دکتر مسعود مردانی عضو کمیته کشوری HIV/AIDS و استاد گروه عفونی دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، اول دسامبر، روز جهانی ایدز و هفته اطلاع رسانی این بیماری را فرصتی مناسب برای پیشگیری و کنترل بیماری HIV/AIDS برشمرد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: در هفته اطلاع رسانی درخصوص ایدز مسایل مربوط به بیماران مبتلا به این بیماری، راههای پیشگیری و روشهای نوین درمان این بیماری مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
دکتر مردانی با اشاره به این که در سه سال گذشته و پاندمی کرونا تمام توجهات عمومی به کنترل و پیشگیری از کووید 19 معطوف شده بود، بر ضرورت اطلاع‌رسانی عمومی درخصوص راههای پیشگیری، تشخیص زودرس و درمان به موقع بیماری ایدز تاکید کرد.
ارتباط جنسی؛ شایعترین راه انتقال ایدز در ایران و جهان
دکتر مسعود مردانی، ارتباط جنسی را شایعترین راه انتقال ایدز در جهان و ایران برشمرد و استفاده از سرنگ مشترک آلوده در معتادان تزریقی و ترانسفوزیون خون و فراورده‌های خونی را از دیگر راههای اصلی انتقال بیماری عنوان کرد.
به گفته وی خوشبختانه در سال‌های اخیر به دلیل پایش مناسب سازمان انتقال خون شاهد موارد ابتلا به ایدز از طریق تزریق خون نبوده ایم.
باور غلط/ ایدز با دست دادن با فرد مبتلا منتقل می‌شود
استاد گروه عفونی دانشگاه با اشاره به وجود باورهای غلط در مورد نحوه انتقال بیماری تاکید کرد: بیماری ایدز از طریق دست دادن با فرد مبتلا و نشست و برخاست با وی منقل نمی شود.
باور غلط/ دندانپزشکی از راههای اصلی انتقال ایدز است
به گفته وی غذا خوردن در یک ظرف مشترک، حمام مشترک، استخر، عطسه، سرفه، اشک چشم، بزاق دهان و رفتن به دندانپزشکی از جمله راههای عمده انتقال ایدز محسوب نمی شود.
باور غلط/ مبتلایان به ایدز نباید بچه‌دار شوند
به گفته این استاد گروه عفونی دانشگاه از دیگر باورهای غلط در جامعه این است که مبتلایان به ایدز نباید بچه‌دار شوند. در حالی که بسیاری از مبتلایان به ایدز که تحت درمان قرار گرفتند، ازدواج کرده و بچه دار شدند و بچه‌های آنان نیز کاملا سالم هستند.
دکتر مردانی گفت: در مبتلایانی که تحت درمان قرار دارند و درمان‌های مخصوص ضد HIV و داروهای موثر این بیماری را دریافت می‌کنند، سطح ویروس بسیار پایین است .
مشاوره‌های تخصصی امکان ازدواج و بچه‌دار شدن را برای برخی بیماران فراهم می‌کند
عضو هیئت علمی گروه بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه افزود: براساس نتایج تحقیقات بیمارانی که سطح ویروس HIVدر آنها بسیار پایین است بیماری را به دیگران منتقل نمی‌کنند. این افراد درصورت تمایل می‌توانند ازدواج کرده، بچه دار شوند و به بچه خود شیردهند به شرط آن که قبل از ازدواج حتما یکسری مشاوره‌های تخصصی برای آنان انجام شود.
عضو کمیته کشوری HIV/AIDSدر ادامه تاکید کرد: افراد HIVمثبت قبل از ازدواج باید حتما به مراکز مشاوره رفتاری که در مراکز بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور وجود دارند برای انجام مشاوره مراجعه کنند تا با فرایندی سنجیده و صحیح تشکیل خانواده دهند.
وی در ادامه به وجود بیماران متعددی اشاره کرد که پس از انجام مشاوره‌های تخصصی ازدواج کرده و بچه دار شدند و بچه‌های آنها کاملا سالم به دنیا آمدند. این افراد همواره مراقبت‌های لازم را انجام می‌دهند تا بیماری را به دیگران منتقل نکنند.
اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به HIVباشد چه باید کرد؟
دکتر مسعود مردانی با توجه به این که خون و فراورده‌های خونی فرد مبتلا به HIVکه تحت درمان نیست می‌تواند برای سایر افراد خانواده مخاطره انگیز باشد توصیه کرد که روند درمان وی در اسرع وقت شروع شود.
وی در ادامه به منظور پیشگیری از انتقال بیماری به سایر افراد خانواده توصیه کرد: وسایل نظافت شخصی فرد مبتلا نظیر مسواک، ریش تراش و وسایل اصلاح باید کاملا انحصاری باشد و هیچ یک از افراد خانواده حق استفاده از وسایل نظافت شخصی فرد مبتلا به HIV/AIDS را ندارند.
به گفته وی حتی توصیه می شود که سرویس بهداشتی فرد مبتلا به ایدز نیز جدا از سایرین و انحصاری باشد و سایر افراد خانواده از آن سرویس بهداشتی استفاده نکنند.
این استاد گروه عفونی دانشگاه در ادامه توصیه های خود گفت: این افراد باید بدانند که به ویژه قبل از شروع درمان در صورت تماس جنسی محافظت نشده (عدم استفاده از کاندوم) می توانند بیماری را به فرد مقابل منتقل کنند.
به گفته وی روشهای جدیدی در کشورهای اروپای غربی و امریکا متداول شده است که به فرد HIVمثبت آگاهی داده می شود که حتما باید از وسایل محافظتی(کاندوم) قبل از تماس جنسی استفاده کند و همچنین برای مصونیت طرف مقابل از داروی ضد ویروس ایدز برای مدت کوتاهی به عنوان پروفیلاکسی قبل از تماس استفاده کنند که نتایج حاکی از موثر بودن این روش است که می تواند از انتقال بیماری جلوگیری کنند.
علایم و نشانه های بیماری /افراد در معرض خطر
عضو کمیته کشوری HIV/AIDS با تاکید بر ضرورت پایبندی افراد به حریم خانواده گفت: هر فردی که دارای رفتارهای پرخطر جنسی است و خارج از حریم خانواده بیش از یک شریک جنسی دارد در معرض خطر این بیماری است و باید حتما سالیانه از نظر آزمایشHIVمورد بررسی قرار گیرد.
وی داشتن سابقه اعتیاد تزریقی، سابقه اعمال جراحی غیر استریل و تزریق خون و فراورده‌های خونی، رفتارهای پرخطر جنسی، بی‌بند و باری در تماس‌های جنسی، تعدد شرکای جنسی و همجنسگرایی را از جمله فاکتورهای خطری عنوان کرد که افراد در معرض این فاکتورها باید حتما به صورت دوره‌ای آزمایش دهند.
به گفته دکتر مردانی، آزمایش HIV در کشور کاملا در دسترس است و در تمام درمانگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی دولتی و غیردولتی قابل انجام است و افراد می‌توانند با مراجعه به این مراکز آزمایش مذکور را انجام دهند.
وی تاکید کرد: درصورتی که تست HIVفرد مثبت شد حتما باید به یک متخصص عفونی مراجعه کند تا آزمایش‌های اختصاصی برای وی انجام شود. همچنین توصیه می‌شود برای این فرد حتما بلافاصله و درعرض یک هفته سریعا درمان آنتی رترو وایرال شروع شود.
این استاد گروه عفونی دانشگاه گفت: براساس نتایج تحقیقات ثابت شده است شروع زودرس داروهای ضد ایدز در چنین افرادی می‌تواند از انتقال بیماری HIVدر تماس‌های جنسی به سرعت بکاهد و باعث عدم انتقال بیماری به سایر افراد شود.
دکتر مردانی با اشاره به فعالیت مراکز مشاوره رفتاری بیماری‌های HIV/ایدز در تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و تهران گفت: در این مراکز خدمات تشخیص، درمان و بیماریابی به صورت رایگان برای فرد و خانواده وی انجام می شود و تمامی اطلاعات افراد و مراجعان به صورت کاملا محرمانه حفظ و نگهداری می شود.
وی به افرادی که کوچکترین شکی درخصوص احتمال ابتلا به این بیماری را دارند توصیه کرد که با مراجعه به این مراکز نسبت به انجام آزمایش مذکور اقدام کنند و یادآور شد : این مراکز هدفی به غیر از درمان سریع ، بازتوانی و نوتوانی بیماران ندارند.
تازه های درمان ایدز
عضو کمیته کشوری HIV/AIDS داروهای "آنتی رترووایرال" را داروهای مناسبی در درمان بیماری ایدز برشمرد که مدتی پس از شروع درمان باعث کاهش میزان بار ویروس می شوند و تاکید کرد که مبتلایان به ایدز باید درمان ضد ایدز را حتما تا آخر عمر ادامه دهند.
دکتر مسعود مردانی با اشاره به ابداع آمپول‌های جدید برای درمان ایدز گفت: اخیرا در جهان آمپول‌های جدیدی ساخته شده است که بیماران مبتلا به ایدز به جای استفاده روزانه از داروهای ضدایدز می توانند درمان خود را به صورت استفاده ماهانه از این آمپولها ادامه دهند.
گروههای در معرض خطر
به گفته عضو کمیته کشوری HIV/AIDS در حال حاضر گروههای در معرض خطر بیماری ایدز در کشور شامل گروه سنی 20 تا 40 سال با روابط جنسی محافظت نشده خارج از حریم خانواده هستند.
وی ضمن ابراز تاسف از این که افراد دارای رفتارهای پرخطراغلب به نشانه‌های اولیه بیماری توجه نکرده و در مراحل پیشرفته بیماری مراجعه می کنند گفت: این افراد باید بدانند که بیماری HIV/ ایدز کشنده نیست و درمان دارد. بسیاری از مبتلایان به ایدز سالهاست که تحت درمان قرار دارند و با این بیماری زندگی می کنند و تفاوت آنها با سایر افراد این است که باید روزانه دارو استفاده کنند.
نشانه های مشکوک بیماری
این استاد گروه عفونی دانشگاه در خاتمه سخنان خود با اشاره به نشانه های بیماری توصیه کرد: افرادی که علایمی نظیر کاهش وزن بدون علت، اسهال بدون علت، تب بدون علت را تجربه می کنند و دارای رفتارهای پرخطر جنسی، سابقه اعتیاد تزریقی، تزریق خون و فراورده های خونی هستند مشکوک به این بیماری بوده و حتما باید برای پیگیری این بیماری مراجعه کنند.