سال‌ها است که در کشور بر لزوم گفتگو میان حاکمیت و منتقدان تاکید می‌شود، اما تاکنون سازو‌کار این گفتگو تعریف نشده است. تنها به وقت انتخابات و بحران‌ها در کشور صدایی بلند می‌شود که بر لزوم گفتگو تاکید دارد. با آغاز ناآرامی‌ها بعد از درگذشت مهسا امینی، بار دیگر برخی از فعالان سیاسی، نمایندگان مجلس و دولتمردان از ضرورت گفتگو سخن گفتند.
به گزارش دنیای اقتصاد، گفت‌وگویی که همچنان هم سازو‌کاری ندارد، اما برخی در حاکمیت راهکار حل مشکلات در کشور را رفتن به سمت گفتگو با منتقدان می‌دانند.
احمد علیرضابیگی، نماینده تبریز و عضو کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی کشور با اشاره به حوادث اخیر در کشور، گفت: بعد از حوادث اخیر خسارات مادی و معنوی بسیاری متوجه ملت ایران شد از واکنش‌های بین‌المللی گرفته تا تخریب اعتماد مردم نسبت به حاکمیت و خسارت ناشی از قطعی اینترنت که با پول قابل جبران نیست.
او با تاکید بر لزوم تغییر رویه‌ها و سیاست‌ها ادامه داد: برخورد منطقی با آنچه رخ داده و واکاوی ریشه‌های آن برای تضمین حیات و پایداری ایران ضروری است. ما حق نداریم خودمان را فریب دهیم. باید تجدید‌نظر اساسی صورت بگیرد. این نماینده مجلس تاکید کرد: باید به دنبال تقویت پشتوانه مردمی جمهوری اسلامی ایران باشیم. اگر از پشتوانه مردمی غفلت کنیم و ادامه فعالیت‌هایمان را بر پشتوانه مردمی نگذاریم این خلأ و فقدان را غرب و نظام سلطه پر خواهد کرد.
علیرضابیگی گفت: وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد اگر ما توانسته باشیم فضا را واکسینه کنیم و پشتوانه مردمی را همراه داشته باشیم حتما توطئه‌ها و القائات دشمن به نتیجه نخواهد رسید. اما اگر از این موضوع غفلت کرده باشیم حتما باید منتظر پیامد‌های سوء اجتماعی و تخریب اعتماد مردم نسبت به کارگزاران دولت باشیم.
او ادامه داد: قانون اساسی ظرفیت‌های قابل توجهی را برای به منصه ظهور رساندن پشتوانه مردمی منظور کرده است. اگر دولت باور دارد بدون پشتوانه مردمی می‌تواند کاری را به نتیجه برساند این محال است. همه ما برای پایداری ایران نیازمند پشتوانه مردمی هستیم و پشتوانه مردمی هم در ارائه افکار، نظرات و نتایج انتخابات خود را نشان می‌دهد.
این نماینده مجلس تاکید کرد: اگر رویه‌ها و سیاست‌ها اصلاح نشود به اساس کشور ضربه وارد می‌شود. این ضربه از ابعاد مختلف از جمله روابط بین‌الملل، اقتصاد و اجتماع خواهد بود.
همچنین جلیل رحیمی جهان‌آبادی، نماینده تربت‌جام و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: جامعه ایران یکی از پیشروترین جوامع در خاورمیانه است. میزان ارتباطات مردم با هم، امکانات ارتباطی و اطلاعات که مردم از سایر کشور‌ها دارند شرایطی را ایجاد کرده که بستر خاص فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را می‌طلبد. برنامه‌های ما متناسب با نیاز‌های کشور و رشدی که ملت به لحاظ فکری داشتند نبوده است. یکی از این برنامه‌ها باز کردن باب گفتگو در داخل کشور و با دنیای پیرامون است.
او ادامه داد: تا زمانی‌که به تنگنا نخوریم اعتقادی به تنوع فکری نداریم و باب گفتگو را باز نمی‌کنیم. در زمان انتخابات یا شرایطی همچون حوادث اخیر به سمت گفتگو و بازکردن فضای سیاسی در صدا‌و‌سیما و امثالهم می‌رویم. اما وقتی انتخابات تمام می‌شود یا چالش‌ها فروکش می‌کند به شرایط سابق برمی‌گردیم که این موارد در جامعه آسیب‌زا است.
این نماینده مجلس با بیان اینکه هم در کشور و هم در جهان نیاز به گفتگو داریم، گفت: اگر رویه‌ها و سیاست‌ها اصلاح نشود با نسلی مواجه می‌شویم که ارزش‌ها، آرمان‌ها و دغدغه را درک نمی‌کند. از سوی دیگر حاکمیت هم درک درستی از آمال و خواسته‌های آن‌ها ندارد و این فاصله و شکاف گفتمانی و نسلی، تبدیل به گسل و چالش می‌شود. ما نیاز داریم شرایط امروز را رصد و آسیب‌شناسی کنیم و بهترین راهکار این است که باب گفتگو و پذیرش تنوع فکری مردم را بپذیریم.
رحیمی ادامه داد: ما در درک واقعیت‌های جهان و جامعه ضعیف عمل می‌کنیم. اعتراضات در کشور چند بعدی است بخشی از آن هدایت می‌شود و دشمنان به دنبال تجزیه ایران هستند. بخش دوم نیاز‌های مردم است، مردم مشکلات اقتصادی دارند و حقوق خودشان را در عرصه حریم خصوصی، اقتصاد و... مطالبه می‌کنند. یک بعد دیگر هیجانات است.
او گفت: نسل جوان را بیش از حد محدود می‌کنیم و امکانات هم نداریم که جوانان هیجاناتشان را در قالب ورزش و فعالیت‌های جمعی تخلیه کنند. قبلا انتخابات‌ها فضای تخلیه روانی را ایجاد می‌کرد، اما انتخابات اخیر شور و نشاط سابق را نداشت.
رحیمی عضو کمیسیون امنیت ملی به خسارت‌های اعتراضات اخیر در کشور اشاره کرد و ادامه داد: خسارت اول اعتراضات اخیر این است که چهره نادرستی از کشور ما ترسیم می‌کند و می‌خواهند ایران را کشوری نا‌امن برای سرمایه‌گذاری و مسافرت جلوه دهند و این‌گونه ما را برای رسیدن به اهدافشان در مذاکرات اتمی و سیاست‌های منطقه‌ای تحت فشار قرار دهند. خسارت دوم به مردم وارد می‌شود از این باب که صدای بحق مردم وقتی با اغتشاش درهم آمیخته می‌شود، شنیده نمی‌شود.
رحیمی تاکید کرد: خسارت سوم را نظام می‌بیند و رابطه نظام با مردم به یک رابطه پرتنش تبدیل می‌شود. باید بپذیریم وقتی اتفاقی در کشور می‌افتد باید همفکری کنیم. نگاه حذفی و اینکه هم مشکلات را به گردن چند توییت و چند نفری که موضع گرفته‌اند، بیندازیم، کوچک کردن موضوع و پاک کردن صورت مساله است. بسیاری از درد‌ها ریشه‌های عمیق‌تری دارد باید برای مشکلات معیشتی، حفظ حریم خصوصی مردم و رابطه متقابل مردم و حاکمیت راهکار پیدا کنیم.
او ادامه داد: به همان میزان که مردم در قبال حاکمیت دارای حقوق هستند، تکالیفی هم دارند. مردم در قبال حفظ اموال عمومی و رعایت قانون و تعامل درست با مامور دولت مکلف هستند. متقابلا مامور دولت هم به همان میزان که تکالیفی برای برقراری نظم و امنیت دارد باید حقوق ملت و حقوق شهروندی را رعایت کند. تنظیم رابطه حق و تکلیف میان حاکمیت و مردم نیاز اساسی جامعه ما است. برای باز‌تعریف رابطه حاکمیت و مردم به آسیب‌شناسی وسیع نیاز داریم.
همچنین، ولی اسماعیلی، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: هر اغتشاشی خسارت معنوی و خسارت مادی برای کشور دارد. هنر نظام و حاکمیت این است که خسارت را با مدیریت، گفتگو، شناسایی نقاط ضعف گذشته و نگاه واقع‌بینانه به حداقل برساند.
او تاکید کرد: نقاط ضعف وجود دارد و می‌توانیم در این موارد وارد گفتگو شویم. با تعارف و ندیدن نقاط ضعف نمی‌توانیم مشکل را حل کنیم. اگر در این زمینه در جایی خلأ قانونی وجود دارد، مجلس ورود می‌کند و ما در حال مشخص کردن مشکلات و ضعف‌هایی هستیم که در گذشته داشتیم. باید ضعف‌هایی را که به دلیل آن نتوانستیم گفتمان به‌روزی با جوانان و نوجوانان داشته باشیم، مشخص کنیم.