اگرچه زلزله ها، نقش غیرقابل انکاری بر سرنوشت زمین و ساکنین آن در طی میلیون‌ها سال بازی کرده اند، اما زلزله از آن دست اتفاقات طبیعی است که برای انسان و شاید هر موجود زنده‌ای وحشتناک باشد.
به گزارش روزیاتو، پس از زلزله وحشتناک ۷.۸ ریشتری ترکیه که قربانیان زیادی داشت، شاید این سوال‌ها برای شما پیش آمده باشد که چرا زلزله اتفاق می‌افتد؟ چرا بیشتر زلزله‌ها در شب اتفاق می‌افتند؟ یا آیا بیشتر زلزله‌ها در زمستان اتفاق می‌افتند؟ در اینجا سعی می‌کنیم به این سوال‌ها پاسخ دهیم.
زمین لرزه زمانی اتفاق می‌افتد که دو بلوک زمین (یا دیواره گسل) به طور ناگهانی در کنار یکدیگر می‌لغزند. سطحی که در آن می‌لغزند، گسل یا صفحه گسل نامیده می‌شود. به نقطه‌ای زیر سطح زمین که زلزله در آن شروع می‌شود، هایپوسنتر یا مرکز زلزله، گفته و به مکانی که مستقیماً بالای آن روی سطح زمین قرار دارد، کانون زلزله می‌گویند.
گاهی اوقات زلزله دارای پیش لرزه است؛ زمین لرزه‌های کوچکتری که در همان مکان زلزله بزرگتر بعدی اتفاق می‌افتد. دانشمندان نمی‌توانند بگویند که زلزله ای، پیش لرزه است تا زمانی که زلزله بزرگتر اتفاق بیفتد. بزرگترین و اصلی‌ترین زمین لرزه را شوک اصلی می‌نامند. زلزله‌های اصلی همیشه پس لرزه‌هایی دارند که به دنبال آن می‌آیند. این‌ها زمین لرزه‌های کوچک تری هستند که پس از آن در همان محل زلزله اصلی رخ می‌دهند. بسته به اندازه زلزله اصلی، پس لرزه‌ها می‌توانند هفته ها، ماه‌ها و حتی سال‌ها پس از زلزله اصلی ادامه داشته باشند.
زمین دارای چهار لایه اصلی است: هسته داخلی، هسته خارجی، گوشته و پوسته. پوسته، که بالای گوشته قرار دارد؛ پوست نازکی که سطح سیاره ما را تشکیل می‌دهد.
اما این پوسته، یک تکه نیست و از قطعات زیادی مانند پازلی که سطح زمین را می‌پوشاند تشکیل شده است. نه تنها این، بلکه این قطعات پازل به آرامی حرکت می‌کنند، از کنار یکدیگر می‌لغزند و به یکدیگر برخورد می‌کنند.
صفحات تکتونیکی پوسته زمین که همیشه به آرامی در حال حرکت هستند. زمین لرزه‌ها در امتداد مرز‌های این صفحات متمرکز می‌شوند
این قطعات پازل را صفحات تکتونیک می‌نامیم و لبه‌های صفحات را مرز صفحه می‌نامند. مرز‌های صفحه از گسل‌های زیادی تشکیل شده است و بیشتر زمین لرزه‌ها در سراسر جهان بر روی این گسل‌ها رخ می‌دهند. از آنجایی که لبه‌های صفحات ناهموار هستند، هنگامی که بقیه صفحات به حرکت خود ادامه می‌دهند، لبه‌ها به هم گیر می‌کنند. در نهایت وقتی صفحه به اندازه کافی دور شد، لبه‌های آن روی یکی از گسل‌ها باز می‌شود و زلزله رخ می‌دهد.
چرا در زمستان زلزله بیشتر است؟ آیا با سرد شدن هوا احتمال وقوع زلزله بیشتر می‌شود؟ شاید این سوال، شما هم باشد. در حقیقت چیزی به نام تاثیر آب و هوایی بر زلزله وجود ندارد. از نظر آماری، توزیع تقریباً برابری از زمین لرزه‌ها در هوای سرد، هوای گرم، هوای بارانی و ... وجود دارد.
اگرچه تغییرات بسیار زیاد کم فشار مرتبط با سیستم‌های طوفانی بزرگ، باعث ایجاد دوره‌های لغزش گسل در پوسته زمین می‌شود و همچنین ممکن است در ایجاد برخی زمین لرزه‌های مخرب نقش داشته باشد. با این حال، اعداد کوچک هستند و از نظر آماری معنی دار نیستند.
یکی از این پدیده‌هایی که نقش تحریک کننده در وقوع زلزله‌ها دارد اثر جاذبه‌ی گرانشی بین ماه و خورشید است. نقش جاذبه ماه و خورشید در وقوع زلزله از گذشته تا به حال، مورد علاقه‌ی همه‌ی محققین علوم زمین شناسی و توپوگرافی است.
لرزه‌شناسان دریافته‌اند که وقتی ماه به زمین نزدیک‌تر می‌شود و همچنین زمانی که ماه کامل است، تعداد زمین‌لرزه‌ها به طور پیوسته افزایش می‌یابد. دانشمندان همچنین دریافته‌اند که زمین‌لرزه‌های بزرگ زمانی که نزدیکی ماه به زمین با ماه کامل و ماه نو منطبق باشد از نظر تعداد بیشتر رخ می‌دهند.
همچنین نشان داده شده است که بیشتر داده‌های کاتالوگ زلزله‌های جهانی هنگامی که به طور سیستماتیک مورد بررسی قرار می‌گیرند، تغییرات لرزه‌خیزی را با زمان محلی در طول ۲۴ ساعت نشان می‌دهند و مشاهده می‌کنند که وقوع زلزله در طول شب بیشتر از روز است.
تعداد زلزله در طول روز کاهش می‌یابد و در بعدازظهر به حداقل می‌رسد (بین ساعت ۱۵ تا ۱۶) و سپس به طور پیوسته تا نیمه شب افزایش می‌یابد.