اولین نشست سخنگوی وزارت امور خارجه در سال ۱۴۰۲ برگزار شد.
به گزارش ایسنا، ناصر کنعانی در ابتدای این نشست فرا رسیدن لیالی قدر را تسلیت گفت. وی همچنین گفت: کارنامه وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۱، کارنامه‌ای توام با موفقیت‌های بسیار چشم‌گیر و برجسته بود. سال ۱۴۰۱ در حوزه دیپلماسی یک سال پرتلاشی را پشت سر گذاشتیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به توافقات اخیر ایران و عربستان برای از سرگیری روابط و بازگشایی سفارتخانههای دو کشور در تهران و ریاض اظهار کرد: بر اساس توافق صورت گرفته بین ایران و عربستان، هیئت فنی عربستان سعودی در روز شنبه وارد تهران شد و این هیئت در تهران و مشهد، اکنون مشغول بررسی شرایط و زمینه سازی برای بازگشایی سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد است
وی در این ارتباط افزود: همچنین ان‌شاءالله طی چند روز آینده شاهد عزیمت هیات ایرانی به عربستان برای زمینه سازی جهت بازگشایی سفارت ایران در ریاض و کنسولگری کشورمان در جده خواهیم بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در بخشی دیگر از صحبت‌های خود در این نشست گفت: امیدواریم با توجه به شرایط جدید در منطقه، ما شاهد شکل‌گیری روند آتش‌بس پایدار در یمن و آماده شدن زمینه برای شکل‌گیری روند صلح پایدار متناسب با منافع ملت یمن با مشارکت تمام طرف‌های یمنی در این کشور باشیم.
کنعانی در پاسخ به سوالی در مورد تعیین سفرا بین ایران و عربستان گفت: در ارتباط با تعیین سفرا بین دو کشور گام‌های ابتدایی انجام شده است و روند در حال انجام است.
وی همچنین گفت: بازگشایی سفارتخانههای ایران و عربستان و نمایندگی‌های دو کشور در جده و مشهد نیازمند انجام اقدامات اجرایی است که این اقدامات اجرایی در حال انجام است و ان‌شاءالله با انجام این اقدامات اجرایی شاهد تبادل سفر خواهیم بود.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه توافق اخیر ایران و عربستان با بازخورد‌های مثبتی در سطح منطقه مواجه شده است، گفت: حتما توافق اخیر ایران و عربستان، تاثیر مثبت و ایجابی در تقویت همکاری‌ها برای افزایش صلح و ثبات و تقویت مناسبات اقتصادی و تجاری بین دو کشور و منطقه خواهد داشت.
وی تاکید کرد: فضای جدید مناسبات بین ایران و عربستان، دارای تاثیرات مثبت و ایجابی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
کنعانی همچنین در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با روابط ایران و عراق نیز گفت: روابط دو کشور در حال حاضر در ریل مناسبی قرار دارد و ما شاهد همکاری‌های سازنده دو کشور در حوزه‌های مختلف هستیم.
وی ادامه داد: در حوزه‌های اقتصادی نیز شاهد روابط بسیار گرم و نزدیک بین تهران و بغداد با تامین منافع دو کشور هستیم و حجم مبادلات دو کشور بسیار قابل توجه است.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: افق پیش روی روابط دو کشور ایران و عراق را افقی خوب و دلگرم‌کننده می‌بینیم.
کنعانی همچنین در مورد سفر اخیر وزیر حمل و نقل عراق به تهران نیز گفت: این سفر در استمرار گفتگو‌ها و مذاکرات دو کشور برای تقویت همکاری‌ها در زمینه حمل و نقل صورت گرفت.
وی با بیان اینکه یکی از محور‌های رایزنی‌ها در جریان این سفر توافق دو کشور برای ایجاد خط ریلی ««شلمچه به بصره» بود، گفت: در این ارتباط، علیرغم توافق‌های قبلی، در این سفر توافق خوبی بین دو کشور برای انجام این پروژه صورت گرفت که به نظر ما توافق صورت گرفته عملیاتی و اجرایی است.
کنعانی ادامه داد: دولت عراق تعهدات خود در این زمینه از جمله در مورد تامین بودجه را پذیرفت و طرف ایرانی نیز مسئولیت‌های اجرایی در این حوزه را بر عهده دارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: به دلیل اینکه مناطقی که در این مسیر خط ریلی قرار دارند، مناطق جنگی و آلوده به مین هستند، توافق شد که عراقی‌ها همکاری‌های لازم را برای مین‌زدایی انجام دهند.
وی گفت: امیدواریم بر اساس جدول زمان‌بندی در نظر گرفته شده که حدود یک سال و نیم است ما شاهد اتصال خط ریلی دو کشور باشیم. ما معتقدیم انجام این توافق، اثرات مثبتی را بر منافع دوجانبه ایران و عراق و دیگر کشور‌های منطقه خواهد داشت.
وی در ادامه درباره تحولات قفقاز اظهار کرد: نکته جدیدی در مواضع گذشته ایران در ارتباط با قفقاز نداریم که بخواهم در این جلسه اضافه کنم. درباره حفظ مرز‌های بین‌المللی بر مواضع گذشته خود تاکید داریم و تصریح داریم که مسایل بحرانی در منطقه باید در چارچوب رویکرد‌های سیاسی حل و فصل شود و تنش‌ها و برخورد‌های نظامی کمکی به حل مسایل نخواهد کرد.
کنعانی درباره سفر هیات بحرینی به ایران گفت: فضای مثبت ایجاد شده در منطقه به ویژه در ارتباط با فضای جدید و از سرگیری رسمی روابط ایران و عربستان بر کل منطقه تاثیر داشته است و درباره بحرین شاهد شگل گیری یک فضای مثبت توام با خوش‌بینی هستیم، اما مایلم به استقبال تحولات آتی نرویم و اجازه دهیم کار‌ها در مسیر سیاسی خود پیش رود. قبلا دو هیات از ایران به بحرین رفته اند؛ یکی جهت بررسی آخرین وضعیت اماکن دیپلماتیک ایران در این کشور بود که شاهد همکاری بسیار خوب و توام با حسن نیت طرف بحرینی بودیم و هیات دوم هم هیات پارلمانی ایران برای شرکت در نشست بین المجالس بود و در این اجلاس هم فرصت‌های گفتگو‌های پارلمانی فراهم شد که آن هم مثبت بود و ان‌شاءالله باید منتظر ابتکارات آتی در تحولات دو کشور باشیم.
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه در ارتباط با روابط ایران و امارات گفت: روابط بین ایران و امارات رو به جلو است، به ویژه بعد از بازگشت سفیر امارات به تهران. با ابتکاراتی که انجام شد شاهد ارتقای سطح همکاری دو کشور بودیم و هیات‌های مختلف در سطوح متفاوت تبادل شد و در مجموع شاهد روند رو به جلو و تقویت همکاری‌ها در روابط دو جانبه هستیم و در ارتباط با سفر‌های مقامات عالی دو کشور هماهنگی‌ها در حال انجام است که در زمان خود اطلاع رسانی می‌شود.
کنعانی درباره برجام تصریح کرد: از ابتدای دولت سیزدهم تاکید شده است که در حوزه همسایگی و آسیا اولویت‌های جدید را در سیاست خارجی تعریف خواهیم کرد و در این چارچوب تلاش‌های دستگاه دیپلماسی افزایش یافت و در نتیجه تلاش‌هایی که شد و فرصت‌هایی که در منطقه بود شاهد شکل‌گیری فضای توام با همکاری و ایجاد صفحه جدید بودیم. اما تمرکز دولت بر همسایگان و بر منطقه آسیا و شرق به معنای نادیده گرفتن ظرفیت‌های موجود در دیگر مناطق جغرافیایی یا پرونده‌های مهم باقی مانده از قبل از جمله موضوع هسته‌ای نیست. ما همواره اعلام کردیم به دنبال احترام متقابل متناسب با مصالح مشترک هستیم. به ویژه حوزه اروپا هیچ وقت از این قاعده مستثنی نبوده است، اما روابط میان کشور‌ها دو طرفه است و نیازمند اراده مشترک برای ارتقا آن است.
وی ادامه داد: اروپا زمان قابل توجهی را در تحکیم روابط با ایران از دست داد و در این ارتباط تصمیم در اختیار اروپاست می‌تواند خطا‌های گذشته را اصلاح کند. البته شاهد برخی اقدام‌ها و ابتکار‌های سیاسی جدید از سوی برخی کشور‌های اروپایی به طور دو جانبه یا ابتکار‌های چندجانبه بودیم و گفتگو‌های خوبی هم انجام شد. ایران نفس این اقدامات را مثبت می‌داند و از آن استقبال می‌کند و متناسب با هر گام آنها، ما هم گام مثبت بر می‌داریم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد که دنیا فقط اروپا و آمریکا و چند کشور اروپایی نیست در عین حال که روابط ما با تعداد قابل توجهی از کشوهاری اروپایی خوب است.
وی ادامه داد: موضوع هسته‌ای هم در این رابطه مستثنی نیست و یکی از موضوعات مهم سیاست خارجی که از ابتدا مورد توجه بود و پای میز مذاکره برای آن حاضر شدیم، است. ایران بر مبنای مذاکرات انجام شده و پیش‌نویس‌هایی که انجام شده آماده جمع بندی و زمینه سازی اجرای آن است به شرط اینکه همه طرف‌ها به تعهدات خود برگردند. رویکرد ما فراگیر و متوجه همه طرف‌های منطقه و فرامنطقه‌ای است.
کنعانی درباره آخرین تحولات مربوط به آزادی زندانیان ایرانی و آمریکایی اظهار کرد: گام‌هایی در این رابطه انجام شد و همچنین تلاش‌هایی از سوی کانال مشخصی که در این زمینه قبلا هم ایفای نقش داشته، در حال انجام شدن است و امکان تبادل در آینده نزدیک بر اساس توافق قبلی وجود دارد به شرط اینکه طرف مقابل به تعهد خود ملتزم باشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره روابط ایران و آذربایجان و تحولات اخیر با تاکید بر اینکه روابط با جمهوری آذربایجان به عنوان کشور همسایه حایز اهیمت است و ما تاکید داریم که باید بر روی منافع و مصالح مشترک تمرکز کنیم و اجازه سوءاستفاده به طرف‌هایی که مایل هستند با ایجاد اختلاف و تنش با کشور‌های منطقه و همسایه منافع نامشروع خود را محقق کنند داده نشود، افزود: در ارتباط با آذربایجان تاکید کردیم بر ضرورت توسل به چارچوب‌های سیاسی و پرهیز از مسایل اختلافی در رسانه‌ها و تریبون‌ها و تاکید کردیم روابط ما دشمنانی دارد که مایل نیستند این روابط مبتنی بر احترام متقابل پیش رود. با وجود تنش‌هایی که ایجاد شد تلاش کردیم با روش‌های دیپلماتیک به ایجاد ْآرامش کمک کنیم و زمینه رفع سوءتفاهم‌ها را فراهم کنیم. متناسب با اتفاقاتی که در سمت آذربایجان شاهد بودیم که اقدامات شتاب زده و احساسی بود با ابتکار عمل دیپلماتیک گفت‌وگوی تلفنی بین وزیران خارجه انجام شد و این تحولات مثبت و سازنده و توام با بیان اراده سیاسی برای ادامه گفتگو به منظور ایجاد آرامش بود. ارزیابی ما از این گفتگو‌ها مثبت است و تلاش داریم با هماهنگی گام‌های بعدی را انجام دهیم تا فضای موجود بین دو کشور را مدیریت کنیم و مانع از ایجاد فرصت برای بدخواهان شویم و امیدواریم با کمک دولت آذربایجان در این رابطه پیش رویم.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به ایسنا درباره کشته شدن چهار سرباز گشت مرزی پاکستان در مرز ایران و پاکستان، با تروریستی خواندن اتفاقی که برای نیرو‌های مرزی پاکستان روی داده گفت: متاسفانه در یک رخداد تروریستی چهار نیروی مرزبانی این کشور کشته شدند و ما این اقدام را محکوم و تقبیح می‌کنیم. ما ارتباطات و گفت‌وگوهایمان در این باره با طرف پاکستانی داشتیم و در دیدار‌های طرفین این موضوع مطرح شد و هرگونه ارتباط و استفاده تروریست‌ها از خاک ایران مورد تردید و تشکیک قرار گرفت و اعلام کردیم که هر نوع سندی که در این ارتباط باشد را بررسی می‌کنیم. طبیعی است روابط بین دو کشور همواره دشمنانی داشته و چه بسا طرف‌های ثالثی سعی در ایجاد سوءتفاهم و ایجاد خلل در مرز‌ها کنند، اما ایران همان طور که قبلا گفته آماده گفتگو و همکاری است. ما خود قربانی تروریسم بودیم و در مناطق مرزی در نتیجه فعالیت تروریست‌ها شهدا و قربانیانی داشتیم و در این ارتباط با برادران پاکستانی همدرد بودیم. کمیته ویژه امنیتی میان دو کشور را داریم و امیدواریم این کمیته بر اساس برنامه ریزی انجام شده، تشکیل شود تا این موضوع و دیگر موضوعات امنیتی را مورد بررسی قرار دهند.
وی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره برخی اخبار و اظهارات مبنی بر تسهیل صدور روادید از سوی مصر برای شهروندان ایرانی خاطرنشان کرد: ما هم این مطلب را در رسانه‌ها دیدیم و اظهارات وزیر مصری برای تسهیل روادید برای برخی کشور‌ها از جمله ایران. ما از هرگونه تحول مثبت و رو به جلو در تقویت ارتباطات مردمی میان دو ملت ایران و مصر استقبال می‌کنیم. در ارتباط با سفر شهروندان مصری به ایران ما اساسا محدودیتی قایل نبوده و نیستم و از هرگونه گشایشی از سوی مصر برای سفر شهروندانشان به ایران هم استقبال می‌کنیم.
کنعانی درباره زمان سفر پادشاه عمان به ایران گفت: زمان دقیق این سفر را نمی‌توانم بگویم و موضوع سفر پادشاه عمان درباره موضوعات مختلف است. رابطه ما با عمان دارای وجوه و ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی است و ان‌شاءالله با انجام این سفر در زمان مورد توافق درباره همه موضوعات جدول مفصل و طولانی خواهیم داشت.
وی در پاسخ به سوالی درباره صادرات نفت از اقلیم کردستان با بیان اینکه این موضوع داخلی عراق است گفت که صدور نفت باید در مذاکرات داخلی میان بغداد و اربیل بحث شود و نظری در این ارتباط نداریم.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره نقش چین در میانجی گری بین عربستان و ایران اظهار کرد: در پرتو اراده سیاسی رهبران ایران و عربستان برای اینکه صفحه جدیدی در رابط میان دو کشور باز شود گفتگو‌هایی پیش از این انجام شده بود و با نگاه مثبت چین برای اینکه از ظرفیت خود برای تکمیل این روند استفاده کند، دو کشور ایران و عربستان از این اراده و خواست دولت چین استفاده کردند و با حسن میزبانی چین این توافق مهم را انجام دادند. نقش چین سازنده و محل تقدیر و قدردانی است و این اتفاقی است که نه تنها عربستان و ایران بلکه چین و همه کشور‌های منطقه‌ای از آن منتفع می‌شوند. معتقدیم همه کشور‌هایی که دارای ظرفیت برای پایان دادن به بحران‌ها هستند باید از ظرفیت خود استفاده کنند.
وی در پاسخ به این که با وجود نشست چهار جانبه میان روسیه، سوریه، ایران و ترکیه شاهد حملاتی از اسراییل به سوریه و افزایش نیرو‌های آمریکایی در سوریه هستیم گفت: تحرکات و اقدامات نظامی در سوریه، اقدامات نظامی رژیم صهیونیستی نقض قوانین و مقررات بین المللی و تمامیت ارضی سوریه و مستوجب واکنش جدی از سوی مجامع بین المللی است.
کنعانی در پاسخ به سوالی دیگر درباره ابعاد تجاری و اقتصادی توافق ایران و عربستان گفت: طرفین توافق کردند به دو موافقت نامه همکاری‌های تجاری، اقتصادی، فرهنگی و ورزشی که در ۱۳۷۷ امضا شده بود برگردند و آن را اجرا کنند. در نشست وزیران خارجه در پکن هم تاکید شد بر اساس همان موافقت نامه طرفین آمادگی دارند زمینه تبادل هیات‌های اقتصادی و تجاری دو کشور در دو بخش خصوصی و دولتی را فراهم کنند و امیدواریم بتوانیم با فعال شدن گام به گام روابط دو کشور زمینه تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور را هم فراهم کنیم. پیش از این هشت دور این کمیسیون برگزار شده است، از این رو این ظرفیت فراهم است که ابعاد همکاری دو کشور رونق جدید پیدا کند و در سرمایه گذاری هم طرفین تاکید کردند بر فعالیت‌ها و سرمایه گذاری‌های جدید. در بحث اقتصادی و تجاری تاکید طرف‌ها در مذاکرات بر تسهیل خدمات روادیدی برای شهروندان هم زیارتی و هم تجاری و بازرگانی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه توافق ایران و عربستان بر رفع بحران لبنان هم می‌تواند تاثیر بگذارد؟ گفت: موضوع لبنان از پرونده‌های مهم منطقه است و نگاه ایران هم در این رابطه روشن است. طرف‌های سیاسی لبنان لازم است بدون مداخله خارجی به ویژه در رابطه با تعیین رییس جمهور به تصمیم برسند اینکه کشور‌ها به شکل گیری فضای مثبتی برای تحقق رفع بحران کمک کنند، خوب است و ما و عربستان ظرفیت خوبی برای کمک به تحکیم ثبات و ارامش داریم و اگر طرف‌های لبنانی درخواست کمک کنند ما اماده کمک و مساعدت هستیم. طبیعی است ثبات و آرامش در هر نقطه‌ای تاثیرات آنی و تدریجی بر دیگر پرونده‌ها دارد و مساله لبنان هم از این مساله مستثنی نیست.