شهرستان مرزی و ترکمن نشین راز و جرگلان با فرهنگ‌های مختلف و مناظر طبیعی دیدنی، و تاریخی کهن در استان خراسان شمالی قرار دارد؛ و مرکز آن شهر راز، است. بخش وسیعی از شهرستان راز و جرگلان در طبیعتی کوهستانی و بکر و دره‌های فراوان، واقع شده است. این شهرستان، دارای پیشینه کهن و طبیعتی زیبا و بی نظیر است.
رشته کوه کپه داغ و دره سومبار در شمال به عنوان مرزی طبیعی بین ترکمنستان و شهرستان راز و جرگلان قرار گرفته و از جنوب به ارتفاعات شهرستان‌های بجنورد و مانه و سملقان محدود می‌شود. شهرستان راز و جرگلان، از دوره پیش از تاریخ (هزاره سوم پیش از میلاد) مسکونی بوده و به دلیل موقعیت راهبردی و منابع سرشار طبیعی، اهمیت ویژه‌ای، داشته است.
اگر در خطه مرزی راز و جرگلان چشم بگردانی، هارمونی زیبایی از رنگ ها، نگاهت را خیره می‌کند، از این رو این خطه کهن و با اصالت را سرزمین رنگ‌ها هم می‌توان نامید.
آبی آسمان با لکه‌های سفید ابر‌ها به دشت‌ها و تپه‌های کم ارتفاعی می‌رسد که سبز روشن است، این رنگ خاص در پای تپه‌ها کم کم تیره می‌شود و چشم نوازی این رنگ‌ها با طیفی از رنگ‌های سرخ دیدنی‌تر می‌شود آن هم وقتی که سرخ، رنگ تن پوش عروسان ترکمن، باشد. ۷۵ درصد از مردم این شهرستان را ترکمن‌ها، تشکیل می‌دهند.
از دیگر اقوام این شهرستان می‌توان به رازی‌ها، ترک‌ها، کرد‌ها و تات‌ها اشاره کرد. هم زیستی ترکمن، ترک‌ها و کرد‌ها در نهایت امنیت و صحت و سلامت، در این گنجینه فرهنگی است که جاذبه منحصر به فردی در کشور ایجاد کرده است. شغل بیشتر افراد در این منطقه دامداری، کشاورزی و باغداری است و پرورش اسب اصیل ترکمن، می‌باشد.
عکاس: فائزه کابلی/ باشگاه خبرنگاران