فرارو- اخترشناسان می‌گویند بررسی‌های انجام شده روی برآمدگی‌های عجیب و غریب دوتایی روی سطح «اروپا»، یکی از قمر‌های مشتری، می‌تواند نشانه‌ای برای وجود مخازن کم عمق آب باشد. در واقع، تجزیه و تحلیل ویژگی مشابه در ورقه یخی گرینلند در روی زمین، نشان می‌دهد که این برجستگی‌ها می‌توانند توسط حفره‌های آب مایع موجود در خود یخ ایجاد شوند.
به گزارش فرارو، این یافته بینش جدیدی در مورد فرآیند‌های ژئوفیزیکی ارائه می‌دهد که جهان‌های به شدت یخ زده را شکل می‌دهد. همچنین نشان می‌دهد که اگر حیات فرازمینی در این قمر وجود داشته باشد، ممکن است در اقیانوسی در ده‌ها کیلومتری زیر یخ‌های اروپا نباشد، بلکه در واقع ممکن است بسیار نزدیک‌تر و در دسترس‌تر از آن چیزی باشد که فکرش را می‌کنیم.
داستین شرودر، ژئوفیزیکدان دانشگاه استنفورد، می‌گوید: «از آنجایی که این منابع به سطح نزدیک‌تر است، جایی که مواد شیمیایی متفاوتی را از فضا، قمر‌های دیگر و آتشفشان‌های آیو دریافت می‌کند، این احتمال وجود دارد که اگر حفره‌هایی از آب در پوسته وجود داشته باشد، زندگی نیز در آن وجود داشته باشد. اگر مکانیسمی را که در یخ‌های گرینلند مشاهده می‌کنیم، در قمر اروپا نیز صادق باشد، این بدان معناست که در تمام سطح این قمر آب وجود دارد.»
قمر اروپا مملو از راز‌ها است و در مدار دور خود به دور بزرگترین سیاره منظومه شمسی می‌چرخد. شواهد نشان می‌دهد که بدن منجمد این قمر کاملاً یخ‌زده نیست، اما اقیانوسی مایع و آب‌نمک دارد که توسط فرآیند‌های زمین‌شناسی داخلی در زیر پوسته یخی ضخیم خود گرم مانده است. این مکان که در اطراف دریچه‌های آتشفشانی کف اقیانوس مانند آنچه در اینجا روی زمین است، ایجاد شده، مدتی است به عنوان بهترین مکان در منظومه شمسی برای جستجوی حیات فرازمینی شناخته می‌شود. با این حال، ما چیز زیادی در مورد این قمر نمی‌دانیم. به عنوان مثال، برجستگی‌های دوتایی عظیمی که در امتداد دو طرف فرورفتگی‌های طولانی آن قرار دارند، از زمانی که برای اولین بار در تصاویری که توسط کاوشگر گالیله در دهه ۱۹۹۰ گرفته شد، تاکنون به عنوان یک راز باقی مانده است.
با این همه، شرودر و همکارانش، ژئوفیزیکدانان رایلی کولبرگ از دانشگاه استنفورد (که این مطالعه را رهبری کرد) و گرگور اشتاین بروگ از آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا، متوجه شدند که برجستگی‌های دوتایی اروپا به طرز عجیبی آشنا هستند. در واقع، آن‌ها به طرز وحشتناکی شبیه نسخه‌های غول پیکر برآمدگی‌هایی بودند که در طول یک پروژه غیرمرتبط روی یخچال طبیعی گرینلند مشاهده کرده بودند. اشتاین بروگ گفت: «دانشمندان بیش از ۲۰ سال است که این برجستگی‌های دوتایی را مطالعه می‌کنند، اما این اولین بار است که ما واقعاً توانستیم چیزی مشابه آن را روی زمین را تماشا کنیم و ببینیم که طبیعت چگونه جادوی خود را انجام می‌دهد. ما در حال برداشتن گامی بزرگ در جهت درک اینکه چه فرآیند‌هایی بر فیزیک و پویایی پوسته یخی اروپا تسلط دارند، هستیم.»
برآمدگی‌های گرینلند اگرچه بسیار کوچکتر از ویژگی‌های اروپا است، اما تقریباً یکسان به نظر می‌رسید، بنابراین این تیم به بررسی چگونگی شکل گیری پشته‌های گرینلند پرداختند. آن‌ها داده‌های جمع آوری شده توسط عملیات پل یخی ناسا را مطالعه کردند که از فناوری رادار برای دیدن آنچه در زیر یخ می‌افتد استفاده می‌کند. داده‌های این تیم در سال ۲۰۱۵ شروع شد، اما در آن نقطه برجستگی‌ها تا سال ۲۰۱۷ شکل نگرفتند. این داده‌ها نشان داد که برآمدگی‌ها در گرینلند زمانی شکل می‌گیرند که یک محفظه آب تحت فشار در داخل ورقه یخ منجمد می‌شود و باعث شکسته شدن صفحه یخ می‌شود. به گفته این تیم، این ویژگی M شکل دو قله را در یخ ایجاد کرد و به گفته این تیم، کاملاً ممکن است که فرآیند‌های مشابهی در قمر اروپا اتفاق افتاده باشد.
کولبرگ توضیح داد: «در گرینلند، این برآمدگی دوتایی در مکانی شکل گرفت که آب دریاچه‌ها و نهر‌ها اغلب به سطح نزدیک می‌شود و دوباره یخ می‌زند. یکی از راه‌هایی که می‌تواند حفره‌های آب کم‌عمق مشابه در اروپا ایجاد کند، از طریق آب اقیانوس زیرسطحی است که از طریق شکستگی‌ها به پوسته یخی منتقل می‌شود و این نشان می‌دهد که ممکن است مقدار معقولی تبادل در داخل پوسته یخی اتفاق بیفتد. این امر همچنین نشان می‌دهد که آب کم‌عمق و فرآیند‌های آن، ممکن است در سراسر سطح قمر اروپا، در زمان و همچنین فضا وجود داشته باشد.
این دستاورد می‌تواند پیامد‌هایی برای جستجوی حیات در دنیای بیگانه داشته باشد، اما تا زمانی که فضاپیمای مجهز به رادار نتواند مشاهداتی را از مدار اروپا بگیرد تا با داده‌های راداری گرینلند مقایسه کند، نمی‌توان بیشتر از این پیش رفت و نظریه پردازی کرد. خوشبختانه، دو ماموریت برای کاوش در این قمر به زودی پرتاب می‌شوند، که یکی JUICE متعلق به سازمان فضایی اروپا و دیگری Europa Clipper متعلق به سازمان فضایی ایالات متحده (ناسا) است که هر دو حامل رادار نفوذ کننده در یخ هستند.
در آینده این دو فضاپیما می‌توانند اطلاعات جالب توجهی درباره برآمدگی‌های عجیب و غریب دوتایی روی سطح قمر اروپا و سراسر این جرم یخی، مخابره کنند که شاید نتیجه آن کشف راز‌های جدید از جهان پیرامون ما باشد. کولبرگ گفت: «فرضیه ما درباره این برآمدگی‌های عجیب هنوز قطعیت ندارد، اما این مزیت را داریم که فرضیه ما مشاهداتی از شکل گیری یک ویژگی مشابه در زمین برای حمایت از آن دارد. این فرضیه فقط احتمالات جدید را برای یک کشف بسیار هیجان انگیز باز می‌کند.» شاید سرانجام بتوانیم حیات را در نزدیکی سیاره خودمان و نه در کهکشان‌های دیگر بیابیم. نتایج این تحقیق در نشریه Nature Communications منتشر شده است.
منبع: sciencealert
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو