با شروع روز‌های گرم سال «ازن» بار دیگر به یکی از آلاینده‌های شاخص تهران تبدیل شده این در حالیست که ورود توده‌های گرد و خاک در برخی از روز‌های هفته‌های اخیر، غلظت ذرات معلق را نیز در پایتخت بالا برده است. مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران می‌گوید: با افزایش دما و وجود اکسید‌های نیتروژن و آلاینده‌های آلی فرار، شرایط برای تولید آلاینده ازن فراهم می‌شود.
محمدمهدی میرزائی قمی در گفتگو با ایسنا با اشاره به افزایش غلظت آلاینده ازن و بالارفتن نسبی شاخص آلاینده دی اکسید نیتروژن طی روز‌های گذشته خاطرنشان کرد: اکسید‌های نیتروژن دسته‌ای از آلاینده‌ها هستند که روند تغییرات آن در شهر‌های بزرگ به ترافیک ارتباط شدید دارد. این آلاینده‌ها از جمله دی‌اکسید نیتروژن (NO ۲) همیشه تولید می‌شوند. هنگامی که تهویه خوبی وجود دارد، غلظت این آلاینده در مقدار قابل قبولی باقی می‌ماند، اما در روز‌های گذشته و با کاهش سرعت باد که به ندرت به پنج متر بر ثانیه رسید، غلظت این آلاینده نیز بالا رفته است.
وی اضافه کرد: بر همین اساس، آلاینده دی اکسید نیتروژن یکشنبه (۲۵ اردیبهشت) تبدیل به آلاینده شاخص هوای تهران شد. در کنار آن، از بعد از ظهر همین روز دمای هوا افزایش یافت و در ساعاتی به ۲۸ درجه سانتیگراد نیز رسید و بستر مناسبی برای افزایش تولید ازن ایجاد شد.
میرزائی قمی با اشاره به ارتباط میان بالارفتن غلظت دی اکسید نیتروژن و افزایش ازن جو گفت: یکی از پیش‌ساز‌های ازن، دی اکسید نیتروژن است. وقتی دما بالا باشد اگر دی اکسید نیتروژن نیز در جو موجود باشد، تولید ازن دور از انتظار نیست. یکشنبه این شرایط فراهم بود و در برخی ساعات غلظت نسبتا بالایی از این آلاینده در ایستگاه‌های مختلف گزارش شد.
وی افزود: با خنک‌تر شدن هوا تا ساعت انتهایی شب از غلظت ازن کاسته می‌شود و در ساعات نیمه شب می‌توان شرایط بهتری را تجربه کرد البته در روز‌ها و ماه‌های آتی با توجه به افزایش دما، این آلاینده به‌ویژه در ساعات بعد از ظهر بیشتر خود را نشان خواهد داد. هرچقدر دمای هوا بیشتر باشد احتمال افزایش غلظت ازن نیز بالاتر است.
میرزائی قمی در ادامه گفت: آلاینده شاخص ما در پایتخت به‌طور معمول ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون است. در دو سه روز گذشته سرعت باد کم بود و تهویه خوبی صورت نگرفت و غلظت دی اکسید نیتروژن بیشتر از حالت عادی خود شد و علیرغم اینکه غلظت این آلاینده بالاتر از حد مجاز نرفت، شاخص آن بیشتر از بقیه آلاینده‌ها بود و به عنوان آلاینده شاخص شناخته شد.
وی با اشاره به افزایش غلظت آلاینده‌ها در سه روز گذشته اظهار کرد: تا ساعت ۱۱ صبح روز گذشته (۲۶ اردیبهشت) شاخص غلظت نیتروژن دی اکسید عدد ۹۳ را نشان می‌داد. این در حالی است که ساعت ۱۱ صبح یکشنبه شاخص NO ۲ روی عدد ۷۹ قرار داشت که نشان از افزایش محسوس غلظت آلاینده می‌داد. بیشترین شاخص نیز ۹۷ بود که به آلاینده ازن اختصاص داشت و در آستانه رسیدن به وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت.
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره ساز و کار تولید گاز ازن اظهارکرد: تولید ازن واکنشی به‌صورت رفت و برگشت است. در این واکنش دی اکسید نیتروژن نیز حضور دارد. در کنار آن دمای بالا نیز برای رخ دادن چنین اتفاقی ضروری است. سه روز پیش بیشترین دمایی که ثبت شد ۲۴ درجه سانتیگراد بود، ولی بعد از ظهر یکشنبه دما به ۲۸ درجه سانتیگراد نیز رسید. این رشد دما در کنار وجود دی اکسید نیتروژن سبب بالا رفتن شاخص آلاینده ازن شد.
میرزائی قمی در پایان ضمن اشاره به راهکار‌های مقابله با آلاینده ازن گفت: با افزایش دما روز‌های نامطلوب بیشتری در پیش خواهیم داشت. هرچقدر خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها مجهز به فیلتر اکسید‌های نیتروژن باشند، غلظت این آلاینده بیشتر کنترل خواهد شد. اغلب وسایل حمل و نقل جدید کاتالیست دارند، ولی بسیاری از موتورسیکلت‌های قدیمی دارای این امکانات نیستند و میزان قابل توجهی آلاینده منتشر می‌کنند. اغلب خودرو‌های دیزلی نیز بدون فیلتر هستند.