هم گرفتگی و هم کرختی ناخوشایند است، چه در خواب باشید و چه بیدار. گرفتگی و بی‌حسی گاهی پیش می‌آید و مشکلی هم نیست. اما اگر بیشتر از حد معمول تکرار شود باید به فکر درمان باشیم.
به گزارش بهداشت نیوز، گرفتگی و بی‌حسی هر دو در هر قسمتی از بدن می‌توانند روی بدهند که البته بیشتر در دست‌ها و پا‌ها ایجاد می‌شوند. این علائم به‌صورت گزگز و سوزن‌سوزن شدن تجربه می‌شوند؛ انگار صد‌ها سوزن ریز در بدن فرو می‌روند، برخی از افراد حتی احساس سوزش هم می‌کنند.
- کمبود ویتامین B ۱۲
- استفاده از برخی از دارو‌ها مانند دارو‌های ضدبارداری خوراکی، دارو‌های ضد فشارخون، دارو‌های ضدلخته‌خون، دارو‌هایی که برای بیماری پارکینسون تجویز می‌شوند و دارو‌های سرطان
- آسیب یا فشار روی عصبی در دست یا مچ دست
- مدت طولانی در یک وضعیت بدنی ماندن
- آسیبی در دست
- آسیبی در گردن که می‌تواند در دست و بازو و انگشت‌ها کرختی ایجاد کند
- احتباس مایعات که اساساً به یائسگی، بارداری یا داشتن اضافه‌وزن مربوط است
- کار‌های روزمره که شامل خم‌کردن یا کشیدن مچ می‌شوند و همچنین فشار زیاد به ابزار‌های دستی واردکردن
یادتان باشد که در صورت بروز هرگونه مشکلی باید به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً اگر بی‌حسی دستتان یا خواب‌رفتن آن طولانی شد یا همراه با دیگر علائم بود، مانند تب یا درد و ناراحتی دیگر.
برخی افراد دست‌کم هفته‌ای یک‌بار در شب یک‌دست یا هر دو دستشان خواب می‌رود. عده‌ای ممکن است بابت این مسئله به پزشک مراجعه کنند و عده‌ای نیز ممکن است آن را طبیعی تلقی کرده و جدی نگیرند تا زمانی که خیلی اذیت شوند و تصمیم بگیرند به پزشک مراجعه کنند.
وقتی آسیبی در مچ دست رخ‌داده باشد، نه‌تن‌ها ممکن است شب‌ها دستتان بی‌حس شود، بلکه کم قدرت شدن دست برای نگه‌داشتن وسایل یا درد زیاد حین بعضی از حرکات نیز وجود خواهد داشت.
مثلاً ممکن است وسایل از دستتان بیفتند یا در انجام کار‌های روزانه دستتان انعطاف لازم را نداشته باشد. اگر این آسیب به‌موقع درمان نشود می‌تواند به‌مرور زمان منجر به از دست‌رفتن حس شود. برای اینکه معلوم شود علت خواب‌رفتن دستتان آسیب مچ است یا نه باید به پزشک مراجعه کنید.
در این حالت، انگشت‌هایی که بیشتر دچار گرفتگی یا بی‌حسی در شب می‌شوند انگشت‌های شست، اشاره و میانی هستند. اگر این اتفاقی است که برای شما می‌افتد، پس مشکلتان سندرم تونل کارپال است که واقعیت‌های زیادی در موردش وجود دارد.
این عارضه به نام سندرم منشی نیز شناخته می‌شود. این سندرم در پزشکی به‌صورت یک نوروپاتی عصب محیطی تعریف می‌شود که زمانی ایجاد می‌شود که عصب میانی که از مچ تا ساق کشیده شده، تحت‌فشار قرار می‌گیرد. این عصب در مچ دست مسئول حس و حرکت دست و انگشتان آن است. وقتی این عصب پیچ می‌خورد یا تحت‌فشار قرار می‌گیرد باعث علائم بی‌حسی و کرختی می‌شود.
گاهی افرادی که سندرم تونل کارپال دارند این علائم را طی روز نیز احساس می‌کنند، اما وقتی می‌خوابند علائم بدتر می‌شوند. دلیلش هم این است که عصب موردنظر ساعت‌ها کارکرده و وقتی سعی می‌کند استراحت کند، کشیده و سفت می‌شود.
اگر علائم در انگشت حلقه و انگشت کوچک نیز احساس شوند، پس عارضه مربوط به مشکلات فشاری در عصب اولنار می‌شود که می‌تواند با فشار روی آرنج ایجاد شود. مثلاً اگر تصادف اتومبیل داشته‌اید و روی آرنجتان افتاده باشید، چیزی شبیه شوک الکتریکی در این قسمت احساس می‌کنید.
عصب اولنار مسئول حرکت ناحیه بین ترقوه و اولین دنده است. رگ‌ها نیز ممکن است این میان نقش داشته باشند و به همین دلیل مهم است که بی‌حسی‌تان کاملاً بررسی شود.
معمولاً مشخص می‌شود که دلیل این بی‌حسی و کرختی یک مشکل مادرزادی، حرکات مکرر (مثلاً اگر تنیس‌باز باشید) یا تکرار وضعیت بدنی نادرست است.
اگر علائم کرختی، داغ‌شدن یا گزگز در دست‌هایتان دارید (خصوصاً شب‌ها) پس به‌احتمال زیاد دچار سندرم تونل کارپال هستید یا عارضه‌ای مربوط به عصب اولنار هستید. در هر دو مورد، توصیه می‌شود برای تشخیص حرفه‌ای به پزشک مراجعه کنید.
اگر مشکلتان درمان نشود، به‌مرورزمان دردتان غیرقابل‌تحمل خواهد شد و به جایی می‌رسید که طی روز نیز اذیتتان خواهد کرد. ضمناً عدم توانایی تشخیص بین گرما و سرما نیز یک پیامد جدی است. همچنین آتروفی یا تحلیل پایهٔ انگشت شست نیز می‌تواند رخ بدهد. طبق مطالعات و آمار، ریسک این مشکلات در خانم‌ها بیشتر است.
برای پیشگیری از خواب‌رفتن دست‌ها، برخی از تمرینات ورزشی برای بهبود گردش خون در دست‌ها توصیه می‌شوند:. یک توپ لاستیکی کوچک را در کف دستتان بگذارید (این توپ‌ها در اسباب‌بازی‌فروشی یا پت‌شاپ‌ها موجودند).
انگشت‌ها را ببندید و توپ را بفشارید.. فشار را چند ثانیه نگه دارید و دوباره به وضعیت شروع برگردید، این کار را چندین بار تکرار کنید. سعی کنید این تمرین را حداقل روزی یک‌بار انجام دهید.
می‌توانید حین تماشای تلویزیون، کتاب‌خواندن یا وقتی در وان دراز کشیده‌اید تمرین دستتان را انجام دهید. مهم این است که حتماً هر روز حداقل یک‌بار و به مدت چند دقیقه دست‌های را ورزش بدهید. به‌این‌ترتیب، عصب دست قوی شده و متوجه می‌شوید که شب‌ها دستتان خواب نمی‌رود.
یادتان باشد که در صورت بروز هرگونه مشکلی باید به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً اگر بی‌حسی دستتان یا خواب‌رفتن آن طولانی شد یا همراه با دیگر علائم بود، مانند تب یا درد و ناراحتی دیگر. همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.