در حالی که اکثر مردم هر از گاهی با مشکل بوی بد پا مواجه می‌شوند، بعضی از افراد با ترس ناشی از در آوردن کفش‌های خود در حضور دیگران زندگی می‌کنند.
بوی بد پا که اصطلاح پزشکی آن برومودوزیس (Bromodosis) است، از تجمع عرق و باکتری روی پوست ناشی می‌شود. این مشکل معمولاً جدی نیست، اما برای رفع آن باید علت بروز آن را پیدا کرد. خوشبختانه، راه‌های زیادی برای رفع بوی بد پا وجود دارد که در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
علت بوی بد پا
بوی بد پا دلایل مختلفی دارد که شایع‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
تعریق بیش از حد؛ اصولاً وقتی پاهای شما عرق می‌کنند، باکتری‌ها رشد کرده و بوهای نامطبوع ایجاد می‌کنند.
استرس و اضطراب؛ هم استرس و هم اضطراب می‌توانند باعث تعریق شوند که این امر به نوبه‌ی خود باعث بدبو شدن پاها می‌شود.
رعایت نکردن بهداشت؛ اگر بین زمان دوش گرفتن یا تعویض جوراب‌ها فاصله‌ی زیادی باشد، نباید از بوی بد پاهای خود تعجب کنید. خوشبختانه، عادت‌های بد بهداشتی قابل اصلاح هستند و با حمام کردن می‌توان به رفع بوی بد پا کمک کرد.
پای ورزشکار؛ پای ورزشکار یک عفونت قارچی است که معمولاً در مکان‌های عمومی مثل رختکن، استخر و سونا بین افراد پخش می‌شود. برای جلوگیری از بروز این مشکل باید در این مکان‌ها از دمپایی یا صندل شخصی استفاده کنید.
نوشیدن بیش از حد قهوه؛ زیاده‌روی در مصرف قهوه باعث افزایش تعریق می‌شود. در این شرایط، ممکن است صرفاً کاهش مقدار قهوه‌ی مصرفی به درمان بوی بد پا کمک کند.
دیابت؛ دیابت لزوماً باعث بدبو شدن پاها نمی‌شود، اما بعضی از عوارض آن ممکن است در بروز این مشکل نقش داشته باشند. با گذشت زمان، قند خون بالا به اعصاب پاها آسیب می‌رساند و به همین دلیل ممکن است متوجه‌ی وجود زخم، بریدگی یا تاول در آن‌ها نشوید. درنتیجه، زخم‌های درمان‌نشده به‌سرعت عفونی می‌شوند.
یائسگی؛ تغییرات هورمونی مرتبط با یائسگی اغلب با گرگرفتگی و تعریق بیش از حد همراه هستند. بنابراین، جای تعجب نیست که ممکن است پاهایتان عرق کنند.
پرکاری تیروئید؛ عرق کردن و بدبو بودن پاها ممکن است علامت هشداردهنده‌ی پرکاری تیروئید باشد. اگر رعایت بهداشت در رفع بوی بد پا مؤثر نبود، برای پیدا کردن علت آن به پزشک مراجعه کنید.
مسمومیت با جیوه؛ هنگام صحبت در مورد دلایل بوی بد پا احتمالاً مسمومیت با جیوه اولین چیزی نیست که به آن اشاره شود. اما اگر با علائمی مانند اختلال در مهارت‌های حرکتی، سرگیجه و دوبینی مواجه هستید، نزد پزشک بروید. یکی از شایع‌ترین علل مسمومیت با جیوه، زیاده‌روی در مصرف غذاهای دریایی است.
رفع بوی بد پا با روش‌های خانگی
درمان بوی بد پا به علت بروز آن بستگی دارد. برای مثال، پای ورزشکار را می‌توان با کرم‌های ضدقارچ درمان کرد. علاوه بر این، رعایت نکات زیر برای رفع بوی بد پا مفید است:
۱. جوراب بپوشید
پوشیدن جوراب می‌تواند به کاهش تعریق پا و رفع بوی بد آن کمک کند. جوراب‌ها، به‌ویژه جوراب‌هایی که از مواد عرق‌گیر ساخته شده‌اند، عرق را جذب کرده و بو را کاهش می‌دهند. از سوی دیگر، به‌راحتی می‌توانید جوراب خود را عوض کنید که این کار باعث کاهش بوی داخل کفش می‌شود.
۲. از کفش مناسب استفاده کنید
پوشیدن کفش با قابلیت گردش هوا باعث کاهش تعریق و رطوبت می‌شود. به‌دنبال کفش‌هایی باشید که دارای پنل‌های مشبک هستند و امکان تنفس را برای پاها فراهم می‌کنند. غالباً کفش‌های ساخته‌شده از پلاستیک به بوی بد پا منجر می‌شوند، چون قابلیت تنفس ندارند و پا در داخل آن‌ها عرق می‌کند.
۳. کفش و جوراب خود را به‌طور متناوب عوض کنید
برای رفع بوی بد پا باید بعد از در آوردن کفش برای خشک شدن آن صبر کنید. برای اینکه کفش فرصت خشک شدن داشته باشد، سعی کنید در دو روز متوالی از دو جفت کفش متفاوت استفاده کنید. راهکار دیگر این است که در طول روز جوراب خود را عوض کنید. این کار به کاهش تعریق و بو کمک می‌کند.
۴. از کفی کفش مناسب استفاده کنید
کفی‌های کفش خود را با کفی‌های ضدبو یا ضدباکتری جایگزین کنید. گزینه‌ی دیگر خرید اسپری آنتی باکتریال (ضدباکتری)، اسپری بوگیر یا پودر بوگیر برای استفاده در کفی کفش است. با این حال، این گزینه معمولاً به اندازه‌ی خشک شدن کامل کفی کفش مؤثر نیست.
۵. پاها را لایهبرداری کنید
شما می‌توانید برای رفع بوی بد پا از اسکراب یا سنگ پا استفاده کنید. این کار به حذف سلول‌های مرده‌ی پوست که باکتری‌ها دوست دارند از آن‌ها تغذیه کنند، کمک می‌کند. اگر پاهایتان بوی ناخوشایندی دارند، دو تا سه بار در هفته از سنگ پا استفاده کنید تا از تجمع سلول‌های مرده‌ی پوست جلوگیری شود. به‌علاوه، توصیه می‌شود هر روز پاهای خود را با صابون ضدباکتری بشویید و به نواحی بین انگشت‌های پا توجه‌ی زیادی داشته باشید.
۶. از نمک حمام (اپسوم) استفاده کنید
قرار دادن پاها در مخلوط آب و نمک حمام هم به‌تنهایی و هم به‌عنوان بخشی از روتین لایهبرداری باعث رفع بوی پا می‌شود. نمک حمام می‌تواند به جذب رطوبت و بستن غدد عرق کمک کند. نصف لیوان نمک حمام را به یک لگن یا وان حاوی آب گرم اضافه کنید. پاها را به‌مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در آن قرار دهید و سپس آن‌ها را کاملاً خشک کنید.
۷. پاهای خود را در محلول آب و سرکه قرار دهید
سرکه هم می‌تواند مثل نمک حمام به از بین بردن بوی بد پا کمک کند. آب و سرکه (سرکه‌ی سیب یا سرکه‌ی سفید) را به نسبت دو به یک با هم مخلوط کنید و پاهایتان را به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در آن قرار دهید. در صورت داشتن هر گونه بریدگی، زخم یا خراش نباید از سرکه استفاده کنید، چون ممکن است نواحی باز پوست را تحریک کند.
۸. استفاده از جوش شیرین را امتحان کنید
روش دیگری که معمولاً برای رفع بوی بد پا توصیه می‌شود، استفاده از جوش شیرین است. برای استفاده از جوش شیرین می‌توانید شب دو قاشق چای‌خوری از آن را داخل کفش بریزید و صبح آن را از جوش شیرین پاک کنید.
۹. از روغن درخت چای کمک بگیرید
پاهایتان را بشویید و کاملاً خشک کنید. سپس مقدار کمی از روغن رقیق‌شده‌ی درخت چای را روی مناطق مستعد تعریق بمالید. مراقب روغن غلیظ درخت چای باشید، چراکه می‌تواند پوست شما را تحریک کند.
۱۰. از ضدتعریق استفاده کنید
بعضی از افراد ترجیح می‌دهند برای کاهش بوی بد از ضدتعریق پا استفاده کنند. اگرچه ضدتعریق‌ها به‌طور سنتی برای زیر بغل استفاده می‌شوند، اما می‌توانند از تعریق بیش از حد پا هم جلوگیری کنند.
درمان‌های پزشکی برای رفع بوی بد پا
اگر روش‌های خانگی برای رفع بوی بد پا مؤثر نبودند، می‌توانید در مورد درمان‌های پزشکی با پزشک مشورت کنید. اگرچه درمان‌های پزشکی تهاجمی‌تر هستند، اما ماندگاری بیشتری دارند و اثربخشی آن‌ها ثابت شده است. فقط به یاد داشته باشید که این روش‌ها غالباً برای درمان هایپرهیدروزیس (تعریق شدید) طراحی شده‌اند و کار آن‌ها کاهش تعریق است.
۱۱. یونتوفورزیس
یکی از گزینه‌های درمانی برای افرادی که از بوی بد پا رنج می‌برند، فرآیندی به نام یونتوفورزیس (Iontophoresis) است. در این روش که بسته به نوع دستگاه ۱۵ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد، از طریق آب جریان الکتریکی ملایم به پوست می‌رسد تا تعریق کاهش پیدا کند. از نمونه‌های خانگی دستگاه‌ی یونتوفورزیس (دستگاه‌ی ضدتعریق) می‌توان در منزل استفاده کرد. از آنجا که استفاده از دستگاه یونتوفورزیس برای بعضی از افراد ممنوع است، در مورد بی‌خطر بودن آن با پزشک مشورت کنید.
۱۲. تزریق بوتاکس
یکی از گزینه‌هایی که ممکن است برای رفع بوی بد پا توصیه شود، تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس به کف پا است. بوتاکس اعصاب فعال‌کننده‌ی غدد عرق را مسدود کرده و معمولاً تا ۶ ماه از تعریق در ناحیه‌ی مورد نظر جلوگیری می‌کند. بعضی از افراد ممکن است از بوتاکس برای رفع تعریق بیش از حد زیر بغل استفاده کنند.
۱۳. سمپاتکتومی ترانس‌توراسیک به‌روش آندوسکوپی
در این روش، اعصاب سمپاتیک مرتبط با غدد عرق قطع می‌شوند. در حالی که هدف اصلی این روش اعصاب زیر بغل است، ممکن است بتواند به از بین بردن تعریق بیش از حد در پاها هم کمک کند.
۱۴. داروهای آنتی کولینرژیک
داروهایی مثل گلیکوپیرولات (Glycopyrrolate)، اکسی‌بوتینین (Oxybutynin)، بنزتروپین (Benztropine) و پروپانتلین (Propantheline) می‌توانند با مسدود کردن گیرنده‌های محرک تعریق باعث کاهش آن شوند. عوارض جانبی این داروها عبارتند از: خشکی دهان، یبوست، اختلال در حس چشایی، تاری دید، احتباس ادرار و تپش قلب.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد؟
اگر به‌طور ناگهانی بوی بد پا شروع شد، باید پاهای خود را از نظر وجود عفونت‌های ناشی از زخم یا بریدگی بررسی کنید. یک آینه روی زمین بگذارید تا بتوانید کف پاها را راحت‌تر ببینید. در صورت مشاهده‌ی علائم زخم در پاهای خود حتماً به پزشک مراجعه کنید. قرمزی و تورم پا ممکن است نشانه‌ی عفونت باشد که باید به‌سرعت به آن رسیدگی شود. این موضوع به‌خصوص برای بیماران دیابتی اهمیت زیادی دارد.
کلام پایانی
اغلب افراد ممکن است هر از گاهی به‌دلیل تعریق بیش از حد، رعایت نکردن بهداشت یا ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای از بوی بد پا شکایت داشته باشند. بسیاری از درمان‌های خانگی از جمله قرار دادن پاها در آب حاوی سرکه یا نمک حمام، استفاده از اسپری رفع بوی بد پا و موارد دیگر می‌توانند به رفع این مشکل کمک کنند. اگر این روش‌ها مؤثر نبودند، به پزشک مراجعه کنید.
منبع: دیجی کالا مگ