فرارو- خطر ابتلا به SARS-CoV-2 از یک حیوان، برای اکثر مردم، بسیار کمتر از قرار گرفتن در معرض آن توسط یک انسان دیگر است. اما اگر ویروس کرونا حیوانات را مبتلا کند و در میان آن‌ها گسترش یابد، می‌تواند هر چند مدت یکبار دوباره و به شکل جدید به انسان‌ها باز‌گردد. چنین فرآیند رفت و برگشتی اکنون از سوی دانشمندان مورد توجهه قرار گرفته و به گفته آن‌ها به راحتی می‌تواند سلامت عمومی بشر را تهدید کند.
به گزارش فرارو، در آوریل ۲۰۲۰ بود که اخباری مبنی بر ابتلای ببر‌ها و شیر‌های باغ وحشی در برانکس به کووید-۱۹ منتشر شد. ماه‌ها پس از این تشخیص‌های شگفت‌انگیز، محققان و دانشمندان بررسی کننده SARS-CoV-2- ویروسی که باعث COVID-19 می‌شود- را در ده‌ها گونه حیوان دیگر، چه در اسارت و چه در حیات وحش، پیدا کردند. چگونه بسیاری از حیوانات به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند؟ و این چه معنایی برای سلامت عمومی انسان و حیوان دارد؟
برخی محققین دامپزشکی وجود دارند که بیماری‌های حیوانی، از جمله بیماری‌های مشترک بین انسان و دام را که می‌توانند هم انسان و هم حیوانات را آلوده کنند، بررسی می‌کنند. در این میان، برای مسئله سلامت عمومی انسان و حیوان مهم است که بدانیم چه گونه‌هایی از این جانداران در معرض ابتلا به ویروس کرونا هستند. برای این منظور آزمایشگاه‌های سراسر جهان حیوانات اهلی، اسیر و وحشی را برای رهگیری ویروس کرونا در میان آن‌ها آزمایش کرده‌اند و علاوه بر آن تلاش شد تا گونه‌ها حساس به این ویروس نیز شناسایی شود. لیست حیوانات آلوده تاکنون شامل بیش از ده گونه است. اما در واقعیت، عفونت‌ها ممکن است بسیار گسترده‌تر باشند، زیرا گونه‌ها و حیوانات منفرد بسیار کمی مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. دانشمندان می‌گویند این موضوع پیامد‌های جدی برای سلامت انسان دارد، زیرا حیوانات نه تنها می‌توانند پاتوژن‌هایی مانند ویروس کرونا را منتشر کنند، بلکه می‌توانند منبع جهش‌های جدید نیز باشند.
تا فوریه ۲۰۲۲، محققان و آزمایشگاه‌های تشخیص دامپزشکی تایید کرده‌اند که ۳۱ گونه حیوان نسبت به SARS-CoV-2 حساس هستند. علاوه بر حیوانات خانگی و حیوانات باغ‌وحش، محققان دریافته‌اند که تعدادی از پستانداران غیرانسانی شامل راسوها، موش‌های آهویی، کفتارها، موش‌های جنگلی، گندراسو‌های راه راه و روباه قرمز از جمله حیواناتی هستند که مستعد ابتلا به SARS-CoV-2 هستند. آهوی دم سفید و راسو تنها دو گونه جانوری هستند که در حیات وحش حامل این ویروس هستند. خوشبختانه، به نظر نمی‌رسد که بیشتر این حیوانات به استثنای راسو، مانند انسان‌ها بیماری بالینی را تجربه کنند. با این حال، حتی حیواناتی که به نظر بیمار نیستند نیز ممکن است بتوانند ویروس را به یکدیگر و به طور بالقوه به انسان‌ها منتقل کنند. هنوز سوالات زیادی در مورد اینکه کدام حیوانات می‌توانند به ویروس مبتلا شوند و آن را به انسان منتقل کنند، بی پاسخ مانده است.
سه راه برای مطالعه بیماری‌های مشترک بین انسان و دام وجود دارد؛ اول با مشاهده حیوانات خانگی یا گونه‌های اسیر مانند حیوانات باغ وحش ها، دوم آزمایش حیوانات وحشی برای تشخیص ابتلا به ویروس کرونا و در نهایت قرار دادن حیوانات در معرض ویروس در آزمایشگاه. در مراحل اولیه شیوع گسترده ویروس کرونا، زمانی که تعدادی از صاحبان حیوانات خانگی یا مراقبان باغ وحش، حیواناتی را با مشکلات تنفسی یا سرفه مشاهده کردند، از دامپزشکان خواستند تا آن‌ها را مورد آزمایش ویروس کرونا قرار دهند. برای این کار از همان فرآیند نمونه برداری از طریق دستگاه PCR استفاده شد، زیرا برای حیوانات نیز به همان اندازه انسان‌ها خوب عمل می‌کند. همچنین آزمایشگاه‌های تشخیص دامپزشکی مانند آزمایشگاه‌های انسانی، سالانه صد‌ها هزار آزمایش برای بیماری‌های حیوانی انجام می‌دهند، بنابراین دانشمندان به راحتی توانستند آزمایش SARS-CoV-2 را آغاز کنند.
با تکیه بر تحقیقات قبلی، دانشمندان توانسته‌اند فرضیه‌هایی در مورد اینکه کدام حیوانات مستعد ابتلای بیشتر هستند را در معرض آزمایش قرار دهند. گربه‌ها، همستر‌ها و راسوها همگی در طی اولین موج شیوع کرونا در سال ۲۰۰۲ آلوده شدند، بنابراین محققان را مطرح کردند که آن‌ها نسبت به ویروس کرونای جدید حساس هستند. مطمئناً، تحقیقات نیز نشان داد که SARS-CoV-2 به راحتی این گونه‌ها را در محیط آزمایشگاهی آلوده می‌کند. برای مثال، در طول تابستان و پاییز ۲۰۲۰ که کرونا در سراسر ایالات متحده منتشر شد، این ویروس به سرعت در میان راسوها شیوع یافت و این جانور، چون با همنوعان خود ارتباط بسیار نزدیکی دارد، این ویروس را در تمام مزارع ایالات متحده منتشر کرد.
اخیراً و در ۷ فوریه ۲۰۲۲ نیز محققان یک مقاله علمی را منتشر کردند که نشان می‌داد گوزن‌های استاتن آیلند نیویورک، به نوع اومیکرون آلوده شده‌اند. از آنجایی که این ویروس سویه غالب در میان اهالی نیویورک بود، شواهد قوی عرضه می‌کند که انسان‌ها به نوعی ویروس را به گوزن منتقل کرده اند. با این حال نحوه اولین تماس آهو‌ها در حداقل شش ایالت آمریکا و کانادا با SARS-CoV-2 هنوز به صورت یک راز باقی مانده است. در نهایت، برای درک چگونگی تأثیر ویروس کرونا بر حیوانات، محققان آزمایش‌های در معرض ویروس قرار دادن حیوانات به صورت کنترل شده را با دقت بررسی کردند. این مطالعات ارزیابی می‌کنند که حیوانات آلوده چگونه ویروس را دفع می‌کنند، علائم بالینی دارند یا خیر، و چقدر ویروس را در گونه‌های مختلف جهش می‌دهند.
خطر ابتلا به SARS-CoV-2 از یک حیوان، برای اکثر مردم، بسیار کمتر از قرار گرفتن در معرض آن توسط یک انسان دیگر است. اما اگر ویروس کرونا در میان حیوانات منتشر و گسترش یابد، گهگاهی به انسان‌ها بازمی‌گردد که به این فرآیند ویروس پرش گونه می‌گویند. در این فرآیند اول، عفونت حیوانات به سادگی غلظت SARS-CoV-2 را در یک محیط افزایش می‌دهد. دوم، جمعیت زیادی از حیوانات که می‌توانند عفونت را حفظ کنند، می‌توانند به عنوان یک مخزن برای ویروس عمل کنند و حتی اگر تعداد عفونت‌ها در انسان کاهش یابد، آن را حفظ می‌کنند. این امر به ویژه در مورد حیواناتی است که به تعداد زیاد در مناطق حومه شهر زندگی می‌کنند و می‌توانند ویروس را به انسان‌ها منتقل کنند.
سرانجام، زمانی که SARS-CoV-2 از انسان به حیوانات سرایت می‌کند، آزمایش‌ها نشان می‌دهد که ویروس به سرعت جهش‌ها را جمع می‌کند. به عبارت دیگر ویروس‌ها با جهش با ویژگی‌های منحصر به فرد - درجه حرارت بدن، رژیم غذایی و ترکیب ایمنی - هر حیوانی که در آن زندگی می‌کنند، سازگار می‌شوند؛ بنابراین هرچه گونه‌های بیشتری از حیوانات آلوده شوند، جهش‌های بیشتری رخ خواهد داد. این امکان نیز وجود دارد که سویه‌های جدیدی که در افراد ظاهر می‌شوند، گونه‌های جدید جانوری را آلوده کنند. یا این امکان وجود دارد که انواع جدید در ابتدا از حیوانات نشأت گرفته و انسان‌ها را آلوده کنند.
داستان SARS-CoV-2 در حیوانات هنوز به پایان نرسیده است. بر اساس CDC، از هر ۱۰ بیماری عفونی انسانی، ۶ مورد می‌توانند از حیوانات به انسان سرایت کنند و حدود سه چهارم بیماری‌های عفونی جدید یا نوظهور در افراد از حیوانات ناشی می‌شود. تحقیقات نشان داده است که سرمایه‌گذاری در مطالعه بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان می‌تواند به میزان زیادی هزینه‌های همه‌گیری‌های آینده را کاهش دهد، و این نوع تحقیقات پیچیده از لحاظ تاریخی با بودجه کمتری مواجه بوده است. با وجود این، در سال ۲۰۲۱، CDC تنها ۱۹۳ میلیون دلار به مطالعه بیماری‌های عفونی مشترک بین انسان و دام اختصاص داد که کمتر از یک چهارم از ۱ درصد کل بودجه CDC است. هنوز ناشناخته‌های زیادی در مورد نحوه انتقال ویروس‌ها بین انسان و حیوانات، نحوه زندگی و جهش آن‌ها در جمعیت حیوانات و خطرات ویروس‌های پرش گونه وجود دارد. هر چه محققان بیشتر در این خصوص بدانند، مقامات بهداشتی، دولت‌ها و دانشمندان بهتر می‌توانند برای همه گیری‌های بعدی آماده شوند و یا از وقوع آن جلوگیری کنند.
منبع: scitechdaily
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو