اصلی‌ترین مشخصات عینک آفتابی خوب این است که علاوه بر زیبایی و شکیل بودن، از چشم‌ها در برابر پرتو‌های مضر فرابنفش محافظت کند؛ یعنی یک عینک دودی خوب باید عالی‌ترین وسیله دفاعی در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) باشد.
تقریبا همه ما از اثرات مضر پرتو‌ها فرابنفش بر روی پوست به خوبی آگاه هستیم، اما شاید برخی افراد ندانند که اشعه ماوراء بنفش می‌تواند به چشم انسان هم آسیب‌های مخربی وارد کند.
قرار گرفتن در معرض تابش درازمدت می‌تواند منجر به اختلالات چشم مانند آب مروارید، برف‌کوری و سرطان پوست شود. حتی در معرض نوردهی یا انعکاس‌های کوتاه مدت نیز می‌تواند سطح جلویی چشم شما را بسوزاند. یک عینک دودی خوب و استاندارد می تواند ۹۹ تا ۱۰۰ درصد از اشعه UVA و UVB را مسدود کند.
مراسم روز جهانی عینک آفتابی به منظور یادآوری همگانی اهمیت استفاده از پوشش UV بر روی عینک آفتابی هر ساله در تاریخ ۲۷ ژوئن برگزار می‌شود؛ بنابراین با استفاده مداوم از عینک آفتابی و محافظت چشم‌هایتان در برابر اشعه ماورای بنفش خورشید در واقع هر روزتان روز عینک آفتابی است و دیگر تصور غلط تابستانه بودن این عینک از بین خواهد رفت، این دقیقا فلسفه نامگذاری و برگزاری مراسم این روز است.
محمدعلی جوادی، متخصص چشم گفت:عامل ایجاد بینایی بازگشت نور از اشیا و درک آن توسط مرکز بینایی در مغز است و دیدن توسط امواج مرئی حاصل می‌شود. همچنین اشعه آفتاب مجموعه‌ای از امواج مرئی و نامرئی است که طول موج‌های بین ۷۰۰-۴۰۰ نانومتر نور مرئی و طول موج‌های کمتر و بیشتر از این محدوده امواج نامرئی هستند. طول موج نور‌های بین ۴۰۰-۲۰۰ نانومتر جز امواج ماورا بنفش تلقی می‌شوند که به انواع A، B و C تقسیم می‌شوند. نوع B برای پوست و چشم مضر است و در فصل تابستان تابش بیشتری دارد. مقدار کمی تماس با اشعه ماورا بنفش جهت تولید ویتامین D ضروری است، ولی تماس طولانی مدت آن برای چشم مضر است.
جوادی افزود: از آنجایی که عینک آفتابی تا ۱۰۰ درصد از اشعه ماورا بنفش را جذب می‌کند استفاده از عینک‌های آفتابی و تا حدی کلاه‌های لبه‌دار برای جلوگیری از صدمات امواج ماورا بنفش ضروری است.
به گفته وی ایجاد ناخنک، ایجاد آب مروارید، صدمه قرنیه به خصوص هنگام اسکی روی برف و آب، صدمه ماکولا که عمدتاً توسط امواج مادون قرمز ایجاد می‌شوند جزو آسیب‌هایی هستند که امواج نامرئی به خضو ماورا بنفش نوع ب ایجاد می‌کند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه عینک آفتابی نوعی از عینک است که زیادی نور خورشید را جذب کرده و پرتو‌های مضر نور خورشید به ویژه اشعه ماورا بنفش را به طور کامل جذب می‌کند، گفت: میزان نور خورشید در هر محیط، با واحد کاندلا بر متر مربع (۲cd/m) اندازه‌گیری می‌شود. حداقل میزان نـور لازم بـرای دیـد طبیعـی، ۲cd/m ۳۵۰ می‌باشد، ولی تا ۲cd/m ۲۰۰۰ نیز چشم انسان راحت است و احساس خیرگی و خستگی نمی‌کند.
وی ابراز کرد: در بسیاری از محیط‌های خارج از منزل، میزان نور بسیار بیشتر از این مقدار است. برای مثال میزان نور محیط در یک روز آفتابی در زیر آفتاب، ۲cd/m ۷۰۰۰-۴۰۰۰ می‌باشـد. بازتابش آفتـاب از روی برف، شدتـی در حـدود ۲cd/m ۳۰.۰۰۰-۱۵۰۰۰ ایجاد می‌کند. همین‌طور میزان نور در یک ساحل آفتابی، ۱۵۰۰۰-۶۰۰۰، میزان نور بازتابیده از سطح آسفالت ۹۰۰۰-۳۰۰۰، میـزان نور در سایه درختان ۶۰۰-۳۰۰ و در آسمان آبی دور از خورشید ۶۰۰-۳۰۰ کاندلا بر متر مربع است.
جوادی ادامه داد: عینک‌های آفتابی از نظر نور مرئی دارای دو ویژگی میزان عبور نور و رنگ هستند. عینک‌های آفتابی معمولی (استاندارد) معمولاً ۱۵ تا ۲۵ درصد از نور را عبور می‌دهند که این میزان برای اکثر فعالیت‌های روزمره کافی است. در سایه، میـزان نـوری که با این عینک‌ها به چشم می‌رسد؛ حدود ۲cd/m ۶۰ است که برای دیدن، هم‌چنان کافی است. البته برای فعالیت‌های خاصی که در محیط‌های بسیار پرنور انجام می‌شوند؛ عینک‌های تیره‌تری لازمند. این فعالیت‌ها عبارتند از ورزش‌های زمستانی مانند اسکی و کوه‌نوردی در برف، به ویژه در ارتفاعات زیاد، پرواز در ارتفاع بالاتر از ابر‌ها و فعالیت‌هایی که در نور شدید آفتاب تابستان در ساعات طولانی انجام می‌شوند. برای این گونه محیط‌ها، عینک‌هایی لازمند که فقط ۱۲-۸ درصد نور را از خود عبور دهند و گاهی نیز از عینک‌هایی استفاده می‌شود که ۳ تا ۵ درصد نور را از خود عبور می‌دهند.
این فوق تخصص قرنیه افزود:بهترین رنگ برای عینک‌های آفتابی، رنگ خاکستری است که با وجود کم کردن نور، رنگ اشیا و محیط اطراف را برای استفاده‌کننده عوض نمی‌کند. عینک‌های آفتابی قهوه‌ای‌رنگ و سبزرنگ نیز استفاده می‌شوند. عینک‌های قهوه‌ای، نور آبی آسمان را کاهش و حساسیت به کنتراست را افزایش می‌دهند که برای رانندگی طولانی، مطلوب هستند. بطور کلی بهترین رنگ برای عینک‌های آفتابی، در وهله اول خاکستری و پس از آن قهوه‌ای است.
۱- تیرگی عینک آفتابی باید به حدی باشد که شخص در نور آفتاب با آن راحت باشد و دچار حالت خیرگی نشود.
۲- وقتی عینک‌های آفتابی را در مقابل یک صفحه طرح‌دار تکان می‌دهیم؛ نباید صفحه، موج‌دار، تار و کج و معوج دیده شود.
۳- عینک‌های آفتابی نباید تشخیص رنگ‌های اشیا و چراغ‌های راهنمایی را مختل کند. رنگ خاکستری شیشه عینک از این نظر ارجح است.
۴- شیشه‌ها باید نسبت به ضربه مقاوم باشد. پلی‌کربنات از همه موارد مقاوم‌تر است.
۵- لازم است شیشه‌های عینک جاذب پرتو‌های UV باشند.
۶- قاب عینک‌های آفتابی باید بزرگ باشد تا محافظت کافی فراهم شود.
به گفته وی یک دستور ساده برای فهمیدن مناسب بودن تیرگی عینک این است که وقتی در یک اتاق با نور معمولی با عینک به آینه نگاه می‌کنیم؛ چشم‌های خود را نبینیم. حداکثر میزان عبور نور بین ۱۵ تا ۲۵ درصد مناسب است؛ یعنی عینک باید ۷۵ تا ۸۵ درصد نور را جذب کند یا بازتاب کند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: تنها نوع شیشه‌ای که انعکاس شدید نور از برخی سطوح یا نقاط اجسام را کاهش می‌دهد؛ شیشه پولاریزان است. نور منعکس‌شده از شیشه عقب خودروها، درب صندوق عقب خودروها، سطح آب و سطح بعضی جاده‌ها و امثال آن، در صفحه افقی پولاریزه هستند و این شیشه‌ها که پولاریزان عمودی دارند؛ نور پلاریزه افقی را برطرف می‌کند. شیشه‌های پولاریزان برای انواع مصارف به ویژه رانندگی، ماهی‌گیری، انواع ورزش‌های دریایی و مانند آن کاربرد دارند.
وی با بیان اینکه گرانی زیاد عینک آفتابی ملاک بهتر و باکیفت‌تر بودن آن نیست، ادامه داد:در صورتی که عینک آفتابی استاندارد نباشد، ممکن است مضر باشد. همچنین اگر میزان جذب اشعه ماورا بنفش کافی نباشد، با ایجاد تیرگی در جلوی چشم باعث گشادشدن مردمک شده و در نتیجه میزان نور ورودی به چشم را افزایش می‌هد.
جوادی در پایان یادآور شد: احتمال صدمه چشم اطفال در برابر اشعه UV (ماورا بنفش) بیشتر از بزرگسالان است، زیرا عدسی چشم آن‌ها شفاف‌تر از بالغین بوده و همچنین مردمک آن‌ها نسبت به بزرگسالان گشادتر بوده و در نتیجه میزان بیشتری اشعه به چشم آن‌ها وارد می‌شود، ولی باید مواظب بود عینک‌های غیراستاندارد در اختیار آن‌ها گذاشته نشود.