میگرن همان سردرد‌های روزمره نیستند بلکه می‌توانند با درد شدید ضربان دار، حالت تهوع، حساسیت به نور و گاهی فلاش نور یا سایر احساسات عجیب و غریب همراه باشند. بیش از ۴۰ درصد از زنان در آمریکا با میگرن مواجه بوده اند. بسیاری از این زنان در سنین باروری خود هستند و از روش‌های کنترل بارداری مبتنی بر هورمون مانند قرص استفاده میکنند. برای برخی از زنان، مصرف قرص‌های ضد بارداری می‌تواند باعث تسکین میگرن شود. درحالی که برای برخی دیگر، این قرص سردرد را تشدید می‌کند.
اگر به میگرن مبتلا هستید و قصد مصرف قرص‌های ضد بارداری را دارید، در اینجا چند نکته وجود دارد که باید بدانید.
قرص‌های ضد بارداری معمولا برای جلوگیری از بارداری مصرف می‌شوند. اکثر قرص‌ها حاوی نسخه‌های ساخته شده از هورمون‌های زنانه استروژن (اتینیل استرادیول) و پروژسترون (پروژستین) هستند که به آن‌ها قرص‌های ترکیبی می‌گویند. مینی قرص فقط حاوی پروژسترون است. مقدار استروژن و پروژسترون در هر نوع قرص ضد بارداری می‌تواند متفاوت باشد.
به طور معمول، افزایش استروژن در طول چرخه قاعدگی باعث می‌شود که تخمک گذاری کرده و پس از آن تخمک بالغ آزاد شود. هورمون‌های موجود در قرص‌های ضد بارداری سطح استروژن را ثابت نگه می‌دارند تا از ترشح تخمک جلوگیری کنند. این هورمون‌ها همچنین مخاط دهانه رحم را غلیظ میکنند و باعث می‌شوند اسپرم به سختی در آن حرکت کند. آن‌ها همچنین می‌توانند پوشش داخلی رحم را تغییر دهند تا هر تخمکی که بارور شده است نتواند لانه گزینی و رشد کند.
گاهی اوقات، قرص‌های ضد بارداری به بهبود میگرن کمک میکنند؛ گاهی اوقات نیز سردرد را بدتر میکنند. نحوه تأثیر کنترل بارداری بر میگرن، به زن و سطح هورمون‌های موجود در قرص بستگی دارد. کاهش سطح استروژن می‌تواند باعث میگرن شود. به همین دلیل است که برخی از زنان درست قبل از پریود، یعنی زمانی که سطح استروژن کاهش می‌یابد، دچار سردرد می‌شوند.
اگر این میگرن‌های قاعدگی را دارید، قرص‌های ضد بارداری ممکن است با ثابت نگه داشتن سطح استروژن در طول چرخه قاعدگی از سردرد شما جلوگیری کنند. زنان دیگر با مصرف این قرص ها، میگرن را تجربه میکنند یا متوجه می‌شوند که با مصرف قرص‌های ضد بارداری ترکیبی میگرن آن‌ها بدتر می‌شود. سردرد آن‌ها ممکن است پس از چند ماه مصرف قرص کاهش یابد.
علاوه بر تحریک میگرن در برخی از زنان، قرص‌های ضد بارداری می‌توانند عوارض جانبی دیگری نیز ایجاد کنند. نظیر:
خونریزی بین قاعدگی
حساسیت سینه
سردرد
تغییرات خلق و خوی
حالت تهوع
تورم لثه‌ها
افزایش ترشحات واژن
افزایش وزن
هم قرص‌های ضدبارداری و هم میگرن می‌توانند خطر سکته مغزی را افزایش دهند. اگر به میگرن همراه با اورا (آئورا یا تشعشع نورانی یک اختلال ادراکی و بینایی است که توسط برخی مبتلایان به صرع یا میگرن تجربه می‌شود.) مبتلا می‌شوید، مصرف قرص‌های ترکیبی می‌تواند خطر سکته مغزی شما را حتی بیشتر افزایش دهد. پزشک احتمالاً به شما توصیه می‌کند که قرص‌هایی که فقط حاوی پروژسترون هستند، مصرف کنید.
افزایش خطر لخته شدن خون نیز با کنترل هورمونی بارداری مرتبط است. این ممکن است منجر به موارد زیر شود:
رومبوز ورید عمقی
یک حمله قلبی
سکته مغزی
آمبولی ریه
خطر لخته شدن خون کم است مگر اینکه فرد موارد زیر را داشته باشد:
اضافه وزن
فشار خون بالا
سابقه مصرف سیگار
افرادی که برای مدت طولانی در بستر استراحت هستند
اگر هر یک از این موارد در مورد شما صدق می‌کند، با پزشک خود در مورد گزینه‌های کنترل بارداری خود صحبت کنید. آن‌ها ممکن است بتوانند یک گزینه مناسب با ریسک کمتر را به شما توصیه کنند.
بسته‌های ترکیبی قرص‌های ضد بارداری حاوی ۲۱ قرص فعال با هورمون و هفت قرص غیرفعال یا دارونما هستند. افت ناگهانی استروژن در روز‌های مصرف قرص غیرفعال شما ممکن است باعث میگرن شود. یک راه حل برای شما این است که به سراغ قرصی بروید که استروژن کمتری دارد که افت شدید هورمون را تجربه نکنید. گزینه دیگر مصرف قرصی است که حاوی دوز کم استروژن در روز‌های قرص دارونما است.
قرص‌های فعال را برای سه دوره ۲۸ روزه مصرف خواهید کرد و پس از آن یک استراحت چهار تا هفت روزه خواهید داشت. یکی دیگر از گزینه‌های مداوم، Lybrel است که فقط قرص‌های فعال دارد و استراحت ندارد. دوز ثابت استروژنی که این قرص‌ها ارائه می‌دهند باید احتمال ابتلا به میگرن را کاهش دهد.
اگر قرص میگرن شما را بدتر می‌کند یا میگرن‌های شما بیشتر اتفاق می‌افتد، ممکن است لازم باشد به سراغ روش دیگری برای جلوگیری از بارداری بروید. قبل از ترک قرص در مورد یافتن نوع جدیدی از محافظت با پزشک خود صحبت کنید. سرخود مصرف آن را قطع نکنید حدود ۲۰ درصد از حاملگی‌های برنامه ریزی نشده به دلیل قطع کنترل بارداری توسط زنان بدون داشتن برنامه جایگزین است.
پزشک به شما کمک می‌کند تا بر اساس سابقه پزشکی خود تصمیم بگیرید که کدام قرص برای شما بهترین است. حتی اگر یک قرص ترکیبی ممکن است به میگرن شما کمک کند، ممکن است ایمن‌ترین گزینه نباشد. شما همچنین می‌توانید سایر گزینه‌های پیشگیری از بارداری مانند حلقه‌های داخل رحمی، حلقه‌های واژینال را نیز مناسب بدانید.
به گزارش سلامت نیوز یک متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب در گفتگو با روزنامه ایران، می‌گوید: پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند شیوع میگرن با هورمون‌های جنسی زنانه ازقبیل استروژن و پروژسترون در ارتباط است به طوری که تغییرات سطح این هورمون‌ها منجر به بروز عادت ماهیانه و سردرد میگرنی می‌شوند.
دکتر فرشته نادری با اشاره به تأثیر قرص‌های ضد بارداری بر میگرن می‌افزاید: قرص‌های ضدبارداری از موادی تشکیل شده‌اند که از نظر ساختمانی بسیار شبیه هورمون‌های جنسی هستند به همین دلیل این قرص‌ها حتی در درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند اندومتریوز، دیس منوره شدید، آکنه و انواع دیگر بیماری‌ها استفاده می‌شوند. عضو انجمن سردرد با تأکید بر لزوم آشنایی با انواع قرص‌های ضد بارداری عنوان می‌کند: قرص‌های ضد بارداری حدود ۴۰ سال پیش وارد بازار شدند، اما با پیشرفت دانش، متخصصان برای کاهش عوارض ناخواسته استفاده از این قرص‌ها تلاش کردند میزان هورمون موجود در آن‌ها را نسبت به نسل‌های اولیه بسیار کاهش دهند.
او در ادامه می‌افزاید: قرص‌های ضد بارداری از نظر کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. دسته اول یا همان قرص‌های ترکیبی، شامل استروژن و پروژسترون هستند، اما نوع دوم که آن را با نام مینی هم می‌شناسند صرفاً حاوی پروژسترون است. البته قرص‌های ترکیبی خود انواع مختلفی دارند که از میان آن‌ها می‌توان به منوفازیک، دو فازه و سه فازه اشاره کرد. همه قرص‌های منوفازیک در طول یک سیکل (قرص‌های فعال) حاوی میزان یکسانی از هورمون‌ها هستند. اما قرص‌های دو فازه (بای فازیک) یا سه فازه (تری فازیک) میزان متفاوتی از هورمون‌ها را در طول یک سیکل در خود دارند. به گفته دکتر نادری تأثیرقرص‌های ضد بارداری بر سردرد میگرنی متفاوت است.
گاهی دیده می‌شود بیمار سابقه‌ای از سردرد نداشته باشد و به دنبال شروع این قرص‌ها دچار سردرد شده باشد در این موارد معمولاً با گذشت زمان این سردرد‌ها کاهش می‌یابد. اما گاهی دسته‌ای از زنان مدعی هستند بعد ازشروع این قرص‌ها سردردشان بهبود پیدا کرده است در چنین مواردی می‌توان گفت سردرد‌های میگرنی در شخص با عادت ماهیانه بسیار مرتبط است که مصرف مداوم قرص‌های ضد بارداری در کاهش سردرد آن‌ها سودمند خواهد بود. در این میان عده‌ای از تشدید سردردشان شکایت دارند که با ادامه مصرف دارو سردرد هم بیشتر می‌شود. برخی هم از تغییر ویژگی‌های سردرد بعد از مصرف قرص‌ها می‌گویند. برای مثال ممکن است سردرد آن‌ها به شکل «با اورا» در آید.
ایجاد اورا به معنی نشانه‌هایی از بروز سردرد قبل از آغاز آن مانند اختلالات بینایی یا احساس گزگز و مورمور در دست‌ها و پا‌ها یا صورت است. اما بیشتر مبتلایان به سردرد تغییری در شدت و نحوه سردرد خود احساس نمی‌کنند. عضو انجمن سردرد تصریح می‌کند: معمولاً در زمان استفاده از قرص‌های با دوز پایین، سردرد کمتر اتفاق می‌افتد، ولی این مسأله برای همه به طور یکسان نخواهد بود. از این‌رو باید قرص مناسب برای هریک از بیماران تجویز شود.
او درباره نحوه استفاده از قرص‌های ضد بارداری می‌گوید: معمولاً ۲۱ روز قرص فعال تجویز می‌شود سپس برای ۷ روز یا دارو توصیه نمی‌شود یا استفاده از قرص‌های بدون هورمون توصیه می‌شود. البته بسیاری از افراد پس از ۲۱ روز که قرص خود را قطع میکنند، دچار سردرد میگرنی می‌شوند که دلیل آن کاهش استروژن بدن است. در چنین بیمارانی با راهکاری سودمند می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. در این دسته از بیماران توصیه می‌شود ۳ دوره پشت سر هم قرص را استفاده کنند و سپس ۷ روز استفاده نکنند (بسته‌بندی قرص‌ها در این شیوه به صورت ۸۴ قرص فعال و ۷ قرص غیر فعال است) این روش منجر به ثبات استروژن در بدن می‌شود و سردرد‌ها را کاهش می‌دهد. اما روش دیگری که می‌توان از آن نام برد این است که فرد در تمام سیکل ماهانه قرص را مصرف کند. در این روش زمان ایجاد خونریزی در شخص غیر قابل پیش‌بینی می‌شود و این روش به بررسی‌های بیشتری احتیاج دارد.
این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب درباره خطر مصرف قرص ضد بارداری در افراد میگرنی عنوان می‌کند: اگر زنی با کمتر از ۳۵ سال سن دچار میگرن بدون اورا باشد و هیچگونه فاکتور خطر برای سکته مغزی یا بیماری لخته در ورید‌های عمقی بدن نداشته باشد در صورت مصرف درست قرص ضدبارداری با خطری روبه‌رو نیست. اما اگر میگرن با اورا باشد، یا بیمار دارای یکی از فاکتور‌های خطر برای بیماری سکته مغزی یا قلبی مانند فشار خون بالا، چربی بالا، سن بالا، چاقی، کشیدن سیگار و ... باشد یا سابقه قبلی وجود لخته وریدی داشته باشد با مصرف این گونه قرص‌ها، احتمال سکته مغزی یا ایجاد لخته‌وریدی افزایش می‌یابد. دکتر نادری در خاتمه اظهار می‌کند: به طور کلی مصرف این قرص‌ها در بسیاری زنان مبتلا به میگرن امکان پذیر است آن‌ها باید به طور مداوم برای بررسی فاکتور‌های خطر و نوع سردرد معاینه شوند.
منبع: سلامت نیوز