صفحه نخست

سیاست

ورزشی

علم و تکنولوژی

عکس

ویدیو

راهنمای بازار

زندگی و سرگرمی

اقتصاد

جامعه

فرهنگ و هنر

جهان

صفحات داخلی

کد خبر: ۶۳۱۲۵۹
ماجرای بازداشت، برگزاری دادگاه جنجالی و اعدام خسرو گلسرخی و کرامت‌الله دانشیان یکی از فرازهای مهم تاریخ پهلوی دوم است، گلسرخی و کرامت دانشیان به اتهام تلاش برای ربودن ولیعهد و خانواده سلطنتی اعدام شدند. بعدها نقش یک نفر در لو رفتن و اعدام آنها پررنگ شد؛ امیر حسین فطانت.
تاریخ انتشار: ۱۶:۱۵ - ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۲

فرارو- امیرحسین فطانت نویسنده و مترجم ایرانی مقیم کلمبیا درگذشت.

به گزارش فرارو، از امیر حسین فطانت به عنوان «لو» دهنده خسرو گلسرخی و کرامت الله دانشیان یاد می‌شود که به اعدام آن‌ها در بهمن ۱۳۵۳ انجامید. البته او خودش بارها مدعی شده بود که تصور نمی‌کرده کسی در آن پرونده به اعدام محکوم شود. 

پرونده اتهام گلسرخی و کرامت دانشیان مربوط می‌شد به طرحی برای ربودن ولیعهد و ترور خانواده سلطنتی.

دهم مهرماه سال ۱۳۵۲ سازمان اطلاعات و امنیت در اطلاعیه‌ای خبر داد ۱۲ نفر را که برای انجام سوء قصد علیه خانواده سلطنتی برنامه‌ریزی کرده بودند، بازداشت کرد؛ خسرو گلسرخی، کرامت‌الله دانشیان، طیفور بطحایی، عباسعلی سماکار، رضا علامه‌زاده، رحمت‌الله جمشیدی، شکوه فرهنگ‌رازی، ابراهیم فرهنگ‌رازی، مریم اتحادیه، مرتضی سیاهپوش، منوچهر مقدم سلیمی و فرهاد قیصری.

در همان اطلاعیه آمده بود که آنها قصد داشتند در فستیوال کودک در سال ۱۳۵۲، فرح دیبا (همسر شاه) یا رضا پهلوی (پسر شاه) را به گروگان گرفته و شعار و مطالبه‌ی آزادی بدون قید و شرط زندانیان سیاسی را مطرح کنند.

روایت است که در جریان دادگاه، نام فطانت به عنوان نفر سیزدهم و «فرد فراری» اعلام شد تا امکان هرگونه اقدام و افشای تبانی او با ساواک ناممکن شود.

امیر حسین فطانت در جوانی

درباره نقش «امیرحسین فطانت» در لو رفتن اعضای این گروه آمده است: اعضای گروه برای انجام طرح گروگان‌گیری، نیاز به اسلحه داشتند. در همین راستا، «عباس سماکار» یکی از متهمان این پرونده با «طیفور بطحایی» که او هم از متهمان این طرح ادعایی ترور بود، مراجعه کرده و داستان را با او در میان می‌گذارد. «بطحایی» نیز با «کرامت‌الله دانشیان» در این مورد صحبت می‌کند و کرامت سعی می‌کند که از طریق رابطی که او را از زندان می‌شناخته یعنی «امیر فطانت» با «سازمان چریکهای فدایی خلق» تماس گرفته و اسلحه‌های مورد نیاز را تهیه کند.

«امیر فطانت» بدون آنکه کرامت دانشیان از آن آگاهی داشته‌باشد، در هنگام گذراندن دوران زندان، با ساواک شروع به همکاری کرده و عملا به یکی از مهره‌های آنان تبدیل شده‌بود. «فطانت» پس از آگاهی از قضیه گروگان گیری، اطلاعات لازم را در اختیار ساواک می‌گذارد.

در جریان محاکمات دستگیرشدگان در دادگاه اول، ۷ نفر به اعدام (گلسرخی، دانشیان، سلیمی، بطحائی، سماکار، علامه زاده، جمشیدی)، دو نفر به پنج سال حبس (اتحادیه، سیاهپوش) و سه نفر به ۳ سال حبس (میرزادگی، فرهنگ، قیصری) محکوم می‌شوند. این همان دادگاهی معروفی است که خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان، در آن از عقاید خود دفاع می‌کنند.

در دادگاه تجدید نظر، حکم اعدام دو نفر از محکومین دادگاه، یعنی سلیمی به ۱۵ سال و جمشیدی به ۱۰ سال تغییر پیدا کرد و پنج نفر از متهمان (بطحائی، گلسرخی، دانشیان، سماکار و علامه زاده) همچنان به اعدام محکوم شدند.

به فرمان شاه که در روزنامه‌های روز ۲۸ بهمن ماه ۱۳۵۲ انتشار یافت، سه نفر از محکومین (بطحائی، سماکار و علامه زاده) از اعدام عفو و به حبس ابد محکوم گردیدند.

حکم اعدام دانشیان و گلسرخی هیچ تغییری نکرد و آنان را یک روز بعد عفو شاه، در بامداد ۲۹ بهمن ۱۳۵۲ تیرباران کردند.

با این وجود امیرحسین فطانت خود را «خائن» نمی‌دانست و می‌گفت از هیچ چیز پشیمان نیست.

درباره اصل دستگیری این چند نفر و اعدام دانشیان و گلسرخی نیز حکایت‌های زیادی نقل شده است.

می‌گویند وقتی مأموران ساواک همگی اعضای گروه را بازداشت می‌کند و بازجویی آغاز می‌شود. شکوه فرهنگ نام گلسرخی و مقدم سلیمی را که اصلاً در جریان طرح گروگانگیری نبودند به زبان می‌آورد. در این پرونده بخصوص برخی در پی تبرئه خود بودند و ساواک در پی اثبات اقتدار خود. اما این گلسرخی و دانشیان بودند که شجاعانه در زندان و در مقابل بازجویان می‌ایستادند.

گلسرخی وقتی که به او می‌گفتند آن‌ها را نخواهند کشت، می‌گفت: «من کاری نمی‌کنم که شما بتوانید مرا نکشید» و دانشیان در زندان به رفقایش می‌گفت: «اگر این پرونده خونی دهد و کسی از افراد متهم در این پرونده کشته شود، آن وقت تمام نقشه‌های ساواک برای بهره‌برداری از این پرونده سازی‌ها نقش بر آب شده است» البته چنین هم شد.

با این حال هر چه که بود، در این پرونده دو نما تا ابد ماندگار شد، یکی دفاعیات گلسرخی در دادگاه که همان زمان با سانسور از تلویزیون پخش شد و بعد‌ها سه بار دیگر، یک‌بار در ۲۹ بهمن‌ماه ۱۳۵۷ و دو بار دیگر در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۷ پخش شد. و دیگری خیانت «امیر حسین فطانت». 

کتاب «یک فنجان چای بی موقع - ردپای یک انقلاب» علاوه بر زندگی پر نشیب و فراز امیر حسین فطانت به شرح جزئیات این ماجرای تاریخی می‌پردازد. ترجمه گزارش یک آدم‌ربایی و خاطرات روسپیان سودازده من هر دو از گابریل گارسیا مارکز از کار‌های فطانت هستند.

برچسب ها: امیر حسین فطانت
ارسال نظرات
ناشناس
۱۴:۰۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
خل و چلی از سر و روی مرحوم گلسرخی می باره
روغنی
۱۳:۲۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
فطانت همیشه روباه تاریخ می ماند و خسرو گلسرخی شیر بیشه ایران ، بنده اعتقادات مذهبی دارم ولی گلسرخی شرف دارد بر دینداران مختلس
ناشناس
۱۱:۳۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
دستش درد نکند و روحش شاد باد بسیار کار خوب و درستی انجام داده است که کمونیست های چپول را لو داده بود
ناشناس
۱۰:۳۵ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
یک مشت کمونیست میخواستند کشور را در دامن شوروی بیندازند.
ناشناس
۱۰:۲۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
با سلام من واقعا برای کسی که این حرف رازده متاسفم گلسرخی وخیلی ها ی دیگر که جان خودرا فدا کردند واین مردم اما قدرنشناسند چرا
ناشناس
۱۰:۰۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
من بودم تمام کمونیست ها رو با فجیع ترین شکل ممکن مثله می کردم
ناشناس
۰۸:۴۵ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
کوردلان دوآتشه ایکه می گویید فطانت خوب کاری کرد دو مارکسیسینت را لو داد یک بار و فقط یک بار به دفاعیات خسرو گلسرخی در بیدادگاه ستم شاهی دقت کنید و از خودتان بپرسیدآیا شما جرات داشتید در آن بیدادگاه بگویید که مولایتان حسین است؟ حاشا و کلا
احسان
۱۰:۱۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
گلسرخی از اسم امام حسین سو استفاده کرد. دقیقا مثل خیلی از هم کیشانش
ناشناس
۱۰:۲۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
مطمئنا اگر گلسرخی الان زنده بود از کرده و گذشته خود پشیمان بود.
ناشناس
۱۰:۲۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
برو بابا حالت خوب نیست
علیرضا
۰۸:۰۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
امان از دست اینا
ناشناس
۰۶:۲۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
دستش درد نکنه. تاریخ نشون داد فطانت در سمت درستی ایستاده بوده
ناشناس
۰۶:۰۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
گلسرخی که از حرف زدنش معلومه عقل درست وحسابی نداشته اینام یه مشت تروریست بودن واقای فطانت به مسوولیت اخلاقی وقانونی خودش عمل کرده تاریخ بهترین قاضی هست
ناشناس
۱۱:۳۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
گلسرخی یک شخص آرمان گرا بود . من خیلی براش احترام قایلم .به خاطر شجاعتش .
ناشناس
۱۳:۴۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
اخه بیسواد تو میدونی تاریخ یعنی چه؟ همون تاریخ دوران جنایات شاهتون یادتون مونده. اصلن میدونی این گروه که قرار بود ربع پهلوی را گروگان بگیره توسط ثابتی جلاد تو زندان جور شد و از بیخ وبن چنین تشکیلاتی وجود نداشت.
اول برو چند تا کتاب بخون بعد بیا اراجیف بگو
ج ح د
۰۱:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
کاری به اعتقاد آنها ندارم اما رژیم شاهنشاهی محکوم تاریخ است وشاه وساواک روسیاه تاریخ ودقیقا انقلاب ۵۷ حاصل دیکتاتوری شاه بود که هرگز مردم ملتش را درک نکرد بجرم نکرده آنها اعدام شدند وهیچ عملیاتی نکردند
ناشناس
۰۰:۳۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
روح گلسرخی مبارز شاد، نامش همیشه جاودان خواهد ماند؛ لعنت بر شاه خبیث بیسواد
هامون
۱۰:۲۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
یادش گرامی باد ، طومار نظام فاسد ساطنت را برای همیشه درهم پیچید
ناشناس
۱۰:۴۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
گلسرخی یک کمونیست بود که میخواست ایران را منظم به شوروی کنه. خدا را شکر که ساواک گرفتش و شاه اعدامش کرد وگرنه الان باید روسی حرف میزدی.
ناشناس
۱۱:۴۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
روح سرگردان گلسرخی الان با روح بی فتوح استالین و مارکس و لنینو برژنف و خروشچف و چگوارا و فیدل کاسترو و کیم جو سونگ و کیانوری و احسان طبری و مریم فیروز و روحهای سرگردان بقیه بر و بچ کمونیست و چپی در حال خوردن آبگوشت بزباش در قعر جهنم هست
ایرج
۱۲:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
مطمینی بیسوادبود؟فقط 4زبان زنده دنیارابلدبودوسالهادرس درخارج
ناشناس
۰۰:۲۳ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
یهودا
ناشناس
۲۳:۱۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
مطمئنا اگر گلسرخی الان زنده بود از کرده و گذشته خود پشیمان بود صد در صد ۰
ناشناس
۱۲:۵۳ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
نخیر کمونیستها از ضمیمه ایران به روسیه خوشحال میشدن
ناشناس
۲۳:۱۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
گلسرخی الان زنده بود پشیمان بود صد در صد ۰
ناشناس
۰۸:۴۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
گلسرخی دهه 60 اعدام می شد
ناشناس
۱۲:۵۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
نه اتفاقا کمونیست زیاد میشناسم‌همشون مهاجرات کردن و الان از این وضعیت کاملا راضی هستن
رامتین
۲۱:۵۳ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
دمش گرم مرگ بر کمونیست
ناشناس
۲۱:۵۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
گلسرخی‌‌ با‌اون‌حرفهای‌ بچه‌گانه‌اش‌در‌دادگاه
ناشناس
۲۱:۰۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
خدا رحمتش کنه خوب کاری کرد
پیام
۲۰:۲۵ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
روسیه ملعون..کمونیستهای پلید وبی وطن..قصه این است نه چیز دیگر..
ناشناس
۲۰:۱۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
درود بی کران بر شرافت اش.
حمید
۱۹:۴۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
خیانتی که کمونیستها ومارکسیسم ها وحزب توده ومجاهدین خلق وبه اصظلاح روشنفکر نماهای آن زمان به این آب وخاک کردند،لکه ننگی است که تا ابد از دامان این ورشکستگان پاک نخواهد شد.
ناشناس
۱۳:۵۵ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
البته معنی خیانت آنها را هنوز هم خیلیها نمی فهمند
صالحی
۱۹:۳۳ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
شکوه میرزا بیگی عامل لو رفتن ، بازداشت و،اعدام خسرو گلسرخی و کرامت الله دانشیان است چرا تاریخ را تحریف می کنید.!؟
بیژن
۰۹:۵۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
اولا میرزادگی در ثانی او ابراز ندامت کرد و خودش بازداشتی بود. کسی رو لو نداده بود
ناشناس
۱۸:۴۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
خدا رحمت کنه فطانت را کاش بقیه را هم لو میداد
ناشناس
۱۸:۲۵ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
۴ تا چپول راهی درک شدن
دمش گرم که لوشون داد
کاش بقیه ام ازین عرضه ها داشتن
ناشناس
۱۳:۵۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
وقتی کتاب و تاریخ بلد نیستی وجنایات شاهتونو نمیدونی بایدم اینو بگی.
امين ميرزائى
۱۸:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
بهاران خجسته بادی که میخونین دانشیان ساخته شعرشم دكتر عبدالله بهزادی گفته ... اونایی که به کرامت فحش میدن از نادونن ... از ملوديه تو جنبشِ مهسا استفاده ميكنن بعدش به خاطرِ دماغِ شازده دماغ به امثال ِ خسرو و كرامت و صمد بهرنگی و ساعدی و شاملو و اخوان و بزرگ علوی و فروغ و جلال و شمس و سيمين بهبهانى و سیمین دانشور و فروهر و پروانه اسکندری و عنایت الله رضا و خسرو روزبه و امیرحسین آریانپور و علی شریعتی و ابتهاج و شجریان فحش میدن !!!!!
اون جانب
۰۹:۰۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
امین بسیار عزیزم. برادر نادیده ام. تا انجا که توانسته ام یادداشت ها یت را خوانده ام و گاه - در مواقع زیاد- موافقت بوده ام و گاه نه. رفیق محترم من، اجازه می خواهم این جا از تو خرده ای بگیرم. من ارزومند بازگشت حکومت پادشاهی به کشور نیستم، اصلاً. خطرناکش می دانم به دلایلی. اما دلیلی ندارد که اقای رضا پهلوی را با القابی سخیف یاد کنم. این ادبیات زیبنده نیست برادرم. اگر از دوگانه گی های طیفی خاص یاد می کنی از واژگان نیکو استفاده کن. تو که دست به قلمت و خاطراتت قابل ستایش است. برایت و برای همه ارزوی فرخنده بختی و شادکامی دارم. به امید روزهای روشن .
ناشناس
۱۰:۴۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
تو فکر کنم حقوق ثابت از یه جا میگیری

مردم نون ندارن بخورن اونوقت تو برای بهاران خجسته باد میشینی طومار مینویسی؟ زیادی معلومه شکمت سیره
ناشناس
۱۱:۴۳ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
جناب امین میرزایی
این شطحیات شما تمام شدنی نیست عزیز برادر؟
این بهشت برین امروز و این فوران آزادی و شادی و رفاه موجود دستاورد کرامت و خسرو و صمد و ساعدی و روزبه و شریعتی و ...نیست؟؟؟؟
ناشناس
۱۳:۵۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
تو خودت را به دکتر نشون بده مشاعرت را از دست میدی.
ناشناس
۱۷:۳۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
جاسوس بدبختی بوده که برای پول و راحتی اقدام به لو دادن کسانی کرده است که به او اعتماد کرده اند.
ناشناس
۱۲:۵۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
دمش گرم
ناشناس
۱۷:۱۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
مرگ برروسیه
ناشناس
۱۷:۱۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
خدا رحمتش کنه دیگه الان فهمیدیم کار درستی کرده بود
ناشناس
۲۰:۵۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
لطفاً جمع نبند بگو من فهمیدم که شاه دو نفر را بخاطر کاری که انجام ندادند و بقولی اصلا هم در ماجرا نبودند اعدام کرد افتاد؟
ناشناس
۰۰:۲۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
خاک بر سر خائن ساواکی لعنت بر او
ناشناس
۰۵:۳۳ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
شوروی کمونیستی ایده ال امثال گلسرخی بود و اینا می خواستن ایران رو جزو شوروی کمونیستی کنن و خدا رو شکر که نتونستن.
ناشناس
۰۸:۱۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
هرچه کشیدیم و میکشیم از پهلوی خبیث بوده و هست. خدا طرفدارانشون رو هم ریشه کن کند
رضا
۱۷:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
به لحاظ تاریخی مبارزه قابل ستایش است.
فرهنگی بازنشسته
۱۷:۰۵ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
گلسرخی ودانشیان زمینه ساز اصلی انقلاب ۵۷بودند. گلسرخی بادفاعیاتش درقلب مردم نشست.
ودانشیان بااین شعرش جاودانه شد.
هوادلپذیرشد گل ازخاک بردمید....
وچه خوب است صداوسیما این ترانه راهرروزپخش کند.
ناشناس
۱۶:۴۶ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
جایش بهشت برین هست که کمونیستهای کثیف را نابود کرد و مرگ بر کمونیستها و مارکسیستهای فریب خورده روسیه و انگلیس وفرانسه و امریکا و آلمان
ناشناس
۱۷:۱۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
مارکسیست فریب خورده انگلیس و آمریکا؟ امو شما چند کلاس درس خوندی؟ اینها عشق سینه چک شوروی بودن. رفیق پوتین. گرفتی داده. دو تا کتاب بخون عزیز... حرف هم نزنی نمیگن طرف بلد نیست.
ناشناس
۰۰:۲۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
اره! مرگ بر کل جهان، بجز خودت!!!!
ضمنا ذره ای درباره گلسرخی مطالعه کن! بخدا حیف مغزته که «اکبند» بمونه
بیژن اعتماد
۱۶:۳۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
ایرج جمشیدی که خودش ابراز ندامت کرد و آزاد شد خیلی خوب گفته که در محفل حشیش کشی گلسرخی طرح ربودن ولیعهد و ملکه رو مطرح کرد و صرفا ایده ای زاییده توهم بوده. در ثانی دفاعیات گلسرخی نشون داد تا چه اندازه بیسواده کسی که میگه از مولا علی به مارکس رسیدم! نشون میده نه از مذهب اسلام درکی داشته نه از مارکس فیلسوف اروپایی قرن نوزدهمی و فضای اروپا! در پایان هم بهش گفتند ابراز ندامت کن خودش گفت میخوام اعدام بشم برای خلق ام! شکوه میرزادگی و اسماعیل نوری علاء دوستان گلسرخی بودند ابراز ندامت کردند
پیرمرد
۲۲:۲۶ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
آقای اعتمادامثال گلسرخی هاچه مسلمان چه مارکسسیت دل شیرداشتند.مسلمان ومارکسیست که جان درراه آرمانش میگذاردقابل احترام است مثل امثال کیانوری ها
نیستندکه برای حفظ جانشان ......برای مبارزین وطن مان
احترام قائل باشیم ومنصفانه قضاوت کنیم من دادگاه گلسرخی ودانشیان رادردادگاه دیدم وبه شجاعت وجسارت شان درودمی فرستم وازخاطرم نمی‌روند.
ناشناس
۱۰:۳۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
در پاسخ به "پیرمرد" مینویسم: گلسرخی ها یک مشت خائن به ایران بودند. مطمئن باش اگر در دوره جنگ ایران و عراق بودند، آن ها هم میشدند همدست مجاهدین خلق. اون رجز خوانی دادگاه شون هم عوامفریبی بود. فکر نمیکردند شاه اونها را اعدام کنه.
ناشناس
۱۱:۳۶ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
پیرمرد چی داری میگی از یک حشیش کش هپروت کمونیست میخواهی قهرمان بسازی؟!!امثال گلسرخی و جزنی و کیانوری و دیگر کمونیست و چپول رفوزه گان تاریخ هستند مثل رفوزه شدگان جبهه ضد ملی و نهضت آزادی
فرحانی
۱۶:۲۰ - ۱۴۰۲/۰۲/۱۸
شکفته چون گل سرخ بر سینه های یاران عشقی به نام مردم قلبی به شکل ایران