وقتی کسی برای اولین بار تصمیم می‌گیرد عینک آفتابی بخرد از اختلاف قیمت عینک‌های آفتابی موجود در بازار حیرت می‌کند.
آیا عینک‌های آفتابی گران‌تر از چشم‌های ما بهتر محافظت می‌کنند؟ رنگ شیشهٔ عینک چطور؟ آیا هرچه تیره‌تر باشد بهتر است؟ شیشه‌های عینک “پلاریزه” چیست و چرا اهمیت دارد؟
برای خرید عینک آفتابی چه نکاتی را رعایت کنیم؟
نور معمولی را همه می‌توانیم ببینیم، اما نور ماورای‌بنفش یا فرابنفش (یو وی نوعی پرتو الکترو‌مغناطیسی) را نمی‌توانیم ببینیم. پرتو‌ی فرابنفش طول موج کوتاه‌تری دارد و در نتیجه دارای انرژی بیشتری است و به چشمان ما آسیب می‌زند.
جیمز ولفسان، استاد بینایی‌سنجی دانشگاه استون چنین توضیح می‌دهد: «وقتی عینک آفتابی می‌خریم، هدف کاهش میزان نور قابل مشاهده است که به چشم ما می‌رسد، اما عینک باید از چشمان ما در برابر پرتو فرابنفش خورشید هم محافظت کند».
بسیاری از عینک‌های آفتابی برچسب «یو وی ۴۰۰» دارند یعنی می‌توانند از چشمان ما تا ۴۰۰ نانو‌متر تابش پرتو فرابنفش محافظت کنند. جیمز می‌گوید: «بیشتر عینک‌های استاندارد تا ۳۸۰ نانو‌متر محافظت می‌کنند و برچسب ۴۰۰ به معنای میزان محافظت بیش از آن است».
در بعضی عینک‌های آفتابی لایهٔ ضد اشعهٔ فرابنفش در داخل لنز تعبیه شده است و در بعضی دیگر به صورت پوششی بر سطح لنز قرار گرفته است که نور را باز‌می‌تاباند و منعکس می‌کند. هرچند این خطر وجود دارد که اگر نور به پشت لنز برخورد کند پرتو فرابنفش به چشم بازتابیده شود. جیمز می‌گوید: «بعضی از انواع پوشش جدید لنز‌ها طوری اشعه را جذب می‌کند که دوباره منعکس نشود و به چشم صدمه نزند».
جیمز می‌گوید: «اگر به چگونگی تابش نور به چشم فکر کنید می‌بینید که فقط به طور مستقیم وارد چشم نمی‌شود به همین دلیل برای مثال در عینک‌هایی با لنز کوچک مقدار زیادی نور می‌تواند از اطراف عینک به چشم ما برسد به همین دلیل عینک‌هایی که اطراف چشم را می‌پوشانند از چشم بهتر حفاظت می‌کنند به‌ویژه اگر کار شما در فضای باز و زیر آفتاب باشد».
کاترین هوارد کارشناس بینایی‌سنجی، به نکتهٔ دیگری که در هنگام خرید عینک‌های باید به آن توجه کنیم اشاره می‌کند. اینکه شیشهٔ عینک‌ها تا چه حد تیره هستند. لنز‌هایی با شماره صفر روشن‌ترین لنز و با شمارهٔ ۴ تیره‌ترین لنز عینک‌های آفتابی است. درعینک‌های آفتابی با شمارهٔ ۴ حدود ٪۹ تا ٪۴ از نور مرئی به چشم می‌رسد، در نتیجه این عینک‌ها از لحاظ قانونی برای رانندگی مناسب نیستند. عینک‌های آفتابی با شمارهٔ ۳ بین ٪۱۸ تا ٪۹ اجازهٔ عبور نور مرئی را می‌دهد و برای رانندگی مناسب هستند، اما به‌شرطی که شیشه‌های خودرو دودی نباشد. کاترین توضیح می‌دهد: «با شیشه‌های تیره در خودرو باز نتیجه همان درجهٔ ۴ تیرگی خواهد شد به همین دلیل باید شرایط را به طور اختصاصی سنجید».
گِرِگ و کاترین به کمک دستگاهی میزان نور مرئی و فرابنفش که با عینک‌های گوناگون به چشم می‌رسد را سنجیدند و اندازه گرفتند. برای مثال در عینک ری‌بن با شیشه‌های تیره و آینه‌ای حدود ۱۰٪ از نور مرئی و صفر درصد از پرتو فرابنفش به چشم می‌رسد و در عینک دیگری با لنز قهوه‌ای تیره میزان پرتو فرابنفش صفر، اما حدود ۳۵٪ از نور مرئی به چشم می‌رسد. تا زمانی که عینک محافظت خوبی در برابر پرتو فرابنفش داشته باشد، تیرگی شیشه‌های عینک موضوعی سلیقه‌ای است و تیره‌تر بودن شیشهٔ عینک به معنای محافظت بهتر نیست.
لنز‌های پلاریزه جلوی تابش‌های افقی را می‌گیرند. کاترین توضیح می‌دهد: «وقتی رانندگی می‌کنید و هوا بارانی است و انعکاس نور آفتاب از روی سطح جاده به چشم شما می‌تابد، نور شدیدی به چشم می‌رسد و شیشه‌های پلاریزه برای جلوگیری از چنین نوری طراحی شده‌اند».
لنز‌های پلاریزه در مشاهدهٔ صفحه نمایش تلفن‌همراه و کامپیوتر هم اشکال ایجاد می‌کنند. کارشناس بینایی‌سنجی می‌گوید: «اگر از چنین عینک‌هایی هنگام رانندگی استفاده می‌کنید بهتر است امتحان کنید که آیا صفحهٔ دستگاه راهیاب را می‌توانید ببینید». کاترین می‌گوید: «پلاریزه بودن لنز نقشی در محافظت در برابر پرتو فرابنفش ندارد. فقط یکی از انتخاب‌ها در میان عینک‌های آفتابی است».
بعضی عینک‌های آفتابی مطابق استاندارد‌های مندرج بر آن‌ها نیستند.
گِرِگ و کاترین دو عینک ارزان‌قیمت که هر دو برچسب «یو وی ۴۰۰» داشتند را آزمایش کردند. اولی به‌هیچ‌عنوان جلوی اشعهٔ فرابنفش را نمی‌گرفت و دومی میزان یو وی آن ۵۷ بود. این عینک‌ها بیش از نیمی از اشعهٔ فرابنفش را از خود عبور می‌دهند.
کاترین علت نگرانی از چنین نتیجه‌ای را توضیح می‌دهد: «عینک با شیشه‌های تیره باعث می‌شود نور کمتری به مردمک چشم برسد در نتیجه مردمک چشم بازتر می‌شود و میزان بیشتری پرتو فرابنفش به شبکیه و قرنیه چشم می‌رسد که برای چشم مضر است و به آن آسیب می‌زند». او توصیه می‌کند برای اطمینان از اینکه عینک آفتابی مناسبی تهیه می‌کنید بهتر است با چشم‌پزشک مشورت کنید. «آن‌ها در این زمینه توصیه‌هایی مسئولانه می‌کنند».
با پرداخت مبلغ بالاتر می‌توانید عینک‌های آفتابی با لنز‌های شیشه‌ای بخرید. کاترین می‌گوید: «لنز‌های شیشه‌ای دقیق‌تر و بهتر از لنز‌های پلاستیکی هستند» و جیمز می‌گوید: «شاید فکر کنید که قوی‌تر هم هستند و دوام بیشتری دارند». اما این لنز‌ها شاید بیشتر از عینک‌هایی با قیمت متوسط از چشم ما محافظت نکنند. همانند بیشتر محصولات، قیمت تضمین‌کنندهٔ مطابقت کالا با استاندارد‌های ایمنی نیست. جیمز می‌گوید: «عینک‌های بسیار گران‌قیمتی هستند که هیچ مطابق استاندارد نیستند و عینک‌های نه‌چندان گرانی که استاندارد‌های لازم را دارند».
شاید بیشتر اوقات مبلغ‌های هنگفت فقط برای مارک‌های معروف کالا است. جیمز می‌گوید: «البته اگر دل‌تان بخواهد می‌توانید برای داشتن فلان مارک مشهور یک خروار پول بدهید».