بانک مرکزی امروز از برنامه جدید برای پاسخ به نیاز ارزی مردم خبر داد. اقدامی که هرچند با ابهاماتی همراه شده است، اما تا به این لحظه، نشان از افزایش حجم عرضه ارز به متقاضیان در صفوف صرافی‌ها دارد. حال باید منتظر ماند و دید که آیا این اقدام به تعدیل شاخص ارزی کمک خواهد کرد یا خیر؟
به گزارش تابناک؛ در شرایطی که کمتر از دو ماه تا پایان سال باقیمانده است، قیمت‌ها در بازار ارز با روند افزایشی مواجه شده است. این در حالی است که به گفته رئیس کل بانک مرکزی عامل اصلی نوسان در نرخ ارز آزاد، فضاسازی‌های رسانه‌ای و عملیات روانی در جامعه است. فرزین تاکید دارد: امروز بانک مرکزی از نظر منابع و ذخایر ارزی و طلا هیچ محدودیتی ندارد.
از سوی دیگر، خردادماه امسال، هنگامی که قیمت‌ها در بازار ارز با نوسان افزایشی مواجه بود، بانک مرکزی به ریاست صالح آبادی تصمیم به رونمایی از بازار توافقی ارز گرفت؛ بازاری که با هدف کشف نرخ ارز با مکانیزم عرضه و تقاضا بین صراف و صادرکننده و بر اساس توافق دو طرف، شکل گرفت و در ادامه با ورود بازار متشکل به سازوکار معاملات توافقی، وارد فاز جدیدی شد.
این در حالی بود که هر شخص با داشتن کارت ملی و کارت بانکی به نام خودش می‌تواند یک بار در سال تا سقف دو هزار یورو و معادل سایر ارز‌ها نظیر دلار از صرافی‌های مجاز ارز به نرخ توافقی دریافت کند.
رویکردی که با آمدن فرزین و زمزمه شکل گیری بازاری جدید با عنوان «بازار مبادله طلا و ارز» احتمال تغییر آن تقویت شد و برخی پیش بینی کردند در آینده نزدیک شاهد تغییر سازوکار عرضه دلار توافقی به هر کارت ملی باشیم.
در راستای مدیریت بازار ارز و به منظور پاسخگویی به نیاز‌های مردم، امکان فروش ارز به مردم تا سقف ۵ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارز‌ها برای صرافی‌ها دارای مجوز معتبر از بانک مرکزی، از محل منابع خریداری شده مجاز شد.
اما امروز بانک مرکزی از تصمیمی جدید (تامین نیاز‌های ارزی ضروری مردم توسط صرافی‌ها) در این باره خبر داد و افزود: «از روز سه‌شنبه مورخ ۴ بهمن‌ماه ۱۴۰۱، صرافی‌ها می‌توانند نسبت به خرید ارز به صورت اسکناس از اشخاص حقیقی و حقوقی تحت سرفصل «تامین نیاز‌های ضروری» اقدام نمایند.
در این اطلاعیه تاکید شده است: صرافی‌ها همچنین مجازند نسبت به فروش منابع تامین شده از این محل به اشخاص حقیقی ایرانی (بالای ۱۸ سال) و حقوقی مقیم به صورت یک بار در سال برای هر مشتری و پس از احراز هویت وی تا سقف ۵ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارز‌ها در سرفصل «تامین نیاز‌های ضروری» اقدام نمایند.»
هرچند بانک مرکزی اعلام کرده است دستورالعمل‌های اجرایی این سیاست بزودی منتشر می‌شود؛ اما انتشار تصویر این اطلاعیه خطاب به صرافی ها، جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد که در ادامه بیان می‌شود.
صرافی می‌توانند نسبت به خرید ارز به صورت اسکناس از اشخاص حقیقی و حقوقی (به استثنای بانک‌ها و صرافی ها) پس از احراز هویت مشتری حسب مقررات ابلاغی، تا سقف ۱۰ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارز‌ها را با ثبت در سامانه نظارت ارز (سنا) تحت سرفصل «تامین نیاز‌های ضروری؛ کد ۵۶» با نرخ توافقی طرفین اقدام نمایند.
همچنین صرافی‌ها می‌توانند صرفا از محل منابع تامین شده از سرفصل «تامین نیاز‌های ضروری» نسبت به فروش ارز به اشخاص حقیقی ایرانی (بالای ۱۸ سال) و حقوقی مقیم (به استثنای بانک‌ها و صرافی ها) به صورت یکبار در سال برای هر مشتری و پس از احراز هویت وی از طریق اخذ کارت ملی یا شناسنامه، شماره تلفن همراه به نام شخص حقیقی یا نماینده شخص حقوقی دارای امضای مجاز، شماره حساب بانکی به نام شخص حقیقی یا شخص حقوقی تا سقف ۵ هزار یورو یا معادل آن به سایر ارز‌ها با ثبت در سامانه نظارت ارز (سنا) تحت سرفصل «تامین نیاز‌های ضروری» اقدام نمایند.
همچنین در صورت نیاز، بانک مرکزی از طریق صرافی‌های بانکی امکان تامین منابع مورد نیاز برای فروش در سرفصل «تامین نیاز‌های ضروری» را فراهم خواهد نمود.
در ادامه اطلاعیه بانک مرکزی به صرافی‌ها آمده است: در سقف وضعیت باز ارزی اسکناس (خرید اسکناس - فروش اسکناس) صرافی‌ها در هر روز معادل ۳۰،۰۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارز‌ها تعیین می‌شود. در صورت وجود مازاد، امکان خرید برای صرافی‌ها وجود نخواهد داشت. صرافی مکلف است مازاد اسکناس را حداکثر تا پایان روز کاری بعد به اشخاص حقیقی و حقوقی (به استثنای بانک‌ها و صرافی ها) یا بانک ملی ایران به فروش برساند.
در حال حاضر با توجه به اینکه تا لحظه انتشار این گزارش، امکان ثبت نام در سامانه بازار متشکل و دریافت ارز به نرخ توافقی وجود دارد، این سوال و ابهام مطرح است که اشخاص متقاضی دریافت ارز با سرفصل جدیدِ «تامین نیاز‌های ضروری؛ کد ۵۶» بایستی همچون سرفصل «سایر» از طریق بازار متشکل اقدام به ثبت نام کنند یا نیازی به ثبت نام نیست و می‌توانند به صورت حضوری این ارز را خریداری کنند؟
همچنین افرادی که در ماه‌های اخیر به دریافت ارز سهمیه با سرفصل سایر با نرخ توافقی اقدام کرده اند، آیا می‌توانند در سرفصل جدید با نام «تامین نیاز‌های ضروری؛ کد ۵۶» ارز خریداری کنند؟ برخی صرافان نیز به خبرنگار ما گفتند اگر قرار بر این باشد که سقف فروش ۳۰ هزار یورویی در هر روز داشته باشیم.
در نتیجه در یک روز فقط به تقاضای شش نفر پاسخ داده می‌شود و به نظر می‌رسد که نیاز به افزایش این سقف است. همچنین این ابهام مطرح است که این رویکرد سیاست گذار ارزی در راستای شکل گیری «بازار مبادله طلا و ارز» است؟
در مجموع پس از اینکه در خردادماه شاهد رونمایی از سیاست عرضه ارز به نرخ توافقی تا سقف ۲۰۰۰ یورو بودیم و در ادامه نیز بانک مرکزی در اوایل آذرماه تصمیم گرفت به منظور تامین ارز (اسکناس) مورد نیاز تولیدکنندگان و تجار برای تامین هزینه‌های مرتبط با امور تجاری، سقف فروش ارز در بازار توافقی به صورت اسکناس به اشخاص دارای کارت بازرگانی معتبر، از دو هزار یورو به ۶ هزار یورو افزایش یابد.
حال شاهد گام سوم بانک مرکزی در جهت افزایش عرضه ارز در صرافی‌ها هستیم. اقدامی که می‌تواند به تعدیل نرخ ارز در بازار کمک کند. این در حالی است که به نظر می‌رسد با توجه به جزئیات اطلاعیه بانک مرکزی به صرافی ها، حاشیه سود خرید و فروش صرافی ها، حداکثر نیم درصد است؛ بنابراین به نظر می‌رسد نرخ فروش ارز تا سقف ۵ هزار با نرخ توافقی خواهد بود. نرخی که در معاملات امروز در کانال ۳۹ هزار تومان دادوستد شد.