در طبیعت، رابطه جنسی بیولوژیکی همیشه یک گزاره نیست. برخی از گونه‌ها دارای اندام‌های جنسی ماده و نر هستند که به طور همزمان کار می‌کنند. برخی دیگر بسته به نیاز یا شرایط، از جنسیت ماده به نر یا عکس آن تغییر می‌کنند.
به گزارش فرادید، دلایل این ویژگی سیال و خاص در این موجودات متنوع است:، اما علت عمده این اتفاق، فرآیند‌های طبیعی هستند که انعطاف پذیری تولیدمثل را نشان می‌دهند، در حالی که برخی دلایل چندان طبیعی نیستند و اغلب با افزایش دمای جهانی به وجود می‌آیند.
باید توجه داشته باشیم که درک زیست شناسی و چرخه زندگی موجودات برای حفاظت از تنوع زیستی و مراقبت از زیستگاه جانوری بسیار مهم و کلیدی است. در این مطلب ۱۱ حیوان در حیات وحش را به شما معرفی می‌کنیم که توانایی تغییر جنسیت دارند.
یک ماهی نارنجی روشن با سه نوار سفید روی بدن؛ بله اولین حیوان این لیست دلقک ماهی‌ها هستند. این ماهی از نظر جنسی protandrous hermaphrodites می‌باشد. در زمان تولد همگی نر بوده و پس از بلوغ، بزرگترین و غالب‌ترینِ گروه از نر به ماده تغییر جنسیت می‌دهد و البته دومین گروه نیز جفت مناسبی برای وی می‌باشد.
نحوه عملکرد آن به این صورت است: دلقک ماهی در گروه‌هایی زندگی می‌کند که تنها دو عضو از نظر جنسی بالغ هستند، یک نر بزرگ و یک ماده بزرگتر. بقیه نر‌ها کوچکتر و نابالغ هستند. اگر اتفاقی برای ماده در جفت مولد بیفتد، جفت نر او به ماده تبدیل می‌شود و بزرگترین نر بعدی در گروه را برای تبدیل شدن به شریک جدید انتخاب می‌کند.
این ماهی‌های زیبا با رنگ‌های تند و آتشین، همگی ماده هستند که با اقتضای شرایط می‌توانند به نر تبدیل شوند. معمولاً، این اتفاق زمانی می‌افتد که تعداد زیادی از ماده‌ها در گروه از بین بروند. این باعث می‌شود که بزرگترین ماده به یک شاهین ماهی نر تبدیل شود و تولید مثل را آغاز کند.
اما این تنها ترفند شاهین ماهی نیست. شاهین ماهی می‌تواند دوباره به جنسیت قبلی برگردد. شاهین ماهی ماده که تبدیل به نر شده است ممکن است با توجه به شرایط دوباره ماده شود، مثلا اگر دوباره تعداد زیادی ماده از بین بروند یا اگر یک نر بزرگتر برای آن‌ها دردسرساز شود.
ماهی سی بس که در سراسر ایالات متحده از مین تا فلوریدا کیز یافت می‌شود، هرمافرودیت‌هایی (نرماده) هستند که می‌توانند از ماده به نر تغییر جنسیت بدهند. از آنجا که جمعیت ماهی سی بس در محدوده وسیعی پراکنده شده است، مشاهده رفتار تولیدمثلی آن‌ها در زیستگاه طبیعی برای دانشمندان دشوار است.
هنگامی که ماهی سی بس ماده کاهش جمعیت نر را متوجه می‌شود برای حفظ تعادل جنسی گروه تغییر جنسیت می‌دهد.
یکی دیگر از هرمافرودیت‌های پیش‌زاد، زمردماهی کوژ سر است. در آغاز ۹ سالگی، این ماهی می‌تواند از ماده به نر تغییر جنسیت دهد. همراه با جنسیت، رنگ سر ماهی از نارنجی متمایل به قرمز (مونث) به سبز آبی (نر) تغییر می‌کند.
اگرچه آن‌ها می‌توانند ۳۰ سال زندگی کنند، اما به دلیل صید بی رویه، تجارت صادراتی و تهدید زیستگاه صخره‌های مرجانی در معرض خطر انقراض هستند.
حلزون موزی رنگ زرد روشن و تا ۱۰ اینچ طول دارد. این نرم تنان کرم مانند، هرمافرودیت‌های همزمان هستند، به این معنی که تغییر جنسیت نمی‌دهند بلکه از اندام‌های تولید مثل نر و ماده خود به طور همزمان استفاده می‌کنند. اگرچه قادر به خود بارور شدن هستند، اما اکثر حلزون‌های موزی ترجیح می‌دهند شریک زندگی داشته باشند. هنگامی که زمان جفت گیری فرا می‌رسد، دو حلزون در تبادل متقابل اسپرم و تخمک به یکدیگر کمک می‌کنند.
در برخی از موجودات، مانند پروانه‌ها، دونیم بودن در تمام بدن آن‌ها قابل مشاهده است. برخی وضعیت دوگانه نادری به نام ژیناندرومورفیسم را دارند که باعث می‌شود پروانه صفات نر و ماده را به طور تصادفی یا در هر دو طرف یعنی یک طرف نر و طرف دیگر ماده داشته باشد. در پروانه‌ها این پدیده منحصر به فرد تقریباً در یک پروانه از هر ۱۰۰۰۰ پروانه رخ می‌دهد.
ژیناندرومورفیسم (دوجنسیتی بودن) گاهی در سهره کاکل قرمز هم ظاهر می‌شود. از آنجایی که سهره‌های نر و ماده رنگ‌های متفاوتی دارند، به راحتی می‌توان یک وضعیت ژینادرومورف را در آن‌ها دید؛ به این صورت که که قسمت «ماده» پر‌های خاکستری قهوه‌ای و قسمت «نر» پر‌های قرمز روشن دارد.
طبق یک مطالعه، سهره‌های کاکل قرمز که ویژگی دوجنسیتی را دارند نه تنها متفاوت به نظر می‌رسند، بلکه متفاوت هم عمل می‌کنند، حداقل همان چیزی که محققان از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ مشاهده کردند. از طرف دیگر، به نظر می‌رسد که سهره‌های دیگر آن‌ها را قبول داشتند و محققان هرگز شاهد بدرفتاری با آن‌ها نبودند.
برای سال‌ها، محققان مشاهده کرده‌اند که قورباغه‌ها به‌طور خودبه‌خودی در آزمایشگاه تغییر جنسیت می‌دهند. اکنون دانشمندان همین مطالعات را در طبیعت انجام داده اند. کار آن‌ها نشان می‌دهد که تغییر جنسیت، همراه با عملکرد کامل اندام‌های تولید مثلی، ممکن است در میان جمعیت‌های قورباغه سبز نسبتاً رایج باشد.
در حالی که تحقیقات قبلی نشان داد که تغییر جنسیت در قورباغه‌ها ممکن است با آلودگی وارد شده توسط انسان مرتبط باشد، تحقیقات فعلی دانشمندان نشان می‌دهد که این تغییر ممکن است یک اتفاق طبیعی در دوزیستان باشد.
برخی از مار‌های ماده، مانند مار‌های سر مسی، قادر به بکرزایی یا پارتنوژنز هستند، به این معنی که ماده تخم‌های خود را بدون شریک جنسی مذکر بارور می‌کند. بکر زایی یا منظم است یا اختیاری. در بکرزایی منظم تخمک لقاح نیاقته نسل‌های بعدی را به وجود می‌آورد، ولی با پارتنوژنز اختیاری، یک سلول ویژه به نام لارو که با تخمک تولید می‌شود، گاهی مانند اسپرم برای «بارور کردن» آن عمل می‌کند.
البته در این نوع بکرزایی همه تخمک‌ها یک جنس خواهند بود یا نر و یا ماده. مار سرمسی بکر زایی اختیاری دارد.
اژد‌ها ریش دار در واقع یک وارونگی جنسی را در تخم انجام می‌دهند. مطالعات نشان می‌دهد که وقتی دمای گرم در طول جوجه‌کشی تخم‌ها اتفاق می‌افتد، اژد‌های ریشدار نر اغلب مسیرشان را تغییر می‌دهند و ماده می‌شوند. اما این یک تغییر کامل نیست. آن‌ها در واقع از نظر ژنتیکی نر می‌مانند، اما مانند ماده عمل می‌کنند و تولید مثل می‌کنند.
علاوه بر این، این مارمولک‌های وارونه دو برابر بیشتر از ماده‌های معمولی تخم می‌گذارند. اژد‌های ریشدار نر در حال حاضر با سرعت زیادی در حال تغییر جنسیت هستند که احتمالاً به دلیل افزایش دمای جهانی است.
مانند اژد‌های ریشدار، جنین‌های لاک پشت دریایی سبز نیز به دما حساس هستند. هر چه شن و ماسه در محل تخم گذاری گرمتر باشد، ماده‌های بیشتری متولد می‌شوند. در واقع، طبق یک مطالعه، لاک پشت‌های دریایی از سواحل نزدیک دیواره مرجانی بزرگ استرالیا، جایی که گرمایش جهانی شدید است تا ۹۹.۸ درصد ماده بودند.
این عدم تعادل جنسی چشمگیر چه تاثیری می‌تواند داشته باشد؟ محققان به این نتیجه رسیدند که ماده‌ها ممکن است در آب و هوای سردتر به دنبال جفت بگردند تا تولید مثل ادامه یابد. با این حال، اگر تعداد زیادی ماده نتوانند جفتی پیدا کنند، جمعیت لاک پشت‌های دریایی که در حال حاضر در خطر انقراض هستند، می‌تواند به شدت کاهش یابد.