توفان آنلاین چت‌باتChatGPT، بار دیگر اهمیت رشد دسترسی به تکنولوژی‌های دیجیتالی مانند هوش مصنوعی را عیان کرد. این چت‌بات وظایف مختلفی انجام می‌دهد و به سادگی در دسترس و استفاده از آن مقرون به‌صرفه است. تعداد کاربران این چت‌بات در یک هفته اول از مرز یک میلیون نفر گذشت. مایکروسافت ۱۰میلیارد دلار در شرکت مالک این چت‌بات سرمایه‌گذاری کرده است.
معرفی چت‌بات هوش مصنوعی ChatGPT از طرف شرکت اوپن ای‌آی(Open AI) و برای استفاده عمومی، یک بار دیگر اهمیت رشد دسترسی به تکنولوژی‌های دیجیتالی مانند هوش مصنوعی در زندگی کاری را عیان کرد. درست مثل تمام تحولات تکنولوژیک که محیط کار را تحت تاثیر قرار می‌دهند، چت‌بات‌ها هم به‌طور بالقوه توانایی خلق برندگان و بازندگان را دارند و روی هر دو گروه کارمندان فنی و اداری تاثیر می‌گذارند. برای به حداکثر رساندن منافع اقتصادی و به حداقل رساندن تاثیرات منفی روی کارمندان، سیاستگذاران باید به علایق و دغدغه‌های تمام جامعه توجه کنند. در این میان سیاستگذاران در کشورهای در حال توسعه باید تلاش مضاعفی بکنند تا با سرعت بیشتری برای پذیرش چنین تکنولوژی‌هایی یا مواجهه با مخاطرات آینده آنها، آماده شوند.
ChatGPT؛ نویدی از آینده هوش مصنوعی
در واقع ChatGPT یک ابزار پردازش زبان طبیعی (NLP) است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا با استفاده از زبان طبیعی با الگوی خانواده زبان‌های بزرگ GPT-3، تعامل کنند. این مدل روی حجم گسترده‌ای از اطلاعات آزموده شده است تا بتواند به طیف وسیعی از سوالات ورودی، پاسخ‌های انسان‌گونه بدهد. می‌توانید از این روبات وظایف مختلفی را بخواهید. حتی بعضی پاراگراف‌های این متن - در حالی که همچنان به کمی ویرایش نیاز دارند- توسط همین چت‌بات و در پاسخ به سوال «چت جی‌بی‌تی چیست؟» و «کاربردها و مزایای تکنولوژی‌هایی مانند چت جی‌بی‌تی چیستند؟»، نوشته شده‌اند. با این همه، تکنولوژی‌هایی مانند GPT-3 همچنان محدودیت‌هایی از قبیل پاسخ‌های نادرست، کمبود اطلاعات به‌روز شده، دسترسی به اینترنت و پتانسیل انحراف در الگوریتم‌های موردی مانند نژاد و جنسیت، را دارند. برای مثال، ما از این چت‌بات پرسیدیم که چه پیشنهادهایی برای کاهش بعضی از عوامل محدودکننده دارد و نتایج، مثال‌هایی را نشان دادند که هوش مصنوعی به جز موارد واضح، چه کاربردهای دیگری دارد.
تغییر همیشگی فرآیندهای کاری
صرف‌نظر از محدودیت‌ها، این نوع از کاربرد هوش مصنوعی به‌طور عمده از خلاقیت کارمندان ماهر و باتجربه بهره می‌برد. چت‌بات‌ها امکان خودکار کردن امور زمان‌بر و خسته‌کننده مانند نوشتن گزارش‌های استاندارد، ارسال و دریافت ایمیل‌ها و هماهنگی‌های مربوط به برگزاری جلسات کاری را فراهم می‌کنند. بنابراین کارمندان می‌توانند وقت بیشتری برای تمرکز روی وظایف مهم و خلاقانه صرف کنند. یک چت‌بات دستیار شخصی مجازی می‌تواند کارمندان باتجربه را برای انجام پروژه‌های مختلف یا فرآیندهای تولیدی، راهنمایی کرده، محتوای دست‌اول و ایده‌هایی خلق کند و همچنین به انجام تحقیقات و توسعه محصولات و خدمات جدید کمک کند. علاوه بر این‌ها، ابزارهایی مانند ChatGPT، برای کسب‌وکارها و افرادی که به دنبال استفاده از قابلیت‌های هوش مصنوعی بدون نیاز به استفاده از تجهیزات گران‌قیمت اضافه هستند، انتخابی جذاب و مقرون به‌صرفه خواهد بود. سیری شرکت اپل، الکسا شرکت آمازون و گوگل اسیستانت، سه دستیار هوش مصنوعی انسان‌گونه معروف و شناخته‌شده هستند که اغلب به محصولات مرتبط زیادی مانند گوشی آی‌فون، اسپیکر هوشمند اکودات یا دستگاه‌های مبتنی بر سرویس‌های گوگل، نیاز دارند. ChatGPT با وجود آنکه قابلیت‌های مبتنی بر پردازش صوتی ندارد، اما مقرون به‌صرفه‌تر است؛ چون تنها با دسترسی به اینترنت و داشتن سواد ابتدایی هم قابل استفاده خواهد بود.
برندگان و بازندگان بالقوه
با این همه ابزارهایی مانند ChatGPT، خطر واقعی برای بیکاری کارمندان ماهر و نیمه ماهر محسوب می‌شوند. به عنوان مثال، چت‌بات‌ها می‌توانند طوری توسعه داده شوند که کارمندان یک سازمان را آموزش داده و به تدریج باعث عدم نیاز به مربیان و تعلیم‌دهندگان شوند.
موج قبلی تغییرات تکنولوژیک، برندگان و بازندگانی را پدید آورد. کارمندانی که سریع‌تر با تحولات تکنولوژی همراه می‌شوند، با رها کردن کارهایی که به صورت خودکار انجام می‌شدند، به سرعت از هوش مصنوعی برای پیشبرد امور کاری‌شان استفاده می‌کنند. به عقیده کارشناسان، استفاده از ابزارهایی مانند ChatGPT پتانسیل بالایی در ایجاد مشاغل جدید برای آوردن کالاها و خدمات جدید به بازار دارند. به عنوان مثال، در چند سال گذشته بسیاری از مشاغل جدید در ارتباط با تکنولوژی‌های نوظهور پیشگام ایجاد شده‌اند؛ مانند مدیران شبکه‌های اجتماعی و راهبران پهپادها.
موانعی برای کشورهای در حال توسعه
تاثیر این تکنولوژی تنها به کار در اقتصادهای پیشرفته محدود نمی‌شود. با توجه به رشد مشاغل حوزه فناوری اطلاعات و تحولات دیجیتال، انتظار می‌رفت که بعضی کارمندان ماهر و باتجربه در کشورهای در حال توسعه خودشان را برای رقابت با مشاغلی آماده کنند که مهارت در آنها حساس‌تر و مهم‌تر است. آنها در مشاغلی از قبیل حسابداران، کارمندان حقوقی، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار یا حتی تحلیل‌گران رادیولوژی، مانند مهاجران مجازی هستند. حالا این خطر وجود دارد که این مشاغل در سراسر دنیا توسط ChatGPT اشغال شوند.
این در حالی است که بیشتر شرکت‌ها و کارمندان در کشورهای در حال توسعه احتمالا نمی‌توانند از مزایای این کاربرد شخصی از هوش مصنوعی برای افزایش خلاقیت‌شان بهره‌مند شوند. اغلب کشورهای پردرآمد و بعضی کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط، بیشترین پتانسیل برای سودآوری از این تکنولوژی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را دارند و این نشان‌دهنده آن است که این کشورها در دسترسی به نیروی کار ماهر، سرعت و کیفیت اینترنت بالا و کیفیت بالای زیرساخت‌های دیجیتالی، سطحی بالاتر از متوسط دارند. در مقابل کشورهای کم درآمد و با درآمدی پایین‌تر از متوسط، بدترین موقعیت را برای بهره‌مندی از این تکنولوژی‌ها دارند و این نشان می‌دهد که آنها سهم پایینی از کارمندان ماهر و باتجربه داشته و به همین نسبت کیفیت و سرعت اینترنت و زیرساخت‌های دیجیتالی در آنها پایین است.
اقتصادهای در حال توسعه معمولا در پذیرش تکنولوژی‌های دیجیتال و ریسک تکرار این الگو با آخرین تکنولوژی‌های پیشگام، عقب‌تر از اقتصادهای توسعه‌یافته هستند. شاخص آمادگی دیجیتالی آنکتاد میزان توانایی کشورها در استفاده و پذیرش تکنولوژی‌های پیشگام را برآورد کرده و به‌طور برجسته‌ای تاکید می‌کند که جایگاه‌های برتر در این زمینه، از آن اقتصادهای توسعه‌یافته است و کشورهای در حال توسعه همچنان با مسائلی از قبیل زیرساخت و مهارت‌های دیجیتال و همچنین تحقیق و توسعه، درگیر هستند.
مسیر پیشرو
در نهایت کشورهای در حال توسعه باید به کمک استفاده از تکنولوژی‌های پیشرو، پذیرش و توسعه آنها برای بهره‌مندی از هوش مصنوعی، آماده شوند. هیچ استراتژی واحد و مشخصی برای طی این روند وجود ندارد که برای همه کشورها موثر باشد. اما به‌طور کلی چنین روندی نیاز به اقداماتی در چهار زمینه اصلی دارد. اول اینکه لازم است روند آمادگی افراد برای کار در قرن بیست‌ویکم، ادامه یابد. این به معنای توسعه مهارت‌های دیجیتال و ایجاد و تقویت مهارت‌های مکمل مانند حل مشکلات پیچیده، خلاقیت و تفکر در شرایط بحران است. دوم اینکه باید از آن دسته افرادی که در فرآیند تغییر به شغل جدید، کار خود را از دست می‌دهند، مراقبت بیشتری کرد. سوم اینکه کشورهای در حال توسعه تلاش بیشتری برای افزایش سهم خود از مزایای این تکنولوژی بکنند و در نهایت، چهارم اینکه همه مردم و بخش‌های مختلف جامعه از تکنولوژی‌های پیشگام تاثیر می‌پذیرند و به همین دلیل باید تلاش شود که این تاثیرگذاری به شکلی یکسان و برابر توزیع شود.
آمار و ارقام نجومی
رشد سریع و نجومی چت‌بات هوش مصنوعی ChatGPT حالا دنیا را حیرت‌زده کرده است. توفان آنلاینی که این چت‌بات ایجاد کرده، باعث شده است که تعداد کاربران آن در یک هفته اول از مرز یک میلیون نفر عبور کند. این چت‌بات که در ماه نوامبر سال گذشته میلادی توسط شرکت OpenAI معرفی و ارائه شد، حالا توجه همه را به خود جلب کرده و نقل محافل شده است. جالب است بدانید که این چت‌بات حدود 300 میلیارد کلمه را در برمی‌گیرد و تقریبا 175 میلیون پارامتر مختلف دارد. ChatGPT روزانه بیش از 10میلیون سوال را پاسخ می‌گوید و به گفته «تام گلدستین» پرفسور و استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه مریلند، هزینه روزانه مدیریت آن، چیزی در حدود 100هزار دلار است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که ChatGPT تا پایان سال جاری میلادی 200 میلیون دلار و تا پایان سال 2024 درآمدی حدود یک میلیارد دلار داشته باشد. این چت‌بات هوش مصنوعی در حال حاضر در کشورهای روسیه، چین، ایران، اوکراین، ونزوئلا، بلاروس و افغانستان در دسترس نیست. آمارها نشان می‌دهند که بیش از 500 میلیون نفر در سراسر جهان از ChatGPT استفاده می‌کنند و ترافیک ماهانه آن به حدود 96 میلیون بازدیدکننده می‌رسد. اهمیت و تاثیرگذاری این چت‌بات به اندازه‌ای است که شرکت مایکروسافت اخیرا و در سومین مرحله در شرکت مادر آن یعنی OpenAI، حدود 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است.