آیا تا کنون به این فکر کرده اید که یک کارگر در زمان قدیم مثلا در عصر ناصر الدین شاه یا آقا محمد خان یا پیش از آن چگونه زندگی می‌کرده است؟ آیا به این اندیشیده اید که قیمت مرغ و گوشت و میوه و برنج و ملک در اعصار گذشته چگونه بوده است؟
به گزارش خبر فوری، در اسناد تاریخی رومی معمولا جزئیات زندگی در اعصار گوناگون ذکر شده است اما اسناد تاریخی فارسی معمولا از این جزئیات خالی است. با این حال، برخی مورخان به این جزئیات پرداخته اند. رستم الحکما در کتاب خود رستم التواریخ قیمت اجناس گوناگون و حقوق کارگران در عصر زندیه و قاجاریه را ذکر کرده است.
بد نیست در این گزارش مروری بر وضع زندگی اقشار متوسط و کارگر جامعه در عصر کریم خان زند داشته باشیم.
به‌خوبی می‌توان دریافت که حاکم زند توانست ایران را پس از یک دوره آشوب نظم داده و مجددا آن را به ثبات برساند.
بسیاری عصر کریم خان را دوره ثبات سیاسی ایران می دانند. مع الوصف، باید به این توجه کرد که وضعیت اقتصادی در این دوره نیز بسیار رونق داشته است. رستم الحکما جزئیات خوبی را در این زمینه ذکر کرده است.
در کتاب رستم التواریخ دستمزد روزانه یک کارگر ساده در ابتدای عصر قاجار و عصر کریم خان زند برابر با ۳۰۰ دینار یعنی یک سوم قران بوده است.
در آن دوره، درآمد یک فرماندار یا حاکم، سالانه ۱۰۰ تومان بود. هر تومان برابر با ۱۰قران بود و هر تومان طلا نیز برابر با ۱۰هزار دینار می شد. اما نباید فراموش کرد که کارگر ساده آن روز، یعنی کسی که کمترین دستمزد را می گرفت و روزانه حدود ۳۰۰دینار درآمد داشت، می‌توانست از پس تامین هزینه زندگی خود در صورت کار کردن بر آید.
دخل و خرج کارگر ساده عصر کریم خان زند چقدر بود ؟ + جدول قیمت کالاها در دوره زندیه
در جدول زیر قیمت کالاهای اصلی در دوره کریم خان زند ذکر شده است. اگر حقوق یک کارگر در آن عصر را روزانه ۳۰۰ دینار بدانیم و هر تومان را هم ۱۰هزار دینار بدانیم، خود مقایسه کنید که وضعیت زندگی یک کارگر ساده در آن عصر چگونه بوده است.
|
نام کالا |
مقدار |
قیمت |
|
گندم |
۱ مَن |
۵۰ دینار |
|
جو |
۱ من |
۲۵ دینار |
|
عدس |
۱ من |
۶۰ دینار |
|
نخود |
۱ من |
۶۰ دینار |
|
لوبیا |
۱ من |
۸۰ دینار |
|
باقلا |
۱ من |
۱۵ دینار |
|
برنج |
۱ من |
۱۵۰ دینار |
|
ذرت نانی |
۱ من |
۲۰ دینار |
|
گوشت گوسفندی |
۱ من |
۱۶۰ دینار |
|
گوشت گاو |
۱ من |
۸۰ دینار |
|
روغن خوراکی |
۱ من |
۸۰ دینار |
|
هیزم |
۱ من (به وزن شاه) |
۲۰ دینار |
|
ابریشم خام نتابیده |
۱ من |
۲ تومان |
|
انگور |
۱ من |
۵۰ دینار |
|
هندوانه خوب |
۱ عدد |
۴۰ دینار |
|
هلوی احمر وسط |
۱ من |
۴۰ دینار |
|
گلابی خوب اردلانی |
۱ من |
۸۰ دینار |
|
آلوقیسی |
۱ من |
۲۵ دینار |
|
کفتربچه |
۱ عدد |
۱۵ دینار |
|
گیلاس |
۱ من |
۱۰۰ دینار |
|
آلبالو |
۱ من |
۵۰ دینار |
|
توت سفید |
۱ من |
۵۰ دینار |
|
بادام |
۱ من (به وزن شاه) |
۳۰۰ دینار |
|
خرمای سیاه خوب |
۱ من |
۲۰۰ دینار |
|
شلغم |
۱ من |
۱۰ دینار |
|
سبزی خوردنی |
۱ من |
۵۰ دینار |
|
کاهو |
۱ عدد |
۱۰ دینار |
|
عسل |
۱ من |
۶۰۰ دینار |
|
شیره ی انگور خوب |
۱ بسته |
۲۰۰ دینار |
|
شکر مازندرانی |
۱ من |
۴۰۰ دینار |
|
قهوه |
۱ من |
۷۰۰ دینار |
|
تنباکوی فارسی |
۱ من |
۷۰۰ دینار |
|
سیب احمر خوب |
۱ من |
۵۰ دینار |
|
کدو |
۱ عدد |
۲۰ دینار |
|
پیاز |
۱ من |
۲۰ دینار |
|
بادنجان |
۱ من |
۲۰ دینار |
|
خیاز چنبر |
۱ من |
۱۵ دینار |
|
رب اناری |
۱ بسته |
۲۰۰ دینار |
|
پنیر قالبی |
۱ قالب |
۱۵۰ دینار |
|
ماست گاوی |
۱ من |
۴۰ دینار |
|
نمک |
۱ من |
۱۰ دینار |
|
صابون |
۱ من (به وزن شاه) |
۴۰۰ دینار |
|
مرغ فربه خانگی |
۱ عدد |
۵۰ دینار |
|
تخم مرغ |
۱ عدد |
۵ دینار |
|
آبغوره |
۱ شیشه |
۶۰۰ دینار |
|
آبلیمو |
۱ شیشه |
۶۰۰ دینار |
|
حنای خوب |
۱ من |
۶۰۰ دینار |
|
فلفل |
۱ من (به وزن شاهی) |
۶۰۰ دینار |
|
زردچوبه |
۱ من |
۶۰۰ دینار |
|
زعفران |
۱ مثقال |
۲۰ دینار |
|
هل |
۱ مثقال |
۵ دینار |
|
شال رضایی اعلی |
۱ طاقه |
۱۵ هزار د ینار |
|
خز خوب |
۱ جامه وار |
۱۵ هزار دینار |
|
اسب خوب |
۱ راس |
۲۰ تومان |
|
خر مصری |
۱ راس |
۱ تومان |
|
گاو |
۱ راس |
۱ تومان |
|
خانه |
۱ باب |
۱۰ تومان |
|
زمین (معمولی) |
۱ جریب ساده |
۲۵۰۰ دینار |
|
زمین مشجر معنّب (انگور) |
۱ جریب |
۱ تومان |
|
گوسفند نر فربه |
۱ راس |
۵۰۰ دینار |
|
آهنینه آلات |
۱ من (به وزن شاه) |
۶۰۰ دینار |
|
مسینه آلات |
۱ من (به وزن شاه) |
۲ هزار دینار |
|
قالی خوب |
۱ زرع |
۱۳۰۰ دینار |
|
گلیم خوب |
۱ زرع |
۷۰۰ دینار |