گیاه شیرین بیان برخلاف نامش تلخ است، اما خواص عجیب و زیادی دارد. از این گیاه برای درمان سرفه در ترکیب شربت‌های ضد سرفه استفاده می‌شود.
این گیاه بدلیل ویتامین‌ها و مواد معدنی متعدد مورد نیاز بدن برای دستگاه گوارش و همچنین تقویت دستگاه ایمنی بدن موثر است؛ در ادامه برخی از خواص و فواید این گیاه درمانی شرح داده شده است.
این گیاه بومی جنوب اروپا و آسیا است و به عنوان " ریشه شیرین " منسوب است و ریشه شیرینش بسیار شیرین‌تر از شکر است. این گیاه هزاران سال است که در سیستم سنتی پزشکی چینی مورد توجه قرار گرفته است و به عنوان " حافظ صلح " شناخته می‌شود. شیرین بیان یکی از پرمصرف‌ترین گیاهان در سراسر جهان است و در حال حاضر در روسیه، اسپانیا، فرانسه، انگلستان، آلمان، خاورمیانه و آسیا رشد می‌کند.
قسمت مورد استفاده شیرین بیان، ساقه‌های زیرزمینی و ریشه‌های گیاه است که دارای ترکیبات مختلفی است. مهم‌ترین ماده‌ای که موجب شیرینی شیرین بیان می‌شود، ترکیب موجود در ریشه‌های گیاه به نام اسید گلیسریزیک است که ۵۰ برابر شکر شیرینی دارد. اسید گلیسریزیک با افزایش سن گیاه افزایش می‌یابد.
ترکیبات موجود در ریشه شیرین بیان برای مقابله با پوسیدگی دندان مفید هستند. همچنین خاصیت ضدمیکروبی داند، بنابراین می‌توان از شیره این گیاه به عنوان ماده ضدپوسیدگی در محلول‌های شستشوی دهان و نیز خمیر دندان‌ها استفاده کرد.
مهم‌ترین خاصیت شیرین بیان که جدیدا کشف شده است، درمان زخم معده و سرطان معده است.
این گیاه برای تقویت عمومی بدن مفید است و خوردن آن از پیری زودرس جلوگیری می‌کند و برای نرم کردن سینه موثر است.
زخم‌ها و تاول‌های پوست را با دم کرده شیرین بیان شست‌وشو دهید تا زود خوب شوند.
گیاه شیرین بیان ملین است و برای درمان سوء هاضمه و از بین بردن نفخ شکم مفید است.
برای برطرف کردن زخم و التهاب دهان می‌توان ریشه شیرین بیان را مکید.
این گیاه ورم معده را برطرف می‌کند و تنگی نفس را تسکین می‌دهد.
این گیاه چشم را تقویت کرده و رفع سردرد می‌کند. برای این منظور ۲ گرم ریشه شیرین بیان را پودر کرده و با یک گرم شکر و یک گرم رازیانه مخلوط کنید. سپس آن را در آب خیس کرده و هر روز بخورید.
اگر شیرین بیان را قبل از غذا مصرف کنید، برای لاغری موثر است.
برای درمان موخوره، دم کرده شیرین بیان را به سر بمالید و برای رفع بوی بد زیر بغل و پا از برگ‌های شیرین بیان پماد درست کرده در این قسمت‌ها بگذارید.
در طب سنتی از این گیاه برای درمان اسپاسم عضلات و تورم، برونشیت، روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می‌شود.
امروزه نیز عصاره شیرین بیان یکی از اجزاء ترکیبی شربت سرفه است.
شیرین بیان همچنین مدر (ادرارآور) است و می‌توان از آن به عنوان عامل ضدویروس موضعی برای زخم و التهاب زونا، چشم، دهان و دستگاه تناسلی استفاده کرد.
ریشه شیرین بیان ممکن است به درمان اگزما کمک کند. اگزما می‌تواند باعث خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن و التهاب شود. عصاره ریشه شیرین بیان ممکن است در برابر باکتری‌هایی که می‌توانند پوست را آلوده کنند، مؤثر باشد. براساس یک مطالعه در مجله تحقیقات دارویی ایران این مطالعه نشان داد که فعالیت ضد میکروبی در برابر استافیلوکوکوس اورئوس وجود دارد که می‌تواند باعث عفونت‌های پوستی مانند سلولیت و فولیکولیت شود. در این مطالعه محققان از عصاره‌هایی از برگ و ریشه گیاه استفاده کردند.
عصاره حاوی گلابریدین و گلابرون، که فلاونوئید‌های موجود در ریشه شیرین بیان هستند، در تسکین ناراحتی معده مؤثر است. عصاره باعث کاهش حالت تهوع، درد معده و سوزش سردل می‌شود. عفونت با باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند باعث ایجاد زخم معده در برخی افراد شود. تحقیقات نشان می‌دهد که عصاره شیرین بیان ممکن است به از بین بردن باکتری هلیکوباکتر پیلوری کمک کند.
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که شیرین بیان ممکن است به از بین بردن باکتری‌های موجود در دهان که باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، کمک کند. با این حال، اگرچه شیرین بیان فعالیت ضد باکتریایی را در آزمایشگاه نشان داده است، اما مطالعات انسانی هنوز اثبات نکرده است که دارای هرگونه قدرت مبارزه با پوسیدگی است.
شیرین بیان و درمان گلو درد:
گلیسیریزین که یکی از ترکیبات مهم موجود در شیرین بیان است به کاهش التهاب در مجاری تنفسی کمک زیادی می‌کند. این ترکیب مفید مانع رشد و اثرات بیماری زای اکثر ویروس‌ها می‌شود. امروزه این ماده در ترکیب دارو‌های مربوط به بیماری‌های تنفسی قرار داده می‌شود و برای تسکین علائمی مانند سرفه و گلودرد موثر عمل می‌کند. این گیاه همچنین باعث روان شدن خلط شده و مجاری تنفسی را باز می‌کند. در واقع شیرین بیان ویروس‌هایی که مجاری هوایی را تهدید می‌کنند نابود می‌سازد.
مصرف دوز نامناسب مکمل‌های شیرین بیان می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند.
دوز شیرین بیان به شرایطی که نیاز به درمان دارد بستگی دارد. با این حال، مردم هرگز نباید مقادیر زیادی شیرین بیان را مصرف کنند.
افرادی که فشار خون بالا دارند و یا پتاسیم پایینی ندارند، باید از مصرف شیرینی شیرین بیان و مکمل‌های گلیسیرریزین به طور کلی خودداری کنند.
مصرف زیاد شیرین بیان باعث کاهش سطح پتاسیم می‌شود. طبق گفته سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، این می‌تواند منجر به ضربان قلب غیر طبیعی، فشار خون بالا، ورم، بی حالی و نارسایی احتقانی قلب شود.
زنان باردار نباید مقادیر زیادی شیرین بیان مصرف کنند. یک مطالعه نشان داد که گلیسیریزه موجود در شیرین بیان می‌تواند به مغز در حال رشد جنین آسیب برساند و منجر به مشکلات شناختی بعدا در زندگی شود. یک مطالعه قدیمی نشان داد که مصرف زیاد شیرین بیان در دوران بارداری می‌تواند منجر به تولد زودرس شود.
دارو‌هایی که با شیرین بیان تعامل دارند عبارتند از: دارو‌های پتاسیم کم، دارو‌های فشار خون، دیورتیک‌ها، قرص‌های آب نیز نامیده می‌شوند، دارو‌های ضربان قلب، رقیق کننده خون مانند وارفارین، استروژن، هورمون درمانی و کورتیکواستروئیدها.
نوشیدن چای شیرین بیان راهی آسان برای داشتن شیرین بیان در رژیم غذایی است.
شیرین بیان به شکل قرص‌های جویدنی، عصاره مایع، کپسول‌ها، پودر و عرق شیرین بیان نیز موجود است.
برای درست کردن دم کرده شیرین بیان باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کنید و در یک لیتر آب جوش بریزید و بگذارید مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد.
برای درست کردن جوشانده شیرین بیان نیز باید ۵۰ گرم ریشه شیرین بیان بدون پوست را آسیاب کرده و در ۱۰۰ گرم آب بریزید و آنقدر بجوشانید که دوسوم آن باقی بماند.
منبع: برنا