طبق تحقیقات انجام‌گرفته آسیب‌های ناشی از حوادث از علل اصلی معلولیت‌ها، ناهنجاری‌های دایمی و مرگ‌ومیر در کودکان است و هر سال تعداد زیادی از کودکان حوادثی تلخ را تجربه می‌کنند؛ به همین دلیل پیشگیری از آسیب به کودکان مسئولیت بزرگی است که نیازمند تعهد و مشارکت دولت و خانواده‌ها و حتی خود کودک است.
والدین و مراقبان کودک در خانه و خارج از خانه باید با دقت در جزئیات مانع از آسیب‌دیدن کودکان شوند و در پیشگیری از حوادث و ایمنی کودکان نقش فعالی داشته باشند. در تعطیلات نوروزی و مسافرت متأسفانه گاهی اوقات به دلیل ناآگاهی و غفلت از سوی والدین و کودک شاهد آسیب‌هایی به کودکان هستیم که در برخی موارد تنها به معلولیت و ناهنجاری‌های دائمی ختم نمی‌شوند و متأسفانه حتی باعث مرگ‌ومیر در کودکان می‌شوند؛ اما در بین حوادث و آسیب‌های موجود بیشترین خطراتی که ممکن است در سفر‌های نوروزی و مسافرت کودکان را تهدید کند، آسیب‌هایی مانند حوادث ترافیکی، مسمومیت‌ها، غرق‌شدگی و سقوط است. در گفتگو با زهرا کبیری، کارشناس مدیریت امداد و سوانح طبیعی، مربی امداد و کمک‌های اولیه و همچنین مدرس طرح دادرس نکاتی که ممکن است در زمان وقوع این حوادث به مدیریت درست حادثه کمک کند را مرور کرده‌ایم، نکاتی که خواندنشان برای والدینی که با کودکان خود به سفر‌های نوروزی رفته‌اند، خالی از لطف نیست.
بهترین زمان‌ها، اکثراً موافق هستند، بین سه تا نه ماهگی است، زمانی که بچه‌ها هنوز تحرک ندارند، و بعد از دو یا سه سالگی. ایده در اینجا دور زدن مرحله کودک نوپا، و مهمتر از آن، اجتناب از پرواز با نوزادان خردسال است.
سفر با کودکان می‌تواند یک لذت و چالش همزمان باشد. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) نکات زیر را برای سفر‌های خانوادگی ایمن و بدون استرس ارائه می‌دهد.
به خانواده خود فرصت بیشتری بدهید تا از امنیت عبور کنند - به خصوص وقتی با بچه‌های کوچکتر سفر می‌کنید.
از بچه‌ها بخواهید کفش‌ها و لایه‌های بیرونی لباس بپوشند که برای چک امنیتی به راحتی درآورند. کودکان کمتر از ۱۲ سال نیازی به درآوردن کفش‌های خود برای غربالگری معمول ندارند.
کالسکه‌ها را می‌توان از طریق امنیت فرودگاه آورد و از طریق گیت بازرسی کرد تا سفر با بچه‌های کوچک آسان‌تر شود.
قبل از آمدن به فرودگاه با فرزندان خود در مورد فرآیند غربالگری امنیتی صحبت کنید. به آن‌ها اطلاع دهید که کیف‌ها (کوله پشتی، عروسک‌ها و غیره) باید در دستگاه اشعه ایکس قرار داده شوند و از طرف دیگر بیرون آمده و به آن‌ها برگردانده می‌شود.
در مورد این واقعیت بحث کنید که تهدید‌هایی مانند: من یک بمب در کیفم دارم. تهدید‌هایی که به شوخی انجام می‌شود (حتی توسط یک کودک) می‌تواند کل خانواده را به تأخیر بیندازد و منجر به جریمه شود.
ترتیبی دهید که یک صندلی ماشین در مقصد خود داشته باشید یا صندلی خود را همراه داشته باشید. خطوط هوایی معمولاً به خانواده‌ها اجازه می‌دهند که صندلی ایمنی خودروی کودک را به‌عنوان یک چمدان اضافی و بدون هزینه اضافی همراه داشته باشند. قبل از رسیدن به فرودگاه، وب سایت شرکت هواپیمایی را بررسی کنید تا از سیاست آن‌ها مطلع شوید.
هنگام سفر با هواپیما، زمانی که کودک به درستی در صندلی ایمنی خودرو متناسب با سن، وزن و قد کودک قرار گیرد، بهترین محافظت را دارد. کودکانی که بیش از ۱۸ کیلو وزن دارند می‌توانند از کمربند ایمنی هواپیما استفاده کنند.
صندلی ایمنی خودرو باید دارای برچسبی باشد که در آن مورد تایید FAA باشد. صندلی‌های تقویت کننده موقعیت کمربند را نمی‌توان در هواپیما استفاده کرد، اما می‌توان آن‌ها را به عنوان چمدان (معمولاً بدون هزینه بار) برای استفاده در اتومبیل‌های کرایه‌ای و تاکسی بررسی کرد.
اگرچه FAA به کودکان زیر ۲ سال اجازه می‌دهد تا در دامان بزرگسالان نگهداری شوند، AAP توصیه می‌کند که خانواده‌ها گزینه‌هایی را بررسی کنند تا اطمینان حاصل شود که هر کودک صندلی مخصوص به خود را دارد. اگر خرید بلیط برای یک کودک کوچک امکان پذیر نیست، سعی کنید پروازی را انتخاب کنید که احتمالاً صندلی‌های خالی داشته باشد تا کودک شما بتواند در صندلی ماشینش کماندار سوار شود.
یک کیسه اسباب‌بازی و تنقلات داشته باشید تا کودکتان در طول پرواز مشغول شود.
به منظور کاهش درد گوش در هنگام فرود، نوزاد خود را به شیر دادن یا مکیدن شیشه تشویق کنید. برای اطلاعات بیشتر به نحوه پرستاری در هواپیما مراجعه کنید. کودکان بزرگتر می‌توانند آدامس جویدن یا نوشیدن مایعات را با نی امتحان کنند.
دست‌ها را مرتباً بشویید و ژل دست‌شویی و دستمال‌های ضدعفونی‌کننده به همراه داشته باشید تا از ابتلا به بیماری در سفر جلوگیری کنید.
قبل از پرواز با نوزاد یا نوزادی که مشکلات مزمن قلبی یا ریوی یا علائم تنفسی فوقانی یا تحتانی دارد، با پزشک اطفال خود مشورت کنید.
اگر در عرض ۲ هفته پس از یک دوره عفونت گوش یا جراحی گوش پرواز می‌کنید، با پزشک اطفال خود مشورت کنید.
سفر‌های جاده‌ای در کشور‌های در حال توسعه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. مطمئن شوید که کودکان از صندلی ماشین مناسب استفاده کنند. به راننده خود بگویید که عجله ندارید، بخواهید از تلفن همراه استفاده نکنید و تاکید کنید که برای رانندگی ایمن پاداش خواهید داد.
همیشه از صندلی ماشین برای نوزادان و کودکان خردسال استفاده کنید. همه نوزادان و کودکان نوپا باید تا حد امکان روی صندلی ماشین رو به عقب سوار شوند تا زمانی که به بالاترین وزن یا قد مجاز توسط سازنده صندلی ماشین برسند. هنگامی که کودک شما از حد مجاز قد یا وزن رو به عقب بزرگتر شد، باید روی صندلی ماشین رو به جلو سوار شود. توصیه‌های به روز شده در مورد سفر ایمن را می‌توانید در اینجا پیدا کنید.
اگر شما نتوانید صندلی خود را همراه داشته باشید، اکثر شرکت‌های اجاره‌ای می‌توانند صندلی ماشین را ترتیب دهند. با این حال، آن‌ها ممکن است انتخاب محدودی از صندلی‌ها داشته باشند. بررسی کنید که صندلی‌ای که آن‌ها ارائه می‌کنند با اندازه و سن کودک شما مناسب است، به نظر می‌رسد در شرایط خوبی قرار دارد، و قبل از پذیرش آن، دفترچه راهنمای آن ارائه شده است.
کودکی که صندلی ماشین خود را با تسمه بزرگتر کرده است (او به بالاترین وزن یا قد مجاز برای صندلی خود رسیده است، شانه هایش بالای شکاف‌های دسته بالایی قرار دارند یا گوش هایش به بالای صندلی رسیده است) باید کمربند سوار شود. -قرار دادن صندلی کمکی تا زمانی که کمربند ایمنی وسیله نقلیه به درستی ببندد (معمولاً زمانی که کودک به قد ۴ دقیقه و ۹ اینچ می‌رسد و بین ۸ تا ۱۲ سال سن دارد).
همه کودکان زیر ۱۳ سال باید در صندلی عقب وسایل نقلیه سوار شوند.
هرگز صندلی ماشین رو به عقب را در صندلی جلوی وسیله نقلیه‌ای که کیسه هوا دارد قرار ندهید.
با بستن کمربند ایمنی، حتی در تاکسی، الگوی خوبی باشید.
کودکان اغلب در یک سفر جاده‌ای طولانی بی قرار یا تحریک پذیر می‌شوند. با اشاره به مناظر جالب در طول مسیر و با آوردن اسباب بازی‌های نرم و سبک وزن و موسیقی مورد علاقه برای آواز خواندن، آن‌ها را مشغول کنید.
برای توقف رانندگی برنامه ریزی کنید و هر دو ساعت یکبار به خود و فرزندتان استراحت بدهید.
هرگز فرزندتان را حتی برای یک دقیقه در ماشین تنها نگذارید. دمای داخل ماشین می‌تواند در عرض چند دقیقه به سطوح مرگبار برسد و کودک در اثر گرمازدگی جان خود را از دست بدهد. برای اطلاعات بیشتر به جلوگیری از مرگ کودک در اتومبیل‌های داغ مراجعه کنید.
علاوه بر یک بسته بهداشتی مسافرتی، والدین باید آب و تنقلات سالم، دستمال مرطوب مخصوص کودکان، پماد بثورات پوشک و ملحفه ضد آب و ضد حشرات را برای بازی ایمن در خارج از خانه همراه داشته باشند.
اگر به خارج از کشور سفر می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید آیا کودک شما ممکن است به واکسن‌های اضافی یا دارو‌های پیشگیرانه نیاز داشته باشد یا خیر، و مطمئن شوید که کودک شما در مورد واکسیناسیون‌های معمول به روز است. در کشور‌هایی که بیماری‌های منتقله از طریق پشه مانند مالاریا وجود دارد، محافظت از پشه را به همراه داشته باشید.
به منظور کاهش جت لگ، برنامه خواب کودک خود را ۲ تا ۳ روز قبل از حرکت تنظیم کنید. پس از ورود، کودکان باید تشویق شوند تا در ساعات روشنایی روز در بیرون یا در مناطق با نور روشن فعال باشند تا سازگاری را تقویت کنند.
هنگام شنا در دسترس کودکان قرار بگیرید، زیرا ممکن است استخر‌ها سیستم تخلیه ایمن و مدرن نداشته باشند و هم استخر‌ها و هم سواحل ممکن است فاقد غریق غریق باشند.
اطمینان حاصل کنید که فرزندتان هنگام سوار شدن به قایق‌های کوچکتر جلیقه نجات می‌پوشد و با پوشیدن جلیقه نجات خود را مثال بزنید.
شرایط هتل‌ها و سایر اقامتگاه‌ها ممکن است امن نباشد. به دقت از نظر سیم‌کشی در معرض، سموم آفات، تراشه‌های رنگ یا ناکافی نرده‌های راه پله یا بالکن بازرسی کنید.
هنگام سفر، توجه داشته باشید که تخت‌خواب‌ها یا حیاط‌های بازی ارائه‌شده توسط هتل‌ها ممکن است استاندارد‌های ایمنی فعلی را نداشته باشند. اگر در مورد ایمنی تخت یا حیاط بازی شک دارید، درخواست جایگزینی کنید یا گزینه‌های دیگری را در نظر بگیرید.
طبق مطالعات انجام‌گرفته در حوادث ترافیکی به ازای هر یک کودک که در اثر حوادث رانندگی فوت می‌کند، ۲۵۴ کودک به علت حادثه ترافیکی به بیمارستان مراجعه می‌کنند و ۴ کودک با معلولیت‌های دائمی مرخص می‌شوند. همچنین بنا بر تحقیقات انجام‌گرفته آسیب‌های ترافیکی علت اصلی مرگ‌ومیر بین سنین ۱۵ تا ۱۹ سال و دومین علت مرگ در بین کودکان ۵ تا ١٤ ساله است.
اما برای پیشگیری از حوادث ترافیکی و در جهت ایمنی کودک در سفر‌های نوروزی می‌توانیم به اقدامات متعددی اشاره کنیم که در صورتی که والدین آن‌ها را انجام دهند تا حد زیادی آسیب به کودکان را کم می‌کند. کاهش سرعت به میزان یک کیلومتر بر ساعت موجب کاهش خطر تصادف‌های آسیب‌زا به میزان ۳ درصد و کاهش خطر تصادف‌های مرگبار می‌شود. استفاده از تجهیزات ایمنی برای کودکان را نباید نادیده گرفت.
بد نیست بدانید که استفاده از صندلی حمایتی کودک در تصادف مرگ‌ومیر کودکان را بین ۵۴ تا ۷۰ درصد کاهش می‌دهد. به یاد داشته باشیم که کودکان زیر ۵ سال را نباید با موتورسیکلت جابه‌جا کنیم، قدرت عضلانی کودک در حدی نیست که بتواند از کلاه ایمنی استفاده و فشار ناشی از ایستادن یا شتاب‌های ناگهانی را تحمل کند. یادمان باشد کیسه هوای خودرو اگر چه مزایایی برای بزرگتر‌ها دارد، اما خطرات جدی را متوجه کودکان می‌کند. احتمال آسیب‌دیدن کودکان زیر ۱۳ سال به دلیل بازشدن کیسه هوا زیاد است؛ بنابراین کودکان نباید در صندلی جلوی خودرو‌های دارای کیسه هوا بنشینند مگر اینکه کیسه هوا غیر فعال شده باشد.
پس فراموش نکنید که کودکان باید در صندلی پشت و به دور از کیسه هوا بنشینند. کودک هیچ‌گاه نباید در خودرو تنها بماند؛ چرا که ممکن است ناآگاهانه ترمزدستی را خلاص کند یا در هوای گرم دچارگرمازدگی شود.
این را هیچ‌گاه فراموش نکنید که کودک در هیچ شرایطی حتی در صورت خاموش‌بودن خودرو نباید پشت فرمان خودرو بنشیند. والدین باید این را بدانند که کودک داخل خودرو نباید روی پای کسی بنشیند؛ چرا که در صورت توقف ناگهانی خودرو فرد قادر به حفظ کودک نخواهد بود و ممکن است از پنجره به بیرون پرتاب شود یا صورتش به داشبورد برخورد کند و باعث له‌شدگی شود.
از دیگر مواردی که باعث آسیب به کودکان در سفر می‌شود مسمومیت است. سم ماده‌ای است که مصرف مقداری از آن باعث می‌شود یک آسیب گذرا یا همیشگی در بدن کودک ایجاد شود. خوب است بدانید علاوه بر مواردی که ذاتاً برای بدن زیان‌آور است، عناصر مفیدی مانند انواع خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها درصورت مصرف بیش از حد و نادرست ممکن است تبدیل به مواد مسموم‌کننده و زیان‌آور برای کودکان شود. سم از راه‌های مختلفی می‌تواند وارد بدن کودک شود و ایجاد مسمومیت کند، اما در سفر معمولاً کودکان دچار مسمومیت‌های گوارشی با خوردن و آشامیدن مواد خوراکی و مصرف بیش از اندازه آن‌ها و همچنین مسمومیت‌هایی که با گیاهان سمی در طبیعت که با پوست و چشم کودکان تماس پیدا می‌کنند، می‌شوند. از طریق علائم زیر می‌توانیم به مسمومیت کودک در سفر به دنبال خوردن و آشامیدن مواد خوراکی پی برده و کودک را به مراکز درمانی انتقال دهیم.
سردرد و سرگیجه، تهوع و استفراغ، اسهال، درد شکم و حتی تغییر در وضعیت هوشیاری یا پاسخ‌دهی کودک. در مسمومیت‌هایی که در کودکان بر اثر تماس با گیاهان سمی در دامن طبیعت به وجود می‌آید، علائمی مانند قرمزی در ناحیه تماس، خارش، التهاب و تاول در کودک مشاهده می‌شود. برای جلوگیری از عواقب وخیم انواع مسمومیت‌ها در کودکان که ممکن است کودک را نیازمند احیای قلبی - ریوی کند، بهتر است با تشخیص علائم مسمومیت، کودک در کمترین زمان ممکن به مراکز درمانی منتقل شود.
ضوابطی که داخل ماشین فرزندانمان را تهدید می‌کندهنگام شیردادن به کودک باید توقف کرد؛ چون در صورت تصادف یا ترمز ناگهانی وزن مادر روی کودک می‌افتد و باعث آسیب به کودک می‌شود. به یاد داشته باشیم کودکان نباید روی صندلی خودرو در حال حرکت بایستند یا اینکه در عقب خودرو دراز بکشند.
نیاز به تاکید هم نیست که کودکان نباید دست یا سر خودشان را از شیشه خودرو بیرون بیاورند. این را بدانید که برای سوار و پیاده‌شدن از خودرو باید از در‌های سمت راست یعنی به سمت پیاده‌رو استفاده کنیم و هنگام بستن در‌های خودرو مراقب باشیم انگشتان کودک لای درِ خودرو نماند. در ارتباط با استفاده از کمربند ایمنی که مانع از پرت‌شدن کودک به هنگام تصادف می‌شود باید به کودک با زبان ساده کودکانه آموزش دهیم که کمربند به گونه‌ای باید بسته شود که یک قسمت از آن از روی شانه و نوار دیگر آن از روی شکم عبور کند. بد نیست بدانید بستن کمربند ایمنی خودرو خطر پرت‌شدن از وسیله نقلیه و ایجاد آسیب‌های مرگبار یا سنگین به کودکان ۱۰ سال به بالاتر را بین ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
شنا با جلیقه نجات و تیوباما در سفر‌های نوروزی ممکن است والدین با کودکان به ساحل دریا بروند؛ با توجه به رغبت فراوان کودکان به امر شنا حتی در آب‌های کم‌عمق و در کنار شالیزار‌ها ممکن است با آسیب دیگری به نام غرق‌شدگی در کودکان مواجه شویم. غرق‌شدگی زمانی اتفاق می‌افتد که آب وارد راه هوایی کودک شده و باعث ایجاد مشکلات تنفسی برای او می‌شود.
اتفاقی که می‌تواند منجر به مرگ، معلولیت و یا بیماری در کودک شود. در این زمان دانستن نکات زیر ممکن است جان کودکان را تا رسیدن نیرو‌های امدادی نجات دهد. اگر قصد رفتن به ساحل، دریا، شالیزار‌ها و آب‌های کم‌عمق دارید این را به یاد داشته باشید که جریان آب ممکن است کودک را به زیرآب بکشد؛ به همین دلیل والدین باید توجه داشته باشند زمانی که همراه کودکان خود به استخر یا ساحل دریا می‌روند از خوردن دارو‌های خواب‌آور خودداری کنند تا هوشیاری و دقت لازم در مراقبت ازکودکان خود را داشته باشند. اگر کودکان میل به شنا در ساحل دریا دارند حتماً باید در آن منطقه غریق نجات حضورداشته باشد. هنگام شناکردن کودکان حتماً باید جلیقه نجات و تیوپ در دسترس باشد.
یکی دیگر از مواردی که باعث آسیب به کودکان در سفر می‌شود، سقوط کودکان است. سقوط اتفاقی است که در نتیجه آن کودک روی زمین، کف یا سطوح پایینی دیگر می‌افتد. اما در سفر‌های نوروزی احتمال این آسیب در کودکان بیشتر هم می‌شود و شاید بتوان گفت محل‌های شایع سقوط ناگهانی کودکان در سفر‌های نوروزی تجهیزات بازی (سرسره‌بازی-تاب‌بازی در پارک‌ها) درختان و حتی سقوط از ارتفاع مانند کوه است.
برای ایمنی کودک در زمان استفاده از وسایل و تجهیزات بازی باید دقت داشته باشید که کودک وسط تاب بنشیند، روی تاب نایستد یا زانو نزند و هر دو طناب تاب را بگیرد. باید دقت کنید زمانی که کودک دیگری مشغول تاب‌بازی است، کودک دیگری پشت یا جلوی تاب قرار نگیرد. مراقب باشید کودک تاب خالی را حرکت ندهد که برگشت آن به دلیل ناآگاهی کودک باعث برخورد تاب به او و آسیب می‌شود.
در مورد سرسره‌بازی لازم است کودک هنگام بالارفتن با هر دو دست نرده‌های آن را بگیرد. هنگام سُرخوردن مطمئن شوید کسی جلوی او نیست. کودکان همیشه باید با پا و نه با سر از سرسره پایین بیایند. از سطح شیبدار سرسره بالا نروند. اول پاهایشان را خارج کنند و سپس بلند شوند.
پس از سُرخوردن سریع از سرسره کنار بروند که پایین آمدن کودک بعدی باعث آسیب به کودک نشود، البته این را هم بدانید که افتادن و زمین‌خوردن کودکان در بیشتر موارد خیلی جدی نیست و جای نگرانی ندارد. ممکن است کودکان بر اثر سقوط از ارتفاعاتی همچون کوه یا بلندی دچار آسیب‌هایی از قبیل خراشیدگی، بریدگی، کوفتگی، شکستگی اندام‌ها و حتی آسیب‌های وارده به سر، نخاع، قفسه سینه و محوطه شکمی شوند که برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر و مرگ‌ومیر درکودکان لازم است کودک را به مراکز درمانی منتقل کنیم. همچنین فراموش نکنید که برای ایمنی کودکان لازم است هنگام کوهنوردی، رفتن به ارتفاعات و بلندی‌ها و استفاده از وسایل بازی روی کودک خود نظارت دقیق داشته باشید.
بازی‌ها را ایمن و دقت کنید که وسایل بازی که کودکان استفاده می‌کنند به درستی طراحی و نگهداری و با یک سطح نرم و امن پوشانده شوند و حتی در صورت بازی‌های پرجنب و جوش مانند اسکیت باید پوشش‌های محافظتی مانند مچ‌بند، پد‌های زانو، آرنج و کلاه ایمنی برای کودکان استفاده شود.
منبع: سلامت نیوز