فرارو- شی جین پینگ یک طرح جامع برای چین دارد. هدف نهایی او آن است که این کشور ابرقدرت غالب قرن بیست و یکم باشد، هم در مورد ترس و هم در مورد تحسین. افزایش روزافزون شمشیرهای چینی (فناوری نظامی) تمایل چین به ترسناک بودن را در بر میگیرد. در مورد مورد تحسین واقع شدن که ناشی از رشد اقتصادی و فناوری است طرح شی شامل تغییر شکل شرکتها و بخش خصوصی چین میباشد.
به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، در ابتدا این تمرین برای تجارت دردناک بوده است. سرکوب شرکتهای اینترنتی موفق حدود ۲ تریلیون دلار از ارزش بازار جمعی آن شرکتها را از بین برده است. در تاریخ ۴ آگوست "علی بابا" غول تجارت الکترونیک اولین کاهش سه ماهه درآمد خود را گزارش کرد.
یک روز پیش از آن، Ant Group شرکت مالی وابسته به آن کاهش سود را نشان داد. "جک ما" که یکی از بنیانگذاران هر دو شرکت بود ممکن است به زودی کنترل شرکتها را واگذار کند. دارایی خالص او در دو سال گذشته بیش از ۲۰ میلیارد دلار کاهش یافته است.
سرمایه "هوی کا یان" بنیانگذار اورگراند یک غول املاک مشکل دار از ۴۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ به ۶ میلیارد دلار سقوط کرده است. ماه گذشته "کارلوس تاوارس" رئیس Stellantis یک شرکت خودروساز پس از ابراز گلایه از "دخالت سیاسی فزاینده دولت (چین) در امور" از یک پروژه سرمایه گذاری مشترک دولتی و خصوصی چینی خارج شد.
با این وجود، اگر دقیق نگاه کنید تصویر پیچیدهتر است. حتی زمانی که برخی از کسب و کارها آسیب میبینند برخی شرکتهای دیگر در چین تحت ریاست شی رونق میگیرند.
بر اساس گزارش بلومبرگ شرکتها در سال جاری تاکنون رکورد ۵۸ میلیارد دلاری را در عرضه اولیه عمومی در سرزمین اصلی چین جذب کرده اند در حالی که این رقم در آمریکا تنها ۱۹ میلیارد دلار و در هنگ کنگ ۵ میلیارد دلار است.
بر اساس گزارش ها، ۱۰۰۰ شرکت دیگر برای عرضه عمومی سهام صف کشیده اند. گروه جدیدی از سرمایه داران نیز در حال ظهور هستند. بر اساس دادههای بلومبرگ، ده فرد از ثروتمندترین افراد چین از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی تاکنون ۱۶۷ میلیارد دلار ثروت خالص جمع کرده اند.
در چند هفته گذشته "اکونومیست" با چند تن از ثروتمندان تازه چینی صحبت کرده است. آنان اظهار داشتند که احساسی توام با خرسندی و خوشحالی دارند.
بخش خصوصی چین در قرن حاضر از یک باریکه آب و جایی دورافتاده به یکی از پویاترین بخشهای خصوصی جهان تبدیل شده است. طبق گزارش موسسه اقتصاد بینالملل پترسون (piie) یک اتاق فکر آمریکایی تا سال ۲۰۲۰ میلادی شرکتهای تحت کنترل خصوصی بیش از نیمی از ارزش بازار ۱۰۰ شرکت بزرگ فهرست شده چین را در اختیار داشتند در حالی که یک دهه پیش کمتر از یک دهم سهم آن را در اختیار گرفته بودند.
بخش خصوصی از هر پنج کارگر و کارمند شهری چهار نفر را استخدام میکند که تقریبا ۱۵۰ میلیون نفر است و ۶۰ درصد تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل میدهد. سی و دو شرکت از شرکتهای خصوصی چینی در رتبه بندی فورچون ۵۰۰ در زمره بزرگترین شرکتهای جهان از نظر درآمد قرار دارند در حالی که در رتبه بندی سال ۲۰۰۵ میلادی نام هیچ یک از آن شرکتها در فهرست وجود نداشت.
گذار از مائوئیسم به اقتصاد بازار محور طولانی و دشوار بوده است. "ژنگ چونیینگ" که در آن زمان یکی از کارمندان دولت در استان لیائونینگ بود به یاد میآورد که تا سال ۱۹۹۲ میلادی به کارآفرینان با دیده تحقیر نگاه میشد.
با این وجود، چین در مورد تغییر صحبت میکرد و "دنگ شیائوپینگ" رهبر بیمار آن به تازگی بر تعهد دولت به اصلاحات اقتصادی تاکید کرده بود. دولت محلی لیائونینگ شروع به تشویق مقامها و اعضای حزب کمونیست کرد تا شرکتهای خود را راه اندازی کنند.
ژنگ با همسر و خواهرش صاحب یک مغازه کوچک شد که پوشاک وارداتی از هنگ کنگ و کفش از اروپا میفروخت. هنگامی که در سال ۱۹۹۶ میلادی به طور ناگهانی مقامهای حزبی و دولتی از اداره مشاغل منع شدند او به جای بستن مغازه خود شغل دولتی اش را رها کرد.
او یکی از افرادی بود که تجارت را به بوروکراسی ترجیح داد و ماندن در تجارت را انتخاب کرد. تصمیم او در سال ۲۰۰۲ میلادی زمانی که قانون اساسی حزب اصلاح شد تا به افراد فعال در کسب و کار تجاری اجازه عضویت در حزب داده شود مورد تایید قرار گرفت.
پس از آن، شرکت China Inc توانمند شد. بازرگانان از پنج سال اول رهبری شی در فاصله سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ میلادی به عنوان دوران اوج کسب و کار خصوصی یاد میکنند. گروههای فناوری مانند علی بابا و تنسنت و مجموعههایی مانند hna و دالیان واندا به شهرت جهانی رسیدند.
بنیانگذاران آن برندها شهرتی کسب کردند و ثروتهای کرزوس مانند (کرزوس پادشاه لیدیه در فاصله ۵۴۷ تا ۵۹۵ پیش از میلاد مسیح بود. کرزوس به خاطر ثروت خود بسیار مشهور بود. هرودوت و پاوسانیاس (شاعر یونانی) به حفظ قربانیها و هدایای وی در معبد دلف (دلفی) اشاراتی دارند.
نام کرزوس به دلیل ثروت زیاد در فرهنگ یونانی و ایرانی به نامی هم معنا یا مترادف با نام مردی ثروتمند شد. در سال ۵۴۶ پیش از میلاد مسیح سارد پایتخت لیدی توسط کوروش فتح شد و کرزوس پادشاه لیدی شکست خورد؛ م.) را انباشتند.
با این وجود، پنج سال پیش شرایط شروع به تغییر کرد. ابتدا سرکوب سریع شرکتهای خصوصی صورت گرفت که برخی از آن شرکتها متعاقبا از بین رفتند مانند hna و برخی از شرکتها مانند Anbang یک شرکت بیمه گر بزرگ ملی شدند. سپس هزاران بانک خصوصی تعطیل شدند.
در دو سال گذشته، نوبت به غولهای فناوری رسید که با بررسیهای نظارتی، جریمهها و قوانین سخت گیرانه جدید در مورد همه چیز از دادههای کاربران گرفته تا رفتار با کارگران و سخت گیری برای پرداخت بدهیها محدودیتهایی برای فعالیتهای شان از سوی دولت اعمال شد. سال گذشته سهم بخش خصوصی از ارزش بازار ۱۰۰ شرکت بزرگ چین برای اولین بار کاهش یافت.
با این وجود، اگر فراتر از فناوری و دارایی نگاه کنید همه چیز متفاوت به نظر میرسد. بسیاری از شرکتهای خصوصی بزرگ "نه تنها از تهاجم نظارتی دولتی مصون مانده اند بلکه بزرگتر هم شدهاند".
برای مثال، آنتا (Anta) یک امپراتوری جهانی پوشاک ورزشی ساخته است. باتریهای ساخته شده توسط catl را میتوان در بسیاری از خودروهای برقی جهانی یافت. هم چنین، Zhifei Biological سازنده تستهای کووید-۱۹ و آزمایشهای دیگر از شهر مرکزی چونگ کینگ به خوبی در فهرست فورچون ۵۰۰ قرار گرفته است.
شرکت تحت مدیریت ژنگ به نام "جالا" (Jala) هم اکنون ۸۰۰۰ کارمند دارد و یکی از بزرگترین تولید کنندگان داخلی محصولات مراقبت از پوست است. شرکت او به بخش مهمی از یک پارک توسعه لوازم آرایشی به نام "بیوتی، ولی اورینتال" یا "دره زیبایی شرقی" تبدیل شده جایی که برندهای محلی تشویق شده اند تا آزمایشگاههایی راه اندازی کنند و دانشمندان را استخدام نمایند.
روسای تازه چینی ثروتمندان سابق را کنار میزنند. ثروتمندترین مرد چین اکنون ژونگ شانشان است که مالک برند Nongfu میباشد که آب بطری میفروشد.
بسیاری از سرمایه گذاران با کمک مستقیم مقامهای محلی تا حد زیادی به ثروت شخصی خود افزوده اند. در این میان، Muyuan را در نظر بگیرید که به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و پرورش دهندگان خوک در جهان تبدیل شده است.
حزب کمونیست شهر نانیانگ جایی که این شرکت مستقر است هدف صریح خود را قرار گرفتن نام آن شرکت در فهرست فورچون ۵۰۰ تعیین کرده است. در اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی شعبه محلی حزب کمونیست به مقامهای محلی اعلام کرد که زمین مورد نیاز را در اختیار Muyuan قرار داده و برنامهها و بازرسیهای مختلف آن را سادهتر کنند. این شرکت قرار است برای تجهیزات مزرعه یارانه دریافت کند و مهندسان محلی و سایر کارگران باید با شرکت ارتباط داشته باشند.
ثروت "کین یینگلین" بنیانگذار آن شرکت به ۲۳ میلیارد دلار افزایش یافته است. در مورد نسل بعدی کارآفرینان شی اخیرا از آنان خواسته که "جرات راه اندازی کسب و کار" را داشته باشند. پیام او یکی از حمایتهای تزلزل ناپذیر از استارت آپها بوده است تا زمانی که آنان بر حوزههایی که دولت در اولویت قرار داده متمرکز شوند.
این استارت آپها در حوزههایی مانند تولید پیشرفته، انرژی سبز و محاسبات ابری فعال هستند. دولت مرکزی پکن میخواهد در فاصله سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ میلادی یک میلیون شرکت کوچک و متوسط نوآور ایجاد کند. از این تعداد، ۱۰۰۰۰۰ شرکت "تخصصی جدید" و ۱۰۰۰۰ شرکت "غول کوچک" نامیده میشوند.
دولت هم چنان در شرکتهای خصوصی سهام مستقیم دارد. با این وجود، چین در حال یافتن راههای جدیدی برای نفوذ و هدایت بخش خصوصی اغلب از طریق پارکهای صنعتی و سیستمی از وضعیت تعیین شده توسط دولت است. شرکتها آزاد هستند که در پارکها شرکت نکنند، اما بسیاری از آن شرکتها مزایای بزرگی برای تبدیل شدن به بخشی از این اکوسیستم استعداد، سرمایه و دسترسی به بازار را خواهند یافت. لقبهایی مانند "غول کوچک" به عنوان تاییدیه و علامتی عمل میکنند که سرمایه باید در کجا جریان داشته باشد.
"گو جی" بنیانگذار Fourier یک استارت آپ رباتیک میگوید:"چنین برچسبهایی برای "روابط عمومی خوب" نیز ایجاد میشود. کسب چنین عناوینی دسترسی به مکانهایی مانند دره رباتیک ژانگ جیانگ در شانگهای را آسان میسازد بخشی از یک منطقه توسعه با فناوری پیشرفته بزرگتر که دارای ۱۵۰ مرکز تحقیق و توسعه (R&D) بیش از ۲۴۰۰۰ شرکت و ۴۰۰۰۰۰ کارگر است.
دولت محلی مالک و اداره کننده این منطقه است. گو میگوید که شرکت اش در ژانگ جیانگ مستقر است. او اشاره میکند با استخدام بیش از ۶۰۰ مهندس و دانشمند در چند سال گذشته توانسته از استعدادهای محلی استفاده کند. او میگوید انجام این کار در دره فناوری یا سیلیکون، ولی در امریکا یا دیگر مراکز فناوری جهانی زمان بر و بسیار پر هزینه خواهد بود.
شرکت Fourier پول را از سافت بانک یک گروه سرمایه گذاری فناوری ژاپنی و شرکت آرامکو ونچرز بازوی سرمایه گذاری غول نفتی عربستان سعودی پول مورد نیاز را جذب کرده است.
هم چنین، این شرکت از حمایت بودجه دولتی چین نیز برخوردار بوده است. سرمایه گذاریهای دولتی کوچکتر از سوی سافت بانک صورت گرفته اند. با این وجود، این موضوع پیامی در مورد چشم انداز آن شرکت به بازار ارسال میکنند این که صندوقهای به اصطلاح هدایتیای در حال افزایش هستند و بسیاری از آن صندوقها توسط دولتهای محلی اداره میشوند.
یک آژانس رتبه بندی "فیچ" تخمین میزند که سایر نهادهای دولتی حقوق کنترل بر شرکتها را به طور میانگین در مورد ۵۰ شرکت خصوصی در سه سال گذشته در هر سال در اختیار گرفته اند. این در حالیست که این رقم در سال ۲۰۱۷ میلادی ۶ شرکت و در سال ۲۰۱۸ میلادی ۱۸ شرکت را شامل میشد.
دریافت کنندگان چنین کمکهای هنگفتی آن را اولین گام دولت برای ملی کردن شرکتها نمیدانند. "ژو هان یی" بنیانگذار "شین زایلینگ" یک شرکت متخصص در ایمنی آسانسور در عوض آن را به وام بانکی بدون سررسید ثابت تشبیه میکند که معمولا باعث دخالت دولت در امور نمیشود.
هدف دولت از ارائه وجوه و طرحهایی مانند "غولهای کوچک" تقویت تحقیق و توسعه و کمک به تربیت استعدادها است. "کریستوفر فونگ" از Welkin Capital یک شرکت سهام خصوصی در هنگ کنگ و سرمایه گذار در شین زایلینگ میگوید:"اگر یک شرکت خاص با شکست مواجه شود فناوری و نیروی کار آن میتواند بدون اتلاف زیاد توسط دیگران جذب شود.
کسب و کارهای قدیمیتر نیز ترجیح میدهند به پارکهای نوآوری تحت حمایت دولت بپیوندند". ژنگ که نه با کمک دولتی و نه با عضویت در حزب کمونیست چین اقدام کرده کار خود را با یک دولت منطقهای در شانگهای آغاز کرده است.
به گفته شرکت تحقیقاتی Enodo Economics همه این موارد نشان میدهند که بخش خصوصی ایدهآل مدنظر شی ممکن است چیزی شبیه میتل استندهای آلمان به نظر برسد:"شرکتهای خصوصی گستردهای که نوآور هستند، مشاغل پردرآمد ایجاد میکنند و کالاهای تولیدی با فناوری پیشرفته تولید میکنند".
برخی از کارآفرینان میگویند که بوروکراسی در مناطق صنعتی با مدیریت حرفهای کاهش مییابد و دولت کمتر در عملیات آنان دخالت میکند. با این وجود، دلایلی برای بدبینی در این حوزه وجود دارد.
از نظر عملی، پیگیری رشد با کیفیت بالاتر توسط شی در برخی از بخشهای کشور آسانتر از بخشهای دیگر است. مناطق راه اندازی در شانگهای به خوبی تنظیم شده اند و کارکنان حرفهای دارند و برخی از بانکداران سابق وال استریت را استخدام میکنند.
در مقابل، تحلیلگری که اخیرا از یک پارک صنعتی در استان جنوبی هونان بازدید کرده میگوید که این پارک بسیار شبیه هانگژو یک مرکز بزرگ فناوری و مقر علی بابا، اما بدون هیچ گونه نوآوری واقعیای ساخته شده است.
علاوه بر این، وقتی استارت آپها کمکهای دولت محلی را جذب میکنند خود را به سرنوشت و منافع مقامهای محلی گره میزنند. این موضوع همیشه یک خطر بوده است، اما با تشدید مشارکت مقامهای محلی در تجارت به یک نگرانی مبرمتر تبدیل میشود. سال گذشته، دولت محلی بررسی گستردهای از داراییهای ۲۵۰۰۰ مقام و اعضای خانواده آنان را در هانگژو انجام داد. رئیس حزب شهر که گمان میرود با علی بابا ارتباط داشته تحت بازجویی قرار گرفت و از حزب اخراج شد.
چشمانداز شی با چالش اساسیتر دیگری مواجه است. همان طور که گزارش اخیر موسسه درگیری و همکاری جهانی یک اتاق فکر در دانشگاه کالیفرنیا در سن دیگو بیان میکند ایده در نهایت برای شرکتهای خصوصی این است که "باقی زنجیره تامین را در اطراف بخش دولتی خوشه بندی و پر کنند".
به عبارت دیگر، به جای رقابت در یک بازار برای مشتریانی که خود تحت فشارهای رقابتی هستند انتظار میرود شرکتهای خصوصی به طور فزایندهای به طور مستقیم یا غیرمستقیم به خود دولت رسیدگی کنند. برخی هنوز ممکن است سعی کنند محصولات و خدمات جدیدی را رویا پردازی کنند که برای مخاطبان گستردهای جذاب باشد.
با این وجود، اگر کارآفرینان بیش تری داشتن روابط خوب با دولت را راهی مطمئنتر برای موفقیت کارآفرینی قلمداد کنند بخش خصوصی ممکن است بخشی از پویایی خود را از دست بدهد.
دنگ و جانشینان اش معایب کنترل بیش از حد دولت بر امور اقتصادی را درک کردند. در مورد سرمایهداران جدید آنان مانند روسای عملگرا در همه جا سازگار خواهند شد تا زمانی که بتوانند موفق شوند.