اگر دانش قدرت‌آفرین است آیا دسترسی به دی ان‌ای (DNA) یک فرد می‌تواند بدل به سلاحی قدرتمند شود؟ پاسخ به این سوال می‌تواند دلیل تن دادن برخی رهبران جهان را به نشستن پشت میزی ۶ متری توضیح دهد چرا که به نظر می‌رسد آن‌ها از انجام آزمایش تشخیص ویروس کرونا از سوی روسیه، سر باز زده‌اند.
به گزارش ایسنا، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، پیش از دیدار اخیرش با پوتین به مقام‌های روسی اجازه انجام آزمایش پی‌سی‌آر را نداد. به گفته مقام‌های آلمان، طرف روس رسما اعلام کرده که نتیجه منفی آزمایشی برای صدور مجوز دیدار بدون فاصله‌گذاری با پوتین مجاز است که در روسیه انجام شده باشد.
مقام‌های فرانسوی نیز اعلام کردند که امانوئل ماکرون، رییس جمهوری فرانسه نیز زیر بار برخی الزامات برای ملاقات با همتای روس خود نرفته تا این گمانه‌زنی تقویت شود که او نیز پیش دیدار با پوتین که ظاهرا چندان علاقه‌ای به استفاده از ماسک ندارد، حاضر به انجام تست کرونا به روش پی‌سی‌آر نشده است.
اما آیا اطلاعات ژنتیکی سیاستمداران از نظر امنیتی بسیار حساس و افشای آن پر مخاطره است؟ دی ان‌ای حاوی چه اطلاعاتی است؟
دی ان‌ای نام شیمیایی ترکیبی است که مجموع داده‌ها و اطلاعات ژنتیکی و ویژگی‌های وراثتی موجودات زنده را در بر دارد؛ اطلاعاتی که برای رشد، تکامل، بقا، تولید مثل و سایر عملکرد‌های موجودات، حیاتی است.
دی ان‌ای در هر سلول بدن وجود دارد و می‌توان آن را از روش‌های متعددی استخراج کرد که بررسی مخاط بینی یکی از این روش‌هاست.
کنی بکمن، مدیر مرکز ژنومیک دانشگاه مینه‌سوتای آمریکا، گفت: «نمونه مخاط بینی که در آزمایش پی‌سی‌آر استخراج می‌شود حاوی هزاران دی ان‌ای فرد تحت آزمایش است. قطعا از این نمونه می‌توان دی ان‌ای فرد را استخراج کرد.»
دی ان‌ای هر شخصی منحصر به فرد است. می‌توان از آن برای یافتن پاسخ به این سوال که اجداد فرد اصالتا اهل کدام منطقه زمین هستند و یا شناسایی بستگان ناشناخته استفاده کرد. دی ان‌ای همچنین حاوی اطلاعاتی است که نشان می‌دهد آیا فرد از بیماری ژنتیکی خاصی رنج می‌برد و یا ناهنجاری‌های ژنتیکی خاصی دارد که با بیماری‌ها یا مراقبت‌های پزشکی مرتبط است یا خیر.
البته در علم پزشکی قانونی نیز از دی ان‌ای می‌توان برای شناسایی متهم یا تبری او بر پایه شواهد کشف شده در صحنه جرم و جنایت بهره برد.
چگونه می‌توان از دی‌ان‌ای علیه رهبران جهان استفاده کرد؟
هاوارد مک‌لئود، متخصص ژنتیک در فلوریدای آمریکا، می‌گوید: «می‌توانید از دی ان‌ای برای شناسایی خطر بیماری استفاده کنید، بنابراین (رهبران جهان) ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری باشند. می‌توانید نگاه کنید و ببینید آیا می‌توان برخی از عناصر وراثتی آن‌ها را مورد بهره‌برداری قرار داد.».
اما کنی بکمن معتقد است، تصور اینکه اطلاعات جمع‌آوری‌شده می‌تواند از نظر سیاسی مضر باشد، بعید به نظر می‌رسد. مدیر مرکز ژنومیک دانشگاه مینه‌سوتای آمریکا می‌گوید: «می‌خواهید با این اطلاعات چه کار کنید، مثلا بفهمید که فشار خون ماکرون کمی بالا است؟ من که زمان زیادی را صرف این نمی‌کنم که راه‌های استفاده از اطلاعات ژنتیکی یک فرد را بیابم.»
جورج آناس، یک متخصص اخلاق زیستی که به طور گسترده در حوزه برجسته کردن اهمیت حریم خصوصی اطلاعاتی ژنتیکی افراد فعالیت کرده، می‌گوید: «دی ان‌ای یک چیز جادویی نیست. اطلاعاتی در اختیار شما قرار می‌دهد، اما به شما نمی‌گوید که چگونه می‌توانید یک فرد را ترور کنید.».
ولی دسترسی به دی ان‌ای فارغ از این که بتواند توانایی ساخت یک سلاح زیستی هدفمند فردی را ایجاد کند، می‌تواند منجر به باج‌خواهی از سیاستمداری شود که در معرض انتشار اطلاعات ویژه فردی قرار گرفته است.
به گفته یکی از مقام‌های کاخ سفید، مقام‌های بلندپایه جهان باید پیش از دیدار با جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، تحت آزمایش قرار گیرند، ولی الزامی به انجام آن از سوی پزشکان آمریکایی نیست.
بایدن نیز چه در دیدار‌های داخلی و چه در سفر‌های خارجی مدام مورد آزمایش تشخیص ویروس کرونا قرار می‌گیرد، ولی نمونه برداری و پردازش اطلاعات منحصرا از سوی واحد پزشکی کاخ سفید انجام می‌شود.
البته گفته می‌شود که دولت ایالات متحده حداقل در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما برای جمع‌آوری دی ان‌ای رهبران خارجی تلاش کرده است. بر پایه اسناد دیپلماتیک دوران ریاست جمهوری باراک اوباما که از سوی ویکی‌لیکس فاش شد، دولت آمریکا به دیپلمات‌های خود در کشور‌های منتخب آفریقایی دستور داده بود تا اطلاعات «اثر انگشت، تصاویر چهره، دی ان ای، و اسکن مردمک چشم» مقام‌های «کلیدی و نوظهور»، از جمله رهبران مذهبی و تجاری را جمع‌آوری کنند.
چند سال پیش نیز یک گروه ناشناس که خود را پروژه ارنست (Earnest) می‌نامید، ادعا کرد که دی ان‌ای تعدادی از رهبران جهان را که در اجلاس داووس شرکت کرده بودند، جمع‌آوری کرده است. این گروه اعلام کرد که نمونه‌ها را به عنوان اقدامی علیه خطرات نظام سرمایه‌داری به حراج می‌گذارند، اما حراج به دلیل نگرانی‌های قانونی به تعویق افتاد و هرگز هم انجام نشد. این گروه بعد‌ها نیز به درخواست خبرگزاری آسوشیتدپرس برای گفتگو در این خصوص پاسخ نداد.