. شی در هفته جاری میزبان "محمود عباس" رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در پکن بود جایی که چینی ها طرحی سه ماده ای برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین ارائه کردند. هندوراس پس از قطع روابط با تایوان برای برسمیت شناختن چین در ماه مارس روز یکشنبه سفارت خود را در پکن افتتاح کرد.
"ژائو مینگهائو" استاد مؤسسه مطالعات بین المللی در دانشگاه فودان شانگهای معتقد است انگیزه اصلی چین از پذیرش دیدار با بلینکن و مقام ها و نمایندگان امریکایی از جمله "بیل گیتس" بنیانگذار مایکروسافت اقتصادی می باشد.
او به "واشنگتن پست" می گوید: "چین امیدوار است که روابط بین چین و ایالات متحده تا حدودی بهبود یابد تا به بهبود اقتصادی و سایر چالش های مرتبط با اقتصاد کمک کند".
همزمان مقام های چینی پیام های متفاوتی ارسال می کنند. یورش به شرکت هایی که در چین فعالیت می‌کنند مانند Mintz Group و Bain & Company دیگر شرکت‌های خارجی را عصبی کرده است. بازنگری اخیر در قانون جاسوسی چین مدیران خارجی را نگران کرده مبنی بر آن که ممکن است از این پس عملیات عادی تجاری شان نیز از سوی چین غیرقانونی قلمداد شود. بایدن نیز فضا را برای بهبود روابط هموار نکرده است. او روز دوشنبه بیش از 30 شرکت چینی را به دلیل فروش فناوری ایالات متحده به ارتش چین در فهرست سیاه قرار داد و انتظار می رود محدودیت های جدیدی برای سرمایه گذاری های ایالات متحده در چین تعیین کند.
واشنگتن پیش از این فروش نیمه هادی های پیشرفته ایالات متحده به چین را ممنوع کرده بود. ژائو با اشاره به کارزاری دولتی که با اصرار مقام های چینی مبنی بر باز شدن مجدد این کشور برای تجارت فوریت یافته می گوید:"کاهش تنش با ایالات متحده به هدف دولت چین برای تجارت خارجی باثبات و سرمایه گذاری خارجی پایدار کمک می کند".
این یکی از دلایلی است که مقام های چینی در حالی که تمایلی به دیدار با مقام های دفاعی و سیاسی امریکایی ندارند و یا به سردی از آنان استقبال می کنند با مقام های تجاری و بازرگانی ایالات متحده دیدار می کنند. مقام های چینی هم چنین منتظر حضور احتمالی شی در نشست همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (APEC) در ماه نوامبر در سانفرانسیسکو هستند جایی که او می تواند با بایدن دیدار کند. آخرین دیدار آنان در ماه نوامبر در حاشیه نشست سران گروه 20 در بالی به کاهش تنش ها کمک کرد. وانگ می گوید:"اگر امیدی به نتایج مشخص از سفر بلینکن وجود داشته باشد ممکن است پیامی باشد مبنی بر آن که شی برای شرکت در نشست آپک به امریکا سفر خواهد کرد. برای تحقق این امر دیدار بلینکن باید فضای مثبت بیش تری ایجاد کند".
به گفته وانگ از دانشگاه پکن چین هم چنین در حوزه هایی قادر است به مصالحه و همکاری بپردازد. این حوزه ها تغییرات آب و هوایی، سلامت عمومی و تلاش های مبارزه با مواد مخدر را شامل می شوند.
با این وجود، یکی از نقاط حساس پکن حمایت مستمر ایالات متحده از تایوان است که چین را نگران ساخته که سبب تضعیف پایبندی ایالات متحده به سیاست "چین واحد" شود.
منبع: الجزیره و واشنگتن پست
ترجمه: فرارو