تا چه اندازه با انواع قراردادهای استخدامی آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید تفاوت اصلی استخدام رسمی و استخدام قراردادی در چیست؟ شرایط استخدامی یکی از موضوعات بسیار مهم برای استخدام در ارگان های دولتی یا شرکت های خصوصی است. چراکه شرایط استخدامی و نوع قرارداد در ارگان های دولتی و خصوصی متفاوت بوده و می‌تواند تأثیر فراوانی در ایجاد رضایت و امنیت شغلی داشته باشد. ازآنجایی‌که یکی از دغدغه‌های اصلی جوانان در بحث کاریابی و استخدام در ارتباط با شرایط استخدامی است، در این مطلب قصد داریم تا به معرفی انواع قراردادهای استخدامی و تفاوت آنها بپردازیم. پس با مطالعه این مطلب همراه ما باشید.
داشتن امنیت شغلی و آینده کاری تضمین شده یکی از مهم‌ترین معیارهای انتخاب شغل و استخدام در ارگان های دولتی و شرکت های خصوصی است. چراکه اغلب کارجویان نگران آینده شغلی خود هستند و از بیکاری و مبهم بودن آینده شغلی خود احساس نگرانی می‌کنند.
همچنین با داشتن اطلاعات کامل درباره انواع استخدام در ارگان های دولتی یا شرکت های خصوصی، امکان انتخاب بهترین گزینه و انجام برنامه‌ریزی مناسب برای آینده نیز وجود خواهد داشت؛ بنابراین در ادامه این مطلب، به معرفی شرایط استخدام نیمه رسمی، رسمی، پیمانی و قراردادی خواهیم پرداخت. درنتیجه اگر قصد شرکت در آزمون استخدامی ارگان های دولتی یا شرکت های خصوصی را دارید، حتماً این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
برای آشنایی با شرایط استخدام رسمی، استخدام نیمه رسمی، قراردادی و پیمانی، بهتر است در ابتدا به قانون مدیریت خدمات کشوری نگاهی بیندازیم. در این قانون درباره مسائل مرتبط با استخدام و خدمت در ارگان های دولتی و دستگاه‌های اجرایی کشور، توضیحات کاملی آورده شده است. این قانون در سال 1386 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در همان سال نیز برای اجرا به دولت ابلاغ گردید.
با تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری و بر طبق ماده 45 این قانون، از سال 1386 تمامی استخدام‌ها در ارگان های دولتی به یکی از دو روش استخدام رسمی و استخدام پیمانی انجام می‌شود. با استخدام رسمی در ارگان های دولتی، امکان تصدی پست‌های ثابت در مشاغل حاکمیتی وجود خواهد داشت. به بیانی ساده کارجویان می‌توانند با استخدام رسمی از شغلی دائمی با حقوق و مزایا بهره‌مند شوند.
اما کارجویان برای کسب شرایط استخدام رسمی قطعی، باید یک دوره آزمایشی را نیز بگذارند؛ بنابراین می‌توان استخدام رسمی در ارگان های دولتی را به دو مرحله استخدام رسمی آزمایشی و استخدام رسمی نهایی تقسیم نمود.
درصورتی‌که داوطلبان دارای شرایط ادامه خدمت در دوره آزمایشی نباشند، ممکن است به‌صورت یک طرفه برای لغو حکم استخدامی آنها اقدام شود. با گذراندن شرایط استخدام رسمی آزمایشی، کارجویان می‌توانند با شرایط استخدام رسمی نهایی در ارگان های دولتی مشغول به کار شوند.
به‌عنوان‌مثال برای استخدام رسمی در آموزش و پرورش، کارجویان ابتدا لازم است با شرکت در آزمون استخدامی آموزش و پرورش، نمرات قبولی در این آزمون را کسب نمایند. سپس با شرکت در مصاحبه شغلی، از پذیرفته‌شدگان برای گذراندن یک دوره آموزشی نیز دعوت می‌شود. بعد از بررسی صلاحیت داوطلبان، درنهایت کارجویان دارای شرایط استخدام رسمی می‌توانند در آموزش و پرورش استخدام شوند.
اما استخدام رسمی در ارگان های دولتی مانند آموزش و پرورش یا صندوق بازنشستگی کشوری، دارای مزیت‌ها و معایب مختلفی است. یکی از مهم‌ترین مزایای استخدام رسمی، اطمینان از آینده شغلی است. همچنین داشتن ساعت کاری منظم نیز یکی دیگر از مزیت‌های شرایط استخدام رسمی در ارگان های دولتی است.
آیا شما جزء آن گروه از کارجویانی هستید که تصور می‌کنند با استخدام رسمی در ارگان های دولتی، دیگر هیچ مشکلی نخواهند داشت؟ اگر پاسخ شما به این سؤال مثبت است، بهتر است به معایب استخدام رسمی نیز نگاهی بیندازید. در ادامه به برخی از معایب استخدام رسمی اشاره شده است.
حقوق ثابت برای حداقل یک دوره 1 ساله، یکی از معایب استخدام رسمی است. به‌طورکلی حقوق و مزایای کارمندان رسمی دولت در سازمان‌هایی مانند صندوق بازنشستگی کشوری و آموزش و پرورش بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری خواهد بود.
ازطرف دیگر روند افزایش حقوق در ارگان های دولتی ممکن است چندان موردپسند کارجویان نباشد. چراکه معمولاً در ارگان های دولتی افزایش حقوق در دوره‌های سالانه اتفاق می‌افتد. این در حالی است که ممکن است کارجویان با کار در شرکت های خصوصی، بتوانند در طول سال نیز افزایش حقوق داشته باشند.
معمولاً با استخدام در ارگان های دولتی پورسانت یا اضافه حقوقی به کارمندان تعلق نمی‌گیرد. بلکه دریافت حقوق ثابت یکی از شرایط استخدام رسمی محسوب می‌شود. هرچند امکان افزایش حقوق از طریق دریافت حق مأموریت در برخی از ارگان های دولتی و برای برخی از فرصت‌های شغلی نیز وجود دارد.
در اغلب موارد مزایای شرایط استخدام رسمی برای مدت‌زمان طولانی یا در کل دوران خدمت ثابت است. این در حالی است که با کار در شرکت های خصوصی مختلف، می‌توانید مزایای شغلی زیادی داشته باشید.
با قبول شرایط استخدام رسمی ممکن است برای مدت‌زمان طولانی در اداره‌ای خدمت کنید که از فرهنگ سازمانی و ارتباط کارفرما و کارمند رضایت چندانی نداشته باشید.
بر اساس ماده 45 قانون مدیریت خدمات کشوری، استخدام پیمانی برای کار در پست‌های سازمانی و برای مدتی معین خواهد بود. شاید بتوان استخدام پیمانی را نوعی استخدام نیمه رسمی نیز دانست. چراکه کارمندان پیمانی نیز می‌توانند با کسب شرایط استخدام رسمی، تبدیل وضعیت داده و با شرایط استخدام رسمی به خدمت خود ادامه دهند. در این صورت سابقه کار پیمانی آنها به‌عنوان سابقه کار رسمی نیز محسوب خواهد شد.
اما برای انجام کارهای خدماتی در ارگان های دولتی، از متقاضیان تحت شرایط استخدام قراردادی دعوت به همکاری می‌شود. در این صورت امکان استفاده از بیمه تأمین اجتماعی، حقوق و مزایا مطابق با قانون کار نیز وجود خواهد داشت.
اولین تفاوت شرایط استخدام رسمی با پیمانی و قراردادی در ارتباط با مدت انجام همکاری بین کارفرما و کارمند است. طبیعتاً در استخدام پیمانی و قراردادی مدت همکاری بین کارفرما و کارمند کمتر از استخدام رسمی خواهد بود.
همچنین در استخدام رسمی کارمندان می‌توانند تا حداکثر 3 سال از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند. درصورتی‌که کارمندان قصد ادامه تحصیل نیز داشته باشند، می‌توانند تا 2 سال مازاد بر زمان اعلام‌شده نیز از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند. اما در استخدام پیمانی میزان مرخصی به مدت قرارداد بستگی دارد.
همچنین مرخصی در استخدام قراردادی مطابق با شرایط قرارداد خواهد بود. حقوق و مزایای کارکنان قراردادی نیز بر اساس قانون کار محاسبه می‌شود. به‌طورکلی در استخدام رسمی یا پیمانی کارمندان اطمینان بیشتری از شرایط کاری خود دارند. این در حالی است که در استخدام قراردادی، خطر بیکاری و اخراج شدن کارمندان را تهدید می‌کند.
در این مطلب ضمن معرفی انواع شرایط استخدامی، به این سؤال نیز پاسخ دادیم که: «تفاوت اصلی استخدام رسمی و استخدام قراردادی در چیست؟». دریافتیم که تفاوت در استخدام رسمی، قراردادی یا پیمانی از جنبه‌های مختلفی مانند حقوق، مزایا و مرخصی قابل‌بررسی است؛ بنابراین چنانچه قصد دارید در یکی از ارگان های دولتی یا شرکت های خصوصی مشغول به کار شوید، حتماً به نوع قرارداد و شرایط استخدامی نیز توجه کنید.