فرارو- هنگامی که یک تیم بین المللی از دانشمندان تحقیقات نگران کننده‌ای را منتشر کردند که نشان می‌داد تعداد اسپرم‌ها در سراسر جهان در ۵۰ سال گذشته به میزانی بیش از نصف کاهش یافته و روندی فزاینده بوده طبیعتا باعث ایجاد نگرانی شده است.
به گزارش فرارو به نقل از یورونیوز، پژوهشگران هشدار داده‌اند که این کاهش می‌تواند به مشکلی بزرگ تبدیل شود که نمی‌توان آن را نادیده گرفت با این ظرفیت بالقوه که «بقای نوع بشر را به خطر بیندازد». پروفسور «هاگای لوین» و «شانا سوان» که دهه‌ها در مورد سلامت باروری مطالعه کرده‌اند و آخرین یافته‌ها را منتشر کرده‌اند تشابهاتی میان وضعیت کاهش اسپرم با بحران آب و هوایی می‌بینند.
آنان به یورونیوز گفتند: «در مورد بحران آب و هوایی نیز ابتدا وجود مسئله انکار شد. با این وجود، در نهایت همگان متوجه شدیم که مشکلی وجود دارد و تنها پس از آن پذیرفتیم که مسئولیت را بر عهده بگیریم و سعی کنیم اوضاع را تغییر دهیم».
بنابراین، چقدر باید نگران تعداد اسپرم باشیم؟ تعداد اسپرم‌ها در واقع برای باروری مردان چه معنایی دارد؟ چه چیزی باعث این کاهش می‌شود؟ و مهم‌تر از همه چه کاری می‌توانیم در مورد آن انجام دهیم؟
باروری امری پیچیده و چند وجهی است و برای هیچ یک از پرسش‌های مطرح شده پاسخ روشنی وجود ندارد. با این وجود، بیایید آن چه را که در مورد وضعیت جمعی سلامت باروری مردان می‌دانیم به شما آموزش دهیم.
تعداد اسپرم مهم است، اما همه چیز نیست. وقتی مردی برای معاینه باروری مراجعه می‌کند و آنالیز مایع منی را انجام می‌دهد سه پارامتر کلیدی بررسی می‌شود: تعداد اسپرم و علاوه بر آن تحرک اسپرم و مورفولوژی (ریخت شناسی) اسپرم نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند. ردیابی مداوم تعداد اسپرم ساده‌تر است. تکنیک‌های آنالیز منی در طول سال‌ها تکامل یافته‌اند، اما شمارش اسپرم عمدتا به وسیله‌ای نسبتا ساده به نام هموسیتومتر متکی است. تیم لوین و سوان در متاآنالیز تحقیقات خود در مورد تعداد اسپرم از سال ۱۹۷۳میلادی تنها مطالعاتی (۲۲۳ مورد) را انتخاب کردند که در آن از این روش استفاده شده بود.
آنان خاطرنشان ساختند علیرغم آن که صرف بررسی تعداد اسپرم‌ها «نمایشی ناقص برای باروری» است ارتباط نزدیکی با شانس باروری دارد. تعداد کم اسپرم غیر طبیعی که الیگواسپرمی نیز نامیده می‌شود زمانی است که یک مرد کمتر از ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر منی داشته باشد. با این وجود، تیم لوین و سوان خاطر نشان می‌سازند که پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کمتر از آستانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون در میلی لیتر میانگین جهانی در حال حاضر حدود ۴۹ میلیون در میلی لیتر است که باعث کاهش سریع احتمال لقاح می‌شود بدان معنا که زوج‌ها احتمالا باید زمان بیش‌تری را برای بارداری و صاحب نوزاد شدن سپری کنند.
پروفسور «ریچارد شارپ» از مرکز بهداشت باروری دانشگاه ادینبرو به «یورونیوز» می‌گوید: «به نظر من مطلقا تردیدی وجود ندارد که سلامت باروری مردان در ۷۰ سال گذشته بدتر شده است و از نظر تاثیر منفی آن بر ظرفیت بالقوه باروری زوجین یک نگرانی واقعی محسوب می‌شود».
متخصصان باروری هم چنین تاکید می‌کنند که تعداد اسپرم‌ها شاخص مفیدی برای ارزیابی سلامت کلی است. مردانی که تعداد اسپرم آنان کم است عمر کوتاه‌تری دارند و نسبت به مردان بارور بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی قرار دارند.
پروفسور «بردلی آناوالت» متخصص غدد درون ریز مردانه در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن می‌گوید: «توانایی تولید تستوسترون و اسپرم به شدت به سلامت کلی شما بستگی دارد و این یکی از آسیب پذیرترین موارد در مردان است».
در حالی که لوین و سوان در مطالعه‌شان دلایل کاهش تعداد اسپرم را بررسی نکردند به نقش سبک زندگی و مواد شیمیایی مصنوعی که در دنیای مدرن ما در همه جا وجود دارند اشاره کرده اند. در هر صورت، بسیاری از غذا‌هایی که می‌خوریم و محصولات روزمره‌ای که مورد استفاده قرار می‌دهیم در پلاستیک بسته‌بندی می‌شوند از از لوازم آرایشی و محصولات پاک کننده گرفته تا ذرت بو داده و غذا‌های آماده شده در مایکروویو. مواد شیمیایی حاصل از این پلاستیک‌ها به غذا، محیط و بدن‌مان نفوذ می‌کند.
نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند مواد شیمیایی مانند فتالات‌ها که از دیرباز برای نرم و انعطاف پذیر ساختن پلاستیک‌ها استفاده شده و بیسفنول A (BPA) که در بطری‌های پلاستیکی سخت استفاده می‌شود می‌توانند سیستم‌های هورمونی و تولید مثلی انسان‌ها را به ویژه در مراحل اولیه توسعه و رشد داخل رحم مادر باردار مختل کنند".
«سوان» به «یورونیوز» می‌گوید: «اگر هورمون‌هایی را که برای داشتن یک سیستم تولید مثلی کارآمد نیاز دارید به هم بزنید سیستم تولید مثلی کارآمدی نخواهید داشت». سوان در کتابی به نام «شمارش معکوس» به این موضوع پرداخته و زنگ خطر را در رسانه‌های جریان اصلی به صدا در آورده است کتاب او توضیح می‌دهد که چگونه آلودگی شیمیایی به باروری آسیب می‌رساند و منجر به تولد نوزادان (و حیوانات) مبتلا به اختلالات تولید مثل و آلت تناسلی مردانه کوچکتر می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که مواد شیمیایی مانند فتالات‌ها می‌توانند بر یکی از مهم‌ترین متمایز کننده‌های جنسیت افراد تاثیر بگذارند: اندازه گیری بین مقعد و کیسه بیضه که به عنوان فاصله آنوژنیتال (AGD) شناخته می‌شود. طول AGD مردان به طور معمول دو برابر طول AGD زنان است، اما اگر تولید تستوسترون در سه ماهه اول بارداری مختل شود زمانی که آزادسازی این هورمون برای رشد بیضه‌ها و آلت تناسلی جنین مرد از نظر ژنتیکی کلیدی است می‌تواند کوتاه‌تر شود.
سوان می‌گوید: «اگر تستوسترون در زمان مناسب و به اندازه کافی وجود نداشته باشد این فرایند تمایز رخ نمی‌دهد یا کامل نیست». در مطالعه‌ای که یک دهه پیش بر روی دانش آموزان نیویورک انجام شد سوان دریافت که مردانی با میانگین AGD کمتر از ۵ سانتی متر هفت برابر بیشتر احتمال دارد تعداد اسپرم‌های پایینی داشته باشند که آنان را در رده نابارور قرار می‌دهد. هم چنین، این موضوع احتمال داشتن بیضه‌های با فاصله آنوژنیتال کوتاه‌تر و آلت تناسلی کوچکتر را در آنان افزایش می‌دهد.
سایر مواد شیمیایی نیز مشکوک به تداخل در رشد اولیه بیضه‌ها هستند. نتیجه مطالعه‌ای تازه روی ۸۶۴ مرد جوان دانمارکی نشان داد کسانی که در داخل رحم در معرض سطوح بالاتری از «مواد شیمیایی برای همیشه» موسوم به PFAS قرار داشتند به طور مداوم تعداد اسپرم‌های کمتری داشتند. هم چنین، آنان نسبت اسپرم‌های بی‌حرکت بیش‌تری در بزرگسالی داشتند.
دانشمندان دریافته‌اند که آلودگی به نوزادان در رحم می‌رسد و تعداد اسپرم‌های آینده پسران را کاهش می‌دهد. با این وجود، برخی از کارشناسان می‌گویند تحقیقات بیش‌تری برای مشخص کردن آن چه که در واقع باعث اختلال در تولید تستوسترون در پنجره زمانی بحرانی رشد دستگاه تناسلی در اوایل بارداری می‌شود مورد نیاز است.
شارپ می‌گوید از ۳۰ سال پیش به مواد شیمیایی محیطی مشکوک شد، اما اکنون به طور فزاینده‌ای مشکوک است که قرار گرفتن در معرض دارو‌های دارویی فعال‌تر مانند پاراستامول ممکن است مقصر اصلی باشد. او می‌گوید: «تقریباً همه زنان باردار از یک یا چند دارو در دوران بارداری استفاده می‌کنند که پاراستامول (استامینوفن) در صدر این فهرست قرار دارد».
شواهدی که ما از چندین گروه داریم این است که قرار گرفتن بیضه جنین انسان در معرض سطوح درمانی پاراستامول برای درمان انسانی به منظور مختل کردن تولید تستوسترون کافی است. آناوالت که نسبت به تز «اسپرماگدون» بدبین بود کماکان می‌گوید به دلیل همین تاثیرات است که باور دارد مواد شیمیایی و دارو‌ها چه نقش چشمگیری ایفا می‌کنند. او می‌گوید: «من فکر می‌کنم برای همه ما مهم است که این سوال را بپرسیم: چه معنایی خواهد داشت اگر تمام دارو‌های تجویزی را در توالت بریزیم»؟
نادیده گرفتن این واقعیت دشوار است که در ۵۰ سال گذشته دوره‌ای که تعداد اسپرم‌ها به نصف کاهش یافته تغییرات عمده‌ای در نحوه زندگی ما دیده شده که برای باروری خوب نبوده است. دانشمندان گمان می‌کنند که افزایش دور کمر، سبک زندگی بی‌تحرک، استرس و مصرف الکل و مواد مخدر در این امر نقش دارند. «آناوالت» تاکید می‌کند: «در این بازه زمانی ما با اپیدمی افزایش وزن یا چاقی مواجه بوده ایم. ما می‌دانیم که با افزایش وزن بدن و چاقی تستوسترون سرم کاهش می‌یابد و به نظر می‌رسد این امر باعث کاهش باروری و غلظت اسپرم می‌شود».
چاقی همچنین با دیابت نوع ۲ مرتبط است که خطر ابتلا به اختلال نعوظ را افزایش می‌دهد. نتیجه مطالعه‌ای تازه در دانمارک نشان داد مردان چاقی که هشت هفته رژیم غذایی کم کالری را دنبال کردند و به طور متوسط ۱۶.۵ کیلوگرم وزن کم کرده بودند با ۴۰ درصد بهبود در تعداد اسپرم مواجه شدند.
این افزایش برای یک سال در مردانی که کاهش وزن را حفظ کردند ادامه داشت، اما در آن دسته از مردانی که دوباره با افزایش وزن مواجه شدند افزایش تعداد اسپرمی مشاهده نشد. بنابراین، خبر خوب آن است که برخی از آسیب‌ها قابل بازگشت هستند به شرط آن که اقدامی انجام دهیم.
شارپ می‌گوید: «ممکن است کسل کننده و مضحک به نظر برسد، اما پیروی از یک رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی سبزیجات و میوه‌های تازه و مقادیر کم مواد غذایی فرآوری شده بهترین کاری است که افراد می‌توانند انجام دهند».
او می‌افزاید: «مزیت اضافی انجام این کار این است که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مصنوعی مانند فتالات‌ها یا BPA را نیز کاهش می‌دهد که تمایل به ورود به مواد غذایی فرآوری شده و از پیش بسته شده را دارند. سعی کنید ورزش کنید، وزن مناسبی داشته باشید و سیگار نکشید. سیگار کشیدن به شدت با ناباروری مرتبط است».
«سوان» توصیه می‌کند: «هر کاری که پزشک به شما بگوید برای کمک به مراقبت از قلب خود انجام دهید به باروری شما کمک خواهد کرد». اگرچه او می‌داند که همگان منابع لازم برای این کار را ندارند، اما خوردن مواد غذایی ارگانیک و استفاده از ظروف شیشه‌ای و نه پلاستیکی را برای نگهداری، منجمدسازی و گرم کردن وعده‌های غذایی توصیه می‌کند.
در میان سایر نکات برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی تعداد محصولات مراقبت شخصی را که استفاده می‌کنید به حداقل برسانید. از مصرف عطر‌ها چه در لباس‌های شسته شده یا در خوشبو کننده‌های هوا اجتناب کنید، زیرا اغلب حاوی فتالات هستند. وقتی وارد خانه می‌شوید کفش‌های خود را در بیاورید تا گرد و غبار در ورودی باقی بماند. سعی کنید خلاء با فیلتر هوای ذرات با راندمان بالا (HEPA) ایجاد کنید و اگر مشکوک هستید آب آشامیدنی‌تان حاوی مواد شیمیایی یا میکرو پلاستیک است آن را فیلتر کنید.
پس از اقدام برای صاحب نوزاد شدن از وان آب گرم، سونا یا اتاق بخار دوری کنید، زیرا گرما تعداد اسپرم شما را کاهش می‌دهد. به طور مشابه ممکن است از قبل از این موضوع آگاه بوده باشید که بهتر است از لباس‌های زیر تنگ خودداری ورزید، زیرا بیضه‌ها به دلایل خوبی در خارج از بدن آویزان هستند: باید خنک نگهداشته شوند.
مهم‌تر از همه آن که رابطه جنسی داشته باشید! آناولت توصیه می‌کند که دست کم یک یا دو بار در هفته به ویژه در زمان تخمک‌گذاری رابطه داشته باشید. علیرغم آن که زوج‌های مدرن ممکن است برنامه شلوغی داشته باشند مهم است که زمانی را برای سالم ماندن پیدا کنند. آناولت می‌گوید: «گاهی اوقات تنها باید کمی به آن زمان بدهید».