فرارو- طرح نهضت ملی مسکن نیمی از سال نخست عمر خود را در حالی پشت سر گذاشت که معاون وزیر راه‌و شهرسازی اعتقاد دارد دولت از برنامه ساخت سالیانه یک میلیون واحد مسکونی فراتر رفته و شخص رستم قاسمی، وعده داده عملیات ساخت حداقل دو میلیون واحد تا مرداد ماه آغاز شود. به‌گفته وزیر راه‌ومسکن، ساخت یک میلیون واحد دیگر از این پروژه در حال انجام است و به فونداسیون تا نازک‌کاری رسیده. ثبت‌نام مسکن ملی در آخرین روز از اسفند سال ۱۴۰۰ به پایان رسید. گروه نخست متقاضیان الک شدند و فروردین سال ۱۴۰۱ پیامک‌هایی دریافت کردند که مژده می‌داد می‌توانند برای تشکیل پرونده، معرفی به بانک و واریز آورده اولیه اقدام کنند.
متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن از ۲۰ فروردین ۱۴۰۱ پیامک‌هایی دریافت کردند که نشان می‌داد وزارت راهوشهرسازی صلاحیت آن‌ها را در مورد سابقه مالکیت، متاهل یا سرپرست خانوار بودن و سبز بودن فرم «ج» تایید کرده است. پرونده متقاضیان مسکن ملی در قدم بعد به دفاتر استانی رفت تا تکلیف شرط چهارم یعنی سابقه سکونت در استان محل تقاضا مشخص شود. دریافت پیامک به این شرط خوب تلقی می‌شود که پس از تکمیل مدارک و تشکیل پرونده، بتوانید نسبت به واریز وجه اقدام کنید. آورده اولیه متقاضیان طرح نهضت ملی ۴۰ میلیون تومان است و در ادامه پروژه هم متقاضیان باید از جیب خرج کنند. به‌گفته وزارت مسکن، آورده متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن، در پنج مرحله شامل زمان افتتاح حساب، پس از تکمیل فونداسیون، پس از تکمیل اسکلت، پس از تکمیل سفت‌کاری و پس از اتمام نازک‌کاری دریافت خواهد شد.
آورده نهضت ملی مسکن بسته به شهر مورد تقاضا متفاوت است و بعد کسر رقم تسهیلات واحد‌های مسکونی از هزینه ساخت به دست می‌آید. آورده متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن همچنین بر مبنای هزینه روز ساخت محاسبه شده و در انتها تسویه خواهد شد. درست مثل پرداخت تسهیلات که سه مرحله دارد؛ مرحله اول در زمان فوندانسیون، مرحله دوم در زمان اسکلت و سفت‌کاری و مرحله سوم حین نازک‌کاری. به این ترتیب وزارت راه‌و شهرسازی اجازه نمی‌دهد سازندگان طرح نعضیت ملی مسکن از متقاضی پول بیشتری بگیرند یا مبلغ تسهیلات دریافتی را بدون قانون و قاعده خرج کنند. در ابتدای هر مرحله هم مجبور هستند، پیشرفت پروژه و روند تزریق منابع را گزارش دهند.
تایید صلاحیت متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن با ارسال پیامک به آن‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود، اما آن دسته افراد که اعتقاد دارند اشتباهی از نهضت ملی مسکن خط خورده‌اند می‌توانند موضوع را پیگیری کنند. البته باید این نکته را مدنظر داشت که روند بررسی صلاحیت‌ها تا شروع تابستان سال ۱۴۰۱ ادامه خواهد داشت و نتیجه به‌شکل گروهی برای متقاضیان ارسال می‌شود. براساس وعده‌ها تا آخر خرداد بررسی صلاحیت متقاضیان طرح مهضت ملی مسکن به پایان می‌رسد. اگر کسی پس از این تاریخ ادعا کند نامش به اشتباه جزو واجدان شرایط قرار نگرفته، باید به اداره کل راهوشهرسازی استانی که ثبت‌نام کرده یا به شهر جدیدی که در آن محدوده تقاضای مسکن داشته، برود تا به این ادعا رسیدگی شود.
ثبت‌نام طرح نهضت ملی مسکن درمهرماه سال ۱۴۰۰ آغاز شد و پس از انجام دو مرحله در اسفند همان سال به‌پایان رسید. اگر در این بازه زمانی اقدام به‌ثبت‌نام نکرد‌ه‌اید، جز بیرون ماندن از بازی و تماشای آنچه در ادامه رخ می‌دهد، چاره‌ای نخواهید داشت. تنها یک اتفاق می‌تواند باعث شود شانسی دوباره برای ثبت‌نام دور جدید طرح نهضت ملی مسکن پیدا کنید.
متقاضیان تایید صلاحیت شده طرح نهضت ملی مسکن بر اساس آمار‌های غیررسمی نزدیک دو میلیون و ۳۰۰ هزار نفر عنوان شد‌ه‌اند. بقیه متقاضیان شرایط لازم را نداشته‌اند و پس از بررسی مواردی مثل سابقه مالکیت، متاهل یا سرپرست خانوار بودن، سبز بودن فرم «ج» و سابقه سکونت روی اسمشان قلم قرمز کشیده شده. از فهرست باقی مانده بعضی‌ها در مرحله تکمیل مدارک، تشکیل پرونده و واریز وجه کم می‌آورند و به اجبار از قطار طرح نهضت ملی مسکن پیاده شوند. گفته می‌شود در مرحله نخست بررسی و پالایش صلاحیت‌ها، برای ۹۵۹ هزار نفر پیامک ارسال شده و از آن‌ها خواستند نسبت به تکمیل پرونده و واریز وجه اقدام کنند. ۳۷۲ هزار نفر از آن‌ها قسمت اول کار را انجام دادند و تعداد افرادی که برای پول واریز کردند به ۲۲۰ هزار متقاضی رسید.
اگر تعداد متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن را با احتساب متقاضیان طرح اقدام ملی، همان پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر فرض کنیم و همین میزان نرخ ریزش را در مورد بقیه متقاضیان تایید صلاحیت شده هم به‌عنوان فرض در نظر بگیریم، دولت سیدابراهیم رئیسی برای تحقق وعده ساخت و تحویل سالی یک میلیون مسکن به مشکل جدی برخورد می‌کند آن‌هم در شریطی که تا الان مقدمات ساخت ۸۶۴ هزار واحد مسکونی را فراهم کرده است؛ بنابراین وقتی به نیمه کار دولت نزدیک شویم، برای اینکه از برنامه و وعده عقب نمانند، احتمال فراخوان برای دور تازه ثبت نام طرح ملی مسکن افزایش پیدا می‌کند. شما اینظوری فکر نمی‌کنید؟
تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن در تهران ۴۵۰ میلیون تومان، در کلانشهر‌های مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم و اهواز ۴۰۰ میلیون، در مراکز استان‌ها ۳۵۰ میلیون، در باقی مناطق شهری ۳۰۰ میلیون و در روستا‌ها ۲۵۰ میلیون تومان است که متقاضیان باید آن را با نرخ سود حداکثر ۱۸ درصد برگردانند. دوره بازپرداخت هم متفاوت خواهد بود و از پنج سال تا ۲۰ سال ادامه پیدا می‌کند. به‌این ترتیب محاسبه رقم اقساط ماهیانه هم برای هر متقاضی فرق می‌کند.
اقساط مسکن ملی با وام ۳۵۰ تا ۴۵۰ میلیون تومانی با فرض دوره بازپرداخت پنج ساله و نرخ سود حداکثری ۱۸ درصدی ممکن است برای متقاضیان قرار گرفته در دهک‌های چهار تا هشت، به ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان برسد، ولی برای حمایت از دهک‌های اول تا سوم که معمولا بیشترین یارانه و مشوق‌های دولتی را هم دریافت می‌کنند، حرف از اقساط ماهیانه سه تا چهار میلیون تومان به میان آمده است. تعیین عدد دقیق این رقم تا حداقل تا زمان امضای قرارداد ساخت و تعیین تکلیف هزینه ساخت هر مترمربع از واحد‌ها امکان‌پذیر نیست، اما چطور می‌توانیم تکلیف خودمان را با طرح نعضت ملی مسکن روشن کنیم؟
قیمت تمام شده ساخت هر مترمربع مسکن در طرح نهضت ملی را حداقل ۴.۵ میلیون تا شش تا ۶.۵ میلیون تومان برآورد کرده‌اند. در بعضی نقاط پای عدد‌هایی مثل هفت تا ۱۰ میلیون و حتی ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان در میان است. اگر از شهرستان‌ها فاصله بگیریم و پای صحبت سازندگان مسکن مهر در شهر‌های جدید اطراف تهران بنشینیم، آن‌ها می‌گویند در شهر جدید هشتگرد، توسعه شبکه آب، برق، گاز، محوطه‌سازی و آماده‌سازی برای هر واحد به‌تن‌هایی بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ میلیون تومان هزینه دارد و قیمت تمام شده ساخت یک واحد ۱۰۰ متری در شهر‌های جدید حدود ۱.۵ میلیارد تومان خواهد بود. اگر فرض کنیم دولت موفق شود این مقدار را تا ۷۰۰ میلیون تومان کاهش دهد. کسی که وام ۴۵۰ میلیون تومانی دریافت کرده باید ۲۵۰ میلیون تومان به‌عنوان آورده شخصی وسط بگذارد. در صورت اضافه شدن هزینه‌هایی مثل زیرساخت، رقم آورده هم بالا خواهد رفت.