چرا کراوات علی دایی مهم است؟

علی دایی بین‌المللی‌ترین چهره فوتبال ایران است. او تا همین چندماه پیش رکورددار گل‌های زده ملی در دنیا بود و کمترکسی تصور می‌کرد رکورد گل‌های اسطوره ایران شکسته شود. با این وجود، فوق‌ستاره‌ای به اسم کریستیانو رونالدو از راه رسید و این عنوان را از چنگ علی دایی درآورد. ازدست‌دادن عنوان برترین گلزن تاریخ تیم‌های ملی نه‌تن‌ها برای علی دایی بد نشد بلکه باعث شد نسل جدیدی که با دایی آشنایی نداشتند و تاریخ‌سازی او را از یاد برده بودند، به یاد بیاورند که روزگاری فوتبالیست مطرح و بزرگی از ایران، در دنیای فوتبال متولد شده است.

دایی این تولد دوباره را مدیون رقابت سالم بود که با کریس رونالدو درگرفته بود؛ به‌طوری‌که رونالدو، یکی از بزرگ‌ترین فوتبالیست‌های تاریخ بعد از رکوردشکنی، مجبور به ستایش علی دایی شد و رکورد او را مورد تمجید قرار داد. با‌این‌حال، با علی دایی در فوتبال ایران آن هم بعد از تعریف و تمجید ستاره‌های بزرگ دنیا، رفتار‌های عجیب‌و‌غریبی شد. شایعه ممنوع‌الفعالیتی‌اش از یک‌سو (موردی که خودش تکذیب کرده) و تراشیدن حواشی بزرگ و کوچک برای او از سوی دیگر، باعث شد تا دایی از مسئولان ورزش ایران و شاید از مسئولان غیرورزشی دل چندان خوشی نداشته باشد.

اوج این دل‌ناخوشی مربوط به زلزله کرمانشاه بود که دایی دست به کار شد و شخصا برای کمک به زلزله‌زده‌ها به میدان آمد، ولی در عین ناباوری، حسابی که او برای کمک‌های نقدی اعلام کرده بود، مسدود شد و خودش هم به دادگاه فراخوانده شد. دایی بار‌ها پیش از این همان جمله معروفش را به کار برده که «با خدا لابی کرده» و کاری به سایر موارد ندارد. او گفته دلیل چنین رفتار‌هایی با او به این خاطر است که از «محبوبیتش می‌ترسند». البته که بعد از رکوردشکنی کریستیانو رونالدو که باعث شد تا مدت‌ها رسانه‌های مطرح خارجی در باب بزرگی علی دایی مطلب بنویسند، موجی حمایتی به راه افتاد که باید قدر این اسطوره زنده را دانست. اوج این قدر و ارج‌نهادن، اما شد آنکه اتوبانی حوالی کرج را به نام علی دایی کردند!

برخلاف رفتاری که با علی دایی در فوتبال ایران شده او همواره چهره‌ای محبوب در بین فوتبالی‌های دنیاست. هنوز هم بسیاری از چهره‌های سیاسی و ورزشی کشور‌های عربی برای گرفتن عکس یادگاری با علی دایی بی‌تابی می‌کنند. این‌ها منهای سمت‌های مختلفی است که علی دایی همواره در فیفا داشته است. او زمانی در کمیته جوانان فیفا عضویت داشت و بحث‌های توسعه را برای این نهاد باید پیگیری می‌کرد. دایی سفیر نهاد‌های مهمی هم هست و هر‌بار هم پای مراسم فیفا و AFC در میان است، او یکی از مدعوین است.

آخرین باری که ارزش علی دایی برای ایرانی‌هایی که قدرش را نمی‌دانند ثابت شده، مربوط به همین مراسم قرعه‌کشی جام جهانی در قطر است که فیفا، او را به‌عنوان یکی از اسطوره‌های دنیای فوتبال به این مراسم دعوت کرد تا دایی گوی‌های قرعه‌کشی را از گلدان‌های مربوطه بیرون بکشد. حضور کاپیتان سابق تیم ملی روی صحنه‌ای به این مهمی باعث شد تا یک بار دیگر از این گفته شود که علی دایی افتخاری برای فوتبال ایران است و بسیاری از دیدنش روی صحنه‌ای به این مهمی و رفاقتش با اسطوره‌های دیگر از جمله لوتار ماتیوس و کافو برزیلی کیف کردند.

جنجال کراوات‌بستن علی دایی؟

اگرچه حضور دایی در این مراسم با واکنش‌های مثبتی همراه بود و بسیاری از آن به‌عنوان یک دستاورد و افتخار بزرگ یاد کردند، ولی این حضور چندان بدون حاشیه هم نبود. به‌تازگی شایعه شده که ملاقات علی دایی با سفیر ایران در قطر بحث‌برانگیز شده و دلیل بحث پیش‌آمده بین این دو نفر، کراوات‌بستن علی دایی است! مشخص نیست چنین شایعه‌ای چطور شکل گرفته، ولی یکی، دو عکاس ایرانی حاضر در مراسم این موضوع را تأیید کرده و گفته‌اند قبل از شروع رسمی مراسم چنین بگومگویی صورت گرفته و نهایتا دایی نه‌تن‌ها استقبالی نکرده بلکه بدون دست‌دادن با سفیر ایران در قطر، از او جدا شده تا ناراحتی‌اش را نشان دهد. این شایعه در شرایطی مطرح شده که علی دایی نه برای اولین بار به‌عنوان نماینده ایران در مراسمی خارجی شرکت کرده و نه برای اولین بار است که در چنین مراسمی کراوات بسته است. البته بعد از مطرح‌شدن چنین موضوعی هر دو طرف، هم سفیر ایران در قطر و هم علی دایی این موضوع را تکذیب کرده‌اند.

حمیدرضا دهقانی، سفیر ایران در قطر در واکنش به شایعاتی مبنی بر اختلاف او با علی دایی در جریان سفر دایی به قطر برای شرکت در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۲، در صفحه توییتر شخصی خود نوشت: «چنانکه قبل از مراسم، در پست اینستاگرامی اعلام کردم، حضور علی آقای دایی در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر افتخاری ملی بود. فرصت دیدار با ایشان فراهم نشد، اما شایعاتی منتشر شده که از اساس دروغ است. به نظرم دروغ سیزده می‌باشد». علی دایی هم در گفت‌وگوی کوتاهی که با تابناک داشته این موضوع را تکذیب کرده است: «سال‌هاست در چنین برنامه‌هایی از سوی فدراسیون جهانی دعوت می‌شوم و این حرف‌و‌حدیث‌ها را هم الان از شما می‌شنوم و البته برایم تازگی ندارد. اگر چنین چیزی بود، خودم می‌گفتم، اما حقیقت ندارد».

چرا کراوات علی دایی مهم است؟

اینکه مسئله کوچکی به‌عنوان کراوات تبدیل به بحثی جدی در فضای رسانه‌ای ایران شده، موضوع مهمی است. با وجود آنکه این شایعه توسط طرفین تکذیب شده، ولی به نظر می‌رسد فضای اجتماعی حاکم بر ایران از یک سو و کاریزمای علی دایی از سوی دیگر باعث شده تا این شایعه مهم جلوه کرده و بازتاب زیادی داشته باشد. در ایران موضوعات مهمی مانند باید و نباید‌های لازم بر سر مقوله پوشش، داستان به کار گماردن گشت ارشاد و نهایتا برخورد‌هایی که بعضا تصاویری از آن‌ها در فضای مجازی بازتاب داشته باعث شده تا حساسیت‌ها نسبت به پوشش و نگاه سیاسیون به این مقوله با جدیت بیشتری از سوی مخاطبان دنبال شود. اگرچه پذیرش این موضوع که مقامی در حد سفیر با نماینده‌ای ورزشی از ایران برای بستن یا نبستن کراوات وارد جدل شود غیرقابل باور می‌نماید، ولی از آنجا که ذهن مخاطب آمادگی پذیرش چنین موضوعی را داشته، داستان باورپذیر شده است.

سوی دیگر این ماجرا شخصیت مجزایی به اسم علی دایی است؛ مردی که می‌گوید به توصیه پدر هرگز وارد عرصه سیاست نمی‌شود و کار‌های سیاسی انجام نمی‌دهد، ولی در بیشتر اتفاقات سیاسی رخ‌داده ردپایی هرچند اندک از خودش به جا گذاشته است. کمک مالی‌اش به ستاد میرحسین موسوی، ارتباط حسنه‌اش با محمد خاتمی و البته جبهه‌گیری‌هایش علیه محمود احمدی‌نژاد او را تبدیل به چهره‌ای متفاوت کرده است. فارغ از این مباحث، نگرانی‌های عمیق علی دایی درباره رخداد‌های اجتماعی در ایران است که جایگاه او را خاص‌تر کرده است. دایی در تمامی اتفاقات ریزودرشت، خودش را در تیم مردم جا کرده و با انتقاد‌های تندوتیز از مسئولان، علیه آن‌ها مطالب متفاوتی مطرح کرده است. از سیاست‌های اعمال‌شده بر وضعیت اقتصاد که ارتباط مستقیمی با معیشت مردم دارد گرفته تا انتقاد از مدیریت بحران در زمان بلایای اجتماعی. او اتفاقا منتقد شماره یک تلویزیون هم هست و مدت‌هاست با صداوسیما حرف نمی‌زند. آخرین باری که تیغ تیز انتقادات علی دایی متوجه مسئولان شده مربوط به رخداد‌های تلخ مشهد در حاشیه بازی تیم‌های ملی ایران و لبنان است. در دیداری که زنان علاقه‌مند به فوتبال را به ورزشگاه راه نداده و به صورت آن‌ها اسپری فلفل پاشیدند. دایی در واکنشی تند نسبت به این موضوع نوشت: «اتفاقات شرم‌آور و رفتار‌های غیرانسانی صورت‌گرفته در ورزشگاه امام رضا در برابر بانوان فوتبال‌دوست کشورمان در هیاهوی قرعه‌کشی جام جهانی هرگز «فراموش» نخواهد شد. در تمامی موارد، حقوق زن و مرد برابر است. امیدوارم روزی فرارسد که زنان و دختران ایرانی در آرامش و امنیت «آزادانه» به استادیوم‌ها بروند و اشک آن‌ها برای شوق پیروزی تیم محبوبشان باشد نه در اثر اسپری فلفل، گاز اشک‌آور و...».

او همواره از این گفته که محبوبیتش را از مردم دارد و دلیلی ندارد برای منافع شخصی بخواهد از مسئولی بدون دلیل تعریف و تمجید کند. حال با اشاره‌ای مختصر به همین بعد شخصیتی علی دایی، پذیرش اینکه او برای بستن یا نبستن کراوات در مراسمی بین‌المللی بخواهد با سفیر ایران در کشور مربوطه بحث و جدل کند، امری پیچیده است که پذیرفتنش را دشوار می‌کند. دایی همان فردی است که پیشنهاد اطرافیان احمدی‌نژاد برای نشستن کنار او در هواپیما را رد کرده است.