دروغگویی در محل کار مشکلات شغلی فراوانی به بار خواهد آورد. برای داشتن یک محیط حرفه ای کارآمد، تیم ها باید به یکدیگر اعتماد داشته باشند و روابط خود را بر اساس صداقت و هدف مشترکی که دستیابی به بهترین نتیجه ی شغلی است، بسازند. با این حال، همیشه همکاران، مشتریان و مدیرانی هستند که حقیقت را نمی گویند.
خیلی خوب می شد اگر چوب جادویی داشتید که می توانست به شما بگوید چه کسی دروغ می گوید و چه کسی نه، اما چنین امکانی نداریم. خوشبختانه راه های دیگری برای پی بردن به دروغگویی دیگران وجود دارد. نشانه هایی که از آن ها صحبت خواهیم کرد همگی سرنخ هایی غیرکلامی هستند.
ارتباط غیرکلامی چیست؟
ارتباط غیرکلامی دربرگیرنده ی راه های زیادی است که از طریق آن ها بدون استفاده از کلمات با دیگران ارتباط برقرار می کنیم. مثلاً حالت های چهره، کُدها یا سیگنال هایی هستند که احساس لحظه به لحظه ی فرد را بازتاب می دهند.
میکرواکسپرشن ها (Microexpressions) همان حالات ریز چهره هستند که به سرعت رخ می دهند. آن ها واکنشی طبیعی به موقعیتی ناخواسته هستند و راهی برای تشخیص احساسات واقعی ای که دیگران تجربه می کنند.
وقتی فرد برای پنهان کردن احساسی که در حال تجربه ی آن است تلاش می کند، مدت زمان وقوع حالت چهره از چند ثانیه به کسری از ثانیه کاهش پیدا می کند، آنقدر کوتاه که اگر فقط چشم بر هم زنید ممکن است دیگر آن را نبینید. اغلب افراد نمی توانند احساسات درون این میکرواکسپرشن ها را تشخیص دهند. اما تشخیص آن ها قابل یادگیری است. یادگیری خوانش حالت های چهره برای شغل تان مفید خواهد بود چون این امکان را به شما می دهد ارتباط مؤثرتری با همکاران خود داشته باشید.
یک شکل دیگر از ارتباط غیرکلامی، زبان بدن است که حرکات بدن، از جمله حرکات ناخودآگاه آن را دربرمی گیرد. بدن ما بسیاری از اوقات چیزی را بیان می کند که کلمات از ابراز آن عاجزند.
مثلاً دست به سینه شدن معمولاً نشانه ی حالت تدافعی داشتن است. پا روی پا انداختن ممکن است به این معنی باشد که فرد به حریم شخصی نیاز دارد یا علاقه ای به صحبت درباره ی احساسات خود ندارد. تکیه دادن به عقب هنگام نشستن می تواند نشانه ی بی علاقگی باشد و برعکس، خم شدن به جلو می توان علاقه ی فرد را برساند.
تا به حال پیش آمده احساس کرده باشید کسی با شما صادق نیست؟ شاید نتوانید با کلمه توضیحش دهید، اما حسی به شما می گوید که چیزی درست نیست. احتمالاً هم درست فکر می کنید. شما به احتمال زیاد به طور ناخودآگاه متوجه تغییراتی شده اید که در ارتباط غیرکلامی آن فرد وجود دارد.
کارشناسان می گویند برای مهارت یافتن در تشخیص دروغ باید دیگران را خوب تماشا کنید.
به گفته ی آن ها، وقتی زبان بدن و حرف هایتان باهم هماهنگ باشند، کلماتی که به زبان می آورید ارزش بسیار بیشتری پیدا می کنند. برعکس، زمانی که ارتباط غیر کلامی شما تناسبی با کلماتی که زبان می آورید نداشته باشد، دیگران حرف هایتان را نادیده می گیرند و روی زبان بدن تان تمرکز می کنند.
تحقیقات همچنین نشان داده یک شخص وقتی دروغ می گوید، احساسات منفی ای را تجربه می کند چون می داند در حال دروغ گفتن است. او به طور خودکار احساس حقارتی را تجربه می کند که یا نسبت به خودش است یا نسبت به موقعیتی که او را مجبور به دروغگویی کرده است.
علاوه بر این، افراد برای محافظت از خود یا دیگران در برابر تنبیه شدن دروغ می گویند. در برخی موارد، دروغ می گویند تا از وقوع یک موقعیت خجالت آور یا معذب کننده جلوگیری کنند یا اعتماد به نفس شان را جلوی دیگران بالا ببرند.
همه ی این دلایل برای دروغگویی یک هدف مشخص دارد. علاوه بر این، برای همگی انگیزه های احساسی وجود دارد. پنهان کردن کامل احساسات انسانی امری غیر ممکن است و آن ها جای خود را به ارتباط غیرکلامی می دهند (مگر اینکه با مشکل روانی مواجه باشید).
وقتی فکر می کنید کسی با شما صادق نیست، سعی کنید در او به دنبال ناهماهنگی های احساسی بگردید. معذب بودن به اشکال مختلفی نمود پیدا می کند، از جمله: خشم، انزجار، ترس و غم. اضطراب هم می تواند نشانه ی دروغگویی باشد و این احساس باعث تولید آدرنالین در بدن می شود. آدرنالین انرژی بیشتری به دست ها و پاها می دهد، امری که ممکن است منجر به بی قراری فیزیکی شود.
علاوه بر این، به دنبال حرکات غیر معمول نیز باشید. این حرکات اغلب به شکل دسته ای هستند، یعنی دو حرکت غیرکلامی یا بیشتر که نشانه ی پریشانی فرد است. این حرکات می تواند به سادگی تیک صورت، بالا انداختن شانه یا چین دادن به پیشانی باشد. وقتی بتوانید معذب بودن را بهتر تشخیص دهید، راحت تر می توانید نگاهی اجمالی به دنیای درون فرد داشته باشید.
به خاطر داشته باشید که هیچ نشانه ی قطعی یا همه شمولی که به معنای معذب بودن باشد وجود ندارد. این ها چند نشانه ی غیرکلامی هستند که اگر به صورت دسته ای رخ دهند، می توانند به این معنی باشند که حقیقتی در حال پنهان شدن است:
۱- پلک زدن بیش از اندازه
۲- حرکت سریع و نامنظم چشم ها
۳- تماس چشمی غیر معمول
۴- بی قراری
۵- لمس بیش از اندازه ی بدن خود
۶- حرکات سریع سر
۷- تکان دادن سر به سمت پایین (به شکل تأیید) هنگام نه گفتن و تکان دادن سر به سمت بالا (به شکل نفی) هنگام بله گفتن
۸- سرخ شدن
۹- تعریق
۱۰- فشار دادن انگشتان دست خود
به خاطر داشته باشید که همه ی این ها نشانه های احتمالی فریب هستند، نه گواهی بر آن. تشخیص دروغ کار پیچیده ای است و به سادگی نتیجه گیری از بینی خاراندن یک فرد نیست. این کار به تمرینات زیادی نیاز دارد. با این حال، با استفاده از مهارت های تفکر انتقادی، مشاهده، تجربه و دانش قبلی از یک فرد یا موقعیت می توانید از ابزار لازم برای تشخیص دروغ برخوردار شوید.