فرارو- انسان همیشه رویای فراتر رفتن از حد و مرز‌های انسانی خودش را داشته است. میل به جاودانگی و دست‌یافتن به قدرت‌های فیزیکی و ذهنی خارق‌العاده چیزی نیست که مخصوص دنیای معاصر ما باشد. اما پیشرفت تکنولوژی در دوران ما این رویا را بیشتر از همیشه به ذهن نزدیک کرده و این وسوسه را بیش از همیشه تقویت کرده است.
به گزارش فرارو؛ همین اخیرا بود که ایلان ماسک از بلندپروازی‌های خود در پروژۀ «نورالینک» صحبت کرد و گفت به دنبال این است که بتواند تراشه‌ای را در مغز انسان کار بگذارد که توانایی راه رفتن را به افراد معلول برگرداند و کارکرد‌های دیگری هم داشته باشد.
الان چند دهه است که جریانی فکری و دانشگاهی با عنوان Transhumanism وجود دارد که هدفش عبور از محدودیت‌های بدن انسانی با استفاده از دانش‌های گوناگون در حوزۀ رباتیک، زیست‌فناوری و شاخه‌های دیگر است.
صرف نظر از اینکه این رویاها (یا آینده‌نگری‌های علمی) در واقعیت دستاوردی داشته‌اند یا نه، حداقل در عرصۀ سینما به شکل‌گیری شاخه‌ای جذاب از ژانر علمی‌تخیلی منجر شده‌اند. فیلم‌هایی که با مضمون تراانسان (Transhuman) ساخته شده‌اند علاوه بر جاذبه‌های داستانی‌ای که دارند و دنیا‌های خیال‌انگیزی که می‌آفرینند، پرسش‌هایی عمیق دربارۀ معنای انسان بودن نیز هستند و ما را به تفکر دربارۀ آیندۀ تکنولوژی و انسانیت فرامی‌خوانند.
در اینجا ده فیلم برتر را از زمان‌های مختلف و ژانر‌های مختلف معرفی کرده‌ایم که مضمون مشترکشان تبدیل انسان به چیزی فراتر از انسان است؛ حالا یا از طریق ترکیب با ماشین، یا از طریق دارو و یا حتی از طریق ترکیب با حیوان.
۱. ترانسندنس (Transcendence) (۲۰۱۴)
داستان این فیلم دربارۀ دانشمندی به اسم دکتر کاستر (با بازی جانی دپ) است که دربارۀ ماهیت آگاهی و هوش مصنوعی تحقیق می‌کند. همسر کاستر به اسم اِوِلین هم دانشمندی است که به او کمک می‌کند. یک گروه تروریستی ضد تکنولوژی که با تحقیقات آن‌ها مخالف هستند دکتر کاستر را مسموم می‌کنند. اِوِلین که می‌داند شوهرش بیش از یک ماه زنده نخواهد ماند، ذهن او را در یک کامپیوتر کوانتومی که محصول پروژۀ تحقیقاتی آن‌ها بوده است آپلود می‌کند. به این ترتیب ذهن کاستر بعد از مرگ بدنش در فضای کامپیوتری باقی می‌ماند و از طریق اتصال به اینترنت به دانشی بی انتها دست پیدا می‌کند. در ابتدا به نظر می‌رسد که کاستر با دانشی که به دست آورده می‌تواند کمک قابل توجهی به پیشرفت تکنولوژی و ایجاد یک جامعۀ مرفه و پیشرفته بکند، اما کم کم معلوم می‌شود که انگیزه‌های ترسناکی در پشت کمک‌های او وجود دارند.
۲. شبح درون پوسته (Ghost in the Shell) (۱۹۹۵)
این انیمۀ ژاپنی دقیقا هم اسم فیلمی است که در سال ۲۰۱۷ با بازی اسکارلت جوهانسون ساخته شد. در واقع فیلم سال ۲۰۱۷ بر اساس همین داستان ژاپنی ساخته شده است. داستان انیمۀ «شبح درون پوسته» در سال ۲۰۲۹ اتفاق می‌افتد؛ در دنیایی پر از انسان-ربات‌ها. در این دنیا مغز انسان‌ها می‌تواند مستقیما به اینترنت متصل شود. شخصیت اصلی فیلم یک افسر زن پلیس به اسم موتوکو کوساناگی است که ترکیبی پیشرفته از انسان و ربات (سایبورگ) است و ماموریتش تعقیب یک تبهکار سایبری است. کار این تبهکار هک کردن مغز انسان‌ها برای به دست آوردن اطلاعات است.
۳. پیوند زدن (Splice) (۲۰۰۹)
این فیلم را هم می‌شود در دسته‌بندی فیلم‌های مربوط به ترا-انسان جا داد، اما در اینجا پیوند میان انسان و ماشین یا کامپیوتر در کار نیست بلکه موضوع به پیوند انسان و حیوان مربوط است. داستان فیلم دربارۀ دو دانشمند ژنتیک به نام‌های کلایو و السا (با بازی آدریان برودی و سارا پالی) است که امیدوارند با ترکیب موفق ژن‌های انسان و حیوان به شهرت برسند. آن‌ها این کار غیرقانونی را به صورت سری و دور از چشم دیگران انجام می‌دهند. وقتی موجود ترکیبی مورد نظر آن‌ها شکل می‌گیرد، خیلی سریع رشد می‌کند و از نظر ذهنی شبیه انسان است، در حالیکه توانایی‌های دیگری مثل دوزیست بودن هم دارد. اما ویژگی‌های پنهان دیگری هم در این موجود هست که السا و کلایو از آن‌ها خبر ندارند؛ ضمن اینکه دی‌ان‌ای انسانی این موجود در واقع از السا گرفته شده و این حقیقتی است که کلایو از آن بی‌خبر است.
۴. اخراج شده از بهشت (Expelled from Paradise) (۲۰۱۴)
داستان این انیمۀ علمی تخیلی ژاپنی در زمانی اتفاق می‌افتد که کرۀ زمین تقریبا متروکه شده است. انسان‌ها هنوز وجود دارند، ولی دیگر بدن فیزیکی ندارد و ذهن‌هایشان در یک جهان سایبری به اسم دِوا قرار گرفته و زندگی می‌کند. مسئولان دوا متوجه می‌شوند که یک نفوذ سایبری به دنیای آن‌ها اتفاق افتاده است. یک نفر از روی زمین به سیستم آن‌ها نفوذ کرده. افسری به اسم آنجلا بالزاک مامور تحقیق دربارۀ این هکر مرموز می‌شود. آنجلا با یک بدن مصنوعی به زمین فرستاده می‌شود. او با کمک شخصی به اسم دینگو به شهری متروکه می‌رسند و در آنجا به ماهیت حقیقی و عجیب هکر پی می‌برند.
۵. پلیس آهنی (Robocop) (۱۹۸۷)
بعد از گذشت حدود سی و پنج سال، این فیلم هنوز جاذبه و ارزش خودش را حفظ کرده است. بازسازی سال ۲۰۱۴ آن هم اصلا در حد فیلم اصلی نبود. احتمالا کمتر کسی است که این فیلم را ندیده باشد یا بازی آن را در کنسول‌های قدیمی بازی انجام نداده باشد. این فیلم یکی از نمونه‌های قدیمی فیلم‌های مربوط به ترا-انسان است. داستان فیلم دربارۀ پلیسی است که در مبارزه با یک گروه تبهکار به شدت مجروح می‌شود و دیگر امیدی به زنده ماندنش نیست. اما دانشمندان در یک پروژۀ پیشرفتۀ علمی، مغز و بخشی از بدن او را با یک بدن رباتیک پیوند می‌زنند و او به این ترتیب به قابلیت‌هایی تازه دست پیدا می‌کند و تبدیل به یک ابرقهرمان برای نجات شهر بحران‌زدۀ خودش می‌شود.
۶. آلیتا؛ فرشتۀ جنگ (Alita: Battle Angel) (۲۰۱۹)
داستان این فیلم در سال ۲۵۶۳ اتفاق می‌افتد؛ زمانی که زمین در اثر جنگی ویرانگر با مریخ ویران شده است. شخصی به اسم دکتر ایدو در بین زباله‌ها قطعات بدن یک انسان-ربات را پیدا می‌کند که هنوز یک مغز انسانی کاملا سالم دارد. ایدو بدن جدیدی برای این سایبورگ می‌سازد و به یاد دخترش که از دنیا رفته نام او را آلیتا می‌گذارد. آلیتا هیچ چیز از گذشته‌اش به یاد ندارد، اما ایدو می‌داند که آلیتا چه گذشته‌ای دارد و قادر به انجام چه کار‌هایی است. او مثل فرشته‌ای است که فرستاده شده تا بجنگد و بکشد؛ این کاری است که او خیلی خوب از پس آن بر‌می‌آید. اما ایدو سعی دارد که او را از آسیبی که ممکن است به خاطر توانایی‌هایش ببیند دور نگه دارد. تحسین‌شده‌ترین نکات این فیلم جلوه‌های ویژۀ فوق‌العادۀ آن و بازی درخشان رزا سالازار در نقش آلیتا است.
۷. پروژۀ قدرت (Project Power) (۲۰۲۰)
در خیابان‌های نیواورلئان شایعه‌ای دهان به دهان می‌چرخد. همه از قرص جدید و رازآمیزی حرف می‌زنند که برای مدت کوتاهی می‌تواند همۀ قدرت‌های نهفته در هر شخص را آزاد کند. اما چون هر کس قدرت‌های پنهان مخصوص به خودش را دارد هیچ کس نمی‌داند وقتی قرص را بخورد چه توانایی‌هایی پیدا خواهد کرد. بعضی‌ها روئین‌تن می‌شوند، بعضی‌ها نامرئی و بعضی‌ها هم قدرت‌های دیگری پیدا می‌کنند. وقتی استفاده از این قرص سطح جرم و جنایت را به شکل بی‌سابقه‌ای در شهر افزایش می‌دهد، یک پلیس محلی به همراه یک موادفروش نوجوان و یک کهنه‌سرباز تصمیم می‌گیرند که با استفاده از قدرت همین قرص به جنگ با آن بروند. آن‌ها خطر استفاده از قرص را به جان می‌خرند تا بتوانند گروه سازندۀ آن را پیدا کنند و از بین ببرند.
۸. لوسی (Lucy) (۲۰۱۴)
این فیلم هم مثل «پروژۀ قدرت» دربارۀ افزایش توانایی‌های انسان در اثر مصرف یک مادۀ خاص است. اما در این فیلم هیچ حد و مرزی برای این توانایی‌ها وجود ندارد. خلاقیت و جاذبۀ این فیلم هم در همین نکته است که مرزی را برای توانایی‌های قهرمانش قائل نیست. داستان فیلم درباره زنی به اسم لوسی (اسکارلت جوهانسون) است که مجبور می‌شود با بلعیدن یک بستۀ مواد مخدر آن را برای یک گروه تبهکار انتقال بدهد. اما کیسۀ مواد در شکم او پاره می‌شود و با تغییراتی که در بدنش ایجاد می‌کند باعث می‌شود توانایی مغز او شروع به افزایش کند و به سمت صد در صد شدن برود. با افزایش توانایی مغز، لوسی قدرت‌هایی فرا انسانی پیدا می‌کند؛ از توانایی تغییر ظاهر گرفته تا عقب و جلو رفتن در زمان. این توانایی‌ها به او امکان می‌دهند که از هر کسی که بخواهد انتقام بگیرد.
۹. نامحدود (Limitless) (۲۰۱۱)
مضمون صد در صد شدن توانایی مغز مخصوص فیلم «لوسی» نیست. قبل از آن، در سال ۲۰۱۱ فیلم «نامحدود» داستان جذابی را بر اساس همین مضمون روایت کرده بود. شخصیت اصلی این فیلم نویسندۀ ناموفقی به اسم ادی مورا است که پیشرفتی در کارش ندارد و نامزدش هم به همین خاطر از او جدا شده است. برادر همسر سابق ادی قرصی را به او پیشنهاد می‌کند که می‌تواند توانایی مغزش را بهبود بدهد. اما ادی بعد از مصرف قرص می‌فهمد که غیر از نویسندگی توانایی انجام کار‌های دیگری را هم پیدا کرده است. او وارد بازار سهام می‌شود و خیلی سریع به موفقیت می‌رسد. اما کم کم معلوم می‌شود که این دارو عوارض جانبی کشنده و خطرناکی دارد. حالا او باید به دنبال درمانی برای این عوارض بگردد و در ضمن از دست کسانی که به دنبال از بین بردن او هستد هم فرار کند.
۱۰. گلکسی اکسپرس ۹۹۹ (Galaxy Express 999) (۱۹۷۹)
داستان این انیمۀ ژاپنی در آینده‌ای دور اتفاق می‌افتد؛ زمانی که انسان‌ها راز زندگی جاودانه را با ایجاد بدن‌های ماشینی برای خودشان پیدا کرده‌اند. اما انجام این عمل بسیار پرهزینه و گران است. تتسورو هوشینو پسرکی است که آرزو دارد با قطار کیهانی «اکسپرس گلکسی ۹۹۹» به انتهای کهکشان سفر کند، زیرا شنیده است که در آنجا کسانی هستند که بدن ماشینی را به صورت رایگان به آدم‌ها می‌دهند. اما فاجعه‌ای برای تتسورو اتفاق می‌افتد. مادر او توسط انسان-ربات‌ها کشته می‌شود، ولی خودش به صورت معجزه‌آسایی توسط زنی به اسم مائه‌تل نجات پیدا می‌کند. مائه‌تل که شباهت فوق‌العاده‌ای به مادر تتسورو دارد بلیطی برای سوار شدن به قطار به او می‌دهد به این شرط که به همراه همدیگر سفر کنند. سفر ماجراجویانۀ تتسورو به سمت انتهای کیهان آغاز می‌شود و در این مسیر از سیاره‌های زیاد و ماجرا‌های مهیجی عبور می‌کند تا بتواند به جاودانگی دست پیدا کند و انتقام مرگ مادرش را بگیرد.