روز گذشته از «طرح معاملات گواهی سپرده نفت خام» و «گواهی سپرده میعانات گازی» رونمایی شد. این طرح در دولت روحانی یک بار مطرح و از آن حتی با عناوینی، چون «گشایش اقتصادی» یاد می‌شد. اما به دلایل مختلف از جمله نقد‌های ریز و درشت کارشناسی و حتی نگاه مخالف برخی نمایندگان مجلس از دستور کار دولت دوازدهم خارج شد. حالا و ۱۷ ماه بعد از استقرار دولت سیزدهم، این طرح با تغییر نام توسط وزرای نفت و اقتصاد رییسی رونمایی شده است.
به گزارش اعتماد، این گواهی یک ابزار استاندارد برای معاملات این حامل انرژی است که نوعی اوراق بهادار و نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی از نفت خام موجود در مخازن متعلق به شرکت ملی نفت ایران است.
برمبنای اطلاعات منتشر شده، پشتوانه این گواهی، قبض انبار استانداردی است که توسط انبار‌های مورد تایید بورس صادر می‌شود. این گواهی یک طبقه جدید دارایی برای مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی در معاملات حامل‌های انرژی در بستر شفاف بورس است.
طبق داده‌های موجود، برای تشویق متقاضیان نفت خام و میعانات گازی به ورود به معاملات گواهی سپرده، تخفیفاتی از سوی شرکت ملی نفت ایران در زمان تحویل فیزیکی و معافیت از پرداخت هزینه انبارداری تا ۱۸ ماه و اولویت در تحویل نسبت به خریداران خارج از بورس در نظر گرفته شده است. پس از خرید، همه دارندگان این گواهی‌ها که طبق شرایط اعلامی شرکت ملی نفت در اطلاعیه گشایش انبار استاندارد تحویل را دارند، می‌توانند درخواست تحویل نفت‌خام و میعانات گازی را ارایه کنند و محموله خود را تحویل بگیرند.
اشخاص حقوقی به شکل مستقیم می‌توانند برای خرید اقدام کنند و اشخاص حقیقی نیز تنها از طریق شرکت‌های سبدگردان می‌توانند خرید داشته باشند.
سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، در مراسم آیین افتتاح معاملات شمش طلا در بازار‌های مالی و مشتقه بورس کالای ایران، گفت: مدت‌ها منتظر این روز بودیم تا تنوع بخشی در حوزه ابزار‌های سرمایه‌گذاری رخ دهد.
او افزود: این رویداد نویدبخش این است که شرایط هفته‌ها و ماه‌های گذشته را تجربه نکنیم البته امروز برای نخستین‌بار دو ابزار جذاب سرمایه‌گذاری، گواهی سپرده نفت و میعانات گازی و گواهی سپرده شمش طلا برای مردم رونمایی شد.
وزیر اقتصاد گفت: در اقتصاد ایران بازار‌های عمیق و رسمی برای دارایی‌هایی که مصون از تورم باشد، نداریم و در زمانی که دشمن تلاش می‌کند انتظارات تورمی را در جامعه ایجاد کند، فعالان اقتصادی متوسل به ابزار‌هایی می‌شوند که ابزار‌های حیاتی بخش واقعی اقتصاد است. او ادامه داد: بنابراین نوسان‌ها در متغیر‌های اساسی سرریز می‌کند، در حالی که مسوولان پیش از این سال‌ها باید به این فکر می‌بودند که دارایی‌های مصون از تورم در کشور را زیاد کنند. خاندوزی بیان کرد: چند بازیگر یک بازار می‌توانند در این دریاچه کم‌عمق نوسان ایجاد کنند به این صورت که ۱۰ تا ۱۰۰ نفر می‌توانند با ورود در این حوزه‌ها، موجی ایجاد می‌شود که گویا سطح آب دریاچه تغییر کرده است.
او تاکید کرد: اگر بازار‌های عمیقی داشتیم این ورود و خروج عده معدود سفته‌باز در بازار‌ها موج ایجاد نمی‌شد و اقتصاد کشور را دچار تلاطم نمی‌کرد و مردم بیش از این آشفته نمی‌شدند و نارضایتی‌های عمومی و اجتماعی ایجاد نمی‌کرد. وزیر اقتصاد افزود: در حوزه طلا اگر افرادی که پیش از این مسوولیت داشتند، اقدام می‌کردند، می‌توانستیم ۳۵ تن طلای موجود در کشور را به عنوان دارایی‌های مصون از تورم تعریف و ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از نقدینگی را به این سمت هدایت کنیم.
او ادامه داد: در بخش نفت نیز نزدیک به ۲۰ سال است که گفته می‌شود چرا فروش ریالی نفت نداشته باشیم و خوشبختانه امروز این امکان فراهم شد؛ این در حالی بود که فروش خارجی ما نیز رکورد‌های یکی- دو سال گذشته را پشت‌سر گذاشته است. چنانچه همه این‌ها اگر پیش از این اجرا می‌شد دیگر شاهد چنین مصیبت‌هایی در اقتصاد نبودیم. خاندوزی گفت: اگر بتوانیم وثیقه شدن طلا‌ها را رسمیت ببخشیم، نه‌تن‌ها برای مردم و خریداران خرد خیلی خوب است بلکه از بازار سرمایه درخواست داریم ظرف چند هفته این مجموعه را به سامانه توثیق ستاره متصل کند تا مردم بتوانند از خرید خود به عنوان وثیقه رسمی استفاده کنند.
او ادامه داد: حتی شرکت‌ها و بانک‌ها می‌توانند در عملیات بازار باز بانک مرکزی این وثایق را که معتبر و نقد است، استفاده کنند و عملیات بانک مرکزی در حوزه عملیات بازار باز ساده‌تر خواهد شد. خاندوزی گفت: این مسیر، مسیری است در جذب نقدینگی به سمت فعالیت‌های اقتصادی و عمق‌بخشی به بازار‌ها و شفافیت اقتصادی و حذف رانت‌هایی که وجود داشت. او با طرح این سوال که چرا باید حباب سکه از طریق منابع بانک مرکزی برطرف شود، گفت: بسیاری از نظامات مترقی دنیا این کار‌ها را انجام نمی‌دهند و با کمک ابزار‌ها حباب‌ها را از بین می‌برند.
جواد اوجی، وزیر نفت نیز در آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت گفت: ما در بدو آغاز به کار دولت درگیر مشکلات و چالش‌های متعددی بودیم. دغدغه مشترک همه وزارتخانه‌ها، نمایندگان مجلس و بدنه دولت دست و پنجه نرم کردن با فروش نفت بود که گاهی به نزدیک صفر هم رسیده بود. او افزود: با اقداماتی همچون اصلاح قراردادها، دیپلماسی انرژی و سایر اقدامات امروز به بالاترین میزان فروش نفت رسیده‌ایم؛ امروز بیش از آنچه در سال ۹۷ نفت و فرآورده، فروخته می‌شد، به فروش رسیده است.
وزیر نفت گفت: در ۱۱ ماهه سال جاری ۱۴ میلیارد دلار در سامانه نیما و بازار متشکل ارز تزریق شد. در بحث فروش نفت امسال ۱۹۰ میلیون بشکه بیشتر از سال ۹۹ و ۸۳ میلیون بشکه بیشتر از سال گذشته نفت فروختیم و همه پول آن را نیز وصول کردیم. اوجی ادامه داد: در حوزه گاز نیز ۱۵ درصد بیشتر نسبت به سال گذشته و در صادرات ال‌پی‌جی نسبت به سال قبل ۲۱ درصد رشد داشتیم. همچنین با افتتاح فاز ۱۴ پالایشگاه پارس جنوبی نیز یک میلیون تن میعانات گازی و LPG و یک میلیون تن اتان نیز به این ظرفیت افزوده می‌شود.