قیمت میوه شب عید و تنظیم بازار آن در کنار دیگر کالا‌های ضروری، موضوعی است که هر سال در این روز‌ها مردم را دغدغه‌مند می‌کند.
به گزارش خراسان، نگرانی از گرانی میوه از یک سو و از سوی دیگر کیفیت پایین میوه‌های تنظیم بازاری در چند سال اخیر موضوعی بوده که در شب و روز‌های منتهی به عید به معضل مردم تبدیل شده است. با این حال امسال به جای وزارت صمت، سازمان تعاون روستایی مسئول خرید و ذخیره میوه شب عید تعیین شد و این روز‌ها صحبت‌هایی مبنی بر خرید گران سیب و پرتقال این سازمان برای ذخیره شب عید واکنش‌هایی را داشته است به نوعی که در روز‌های اخیر در چند نوبت در تلویزیون به این موضوع پرداخته شده است و برخی از اعضای هیئت مدیره میدان مرکزی میوه و تره بار تهران مدعی شده اند که بیش از ۳۵۰ میلیارد تومان میوه‌ها گران‌تر از بازار تهیه شده است. امروز به بررسی این موضوع و واکنش مسئولان سازمان تعاون روستایی پرداخته ایم.
پیش از این وظیفه تنظیم بازار و توزیع در حوزه مواد غذایی به عهده وزارت صمت بود، اما از امسال با برگشت قانون انتزاع، مسئولیت تولید و توزیع به وزارت جهاد کشاورزی منتقل شده و تنها پاسخگوی حوزه امنیت غذایی و سفره مردم این وزارتخانه است. به همین منظور برای تامین و تنظیم بازار میوه شب عید سازمان تعاون روستایی موظف به خرید و ذخیره میوه شد. اما حالا برخی مدعی هستند که این سازمان با شرکتی برای خرید قرارداد بسته که ایراداتی دارد و همچنین قیمت خرید آن‌ها بیش از قیمت بازار بوده است. این در حالی است که اسماعیل قادری مدیرعامل سازمان تعاون روستایی در گفتگو با بخش خبری ۲۱ گفته است که قیمت محصولات قطعا ۲۵ درصد زیر قیمت بازار به مردم عرضه می‌شود.
یکی از ایراد‌هایی که به سازمان تعاون روستایی گرفته می‌شود به شرکتی است که با آن قرارداد امضا شده است. در گزارش صدا و سیما آمده است که شرکتی که برای خرید با سازمان تعاون روستایی قرارداد بسته گویا کمتر از یک سال قبل ثبت شده است و جزو ۱۳۲ شرکت مورد تایید استاندارد نیست. همچنین در این گزارش ادعا شده که این قرارداد در پایگاه ثبت اطلاعات قرارداد‌های کشور ثبت نشده است. ضمن این که شرکت چند ماه قبل از قرارداد تاسیس شده و محل ثبت این شرکت در شهر کیاکلای قائم شهر است که زادگاه قادری فر رئیس سازمان تعاون روستایی است.
قادری فر در خصوص ادعا‌های مطرح شده در گزارش صدا و سیما در همان برنامه گفت و گوی ویژه خبری گفت: «قرارداد‌ها ناظر کیفی دارد و بر اساس فراخوان در مطبوعات و رسانه‌ها به عنوان آگهی مناقصه و طبق قانون انجام می‌شود و هر گونه معامله دولت با بخش خصوصی باید از طریق سامانه ستاد ایران باشد. او در خصوص تعداد شرکت کنندگان در مناقصه هم می‌گوید: «در این مناقصه یک یا دو شرکت، شرکت کرده اند. شرکت میزان سنجش سیمرغ آریا در مازندران و شهر ساری ثبت شده که شهر محل تولد بنده است و این که یک شرکت در کیاکلا ثبت شده و در سامانه ستاد ایران مراحل قانونی خود را طی کرده است و موسسان این شرکت هیچ نسبتی با هم ندارند و از همه دستگاه‌های نظارتی، دیوان محاسبات، بازرسی کل کشور و بازرسی نهاد ریاست جمهوری می‌خواهم به این موضوع ورود و حساب‌های شخصی بنده را در ۲۳ سال خدمت بررسی کنند.»
مدیر سازمان تعاون روستایی در خصوص اتهام‌هایی که به او زده شده می‌گوید: «شرکت میزان سنجش سیمرغ آریا از طریق سامانه وارد و برای آن کمیسیون تشکیل و مبلغ آن نیز در سامانه ثبت شده است. از کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی خواسته ام موضوع این قرارداد را بررسی کند.
از رئیس دیوان محاسبات هم می‌خواهم گزارش بررسی این قرارداد را در صحن علنی مجلس قرائت کند.» قادری فر در عین حال روز گذشته به تسنیم گفت: «گزارش رسانه ملی متاثر از برخی از رسانه‌های زرد این القا را به وجود آورد که شرکت مازند آریا که تشابه اسمی با شرکت سیمرغ آریا دارد، برنده مزایده شده است و اعضای هیئت مدیره آن با بنده نسبت فامیلی دارند و ثبت شرکت در محل تولدم بوده، اما این دو شرکت تنها دارای تشابه اسمی هستند و صدا و سیما اشتباه کرده است و شرکت بازرسی منتخب نیز با فرایند کاملا قانونی انتخاب شده و هیچ رابطه سببی و نسبی با بنده و بستگانم ندارد.»
متبهری عضو هیئت مدیره میدان مرکزی میوه و تره بار مدعی است که سازمان تعاون روستایی زمانی که کف میدان قیمت پرتقال هشت هزار تومان بوده آن را در شمال بیش از ۱۳ هزار تومان خریداری کرد و بازار را به هم ریخته است. متبهری مدعی است: «در تاریخ عقد قرارداد سازمان تعاون روستایی در ۱۳ دی ماه بنده سیب را کیلویی هفت و نیم تا هشت هزار تومان می‌فروختم، اما شنیدم کسی سیب را ۱۰ تا ۱۱ هزار تومان به تعاون روستایی فروخته و میوه آن به میدان نیامده است.» او درباره پرتقال هم گفته: «آن زمانی که قیمت پرتقال در کف میدان هشت هزار تومان بود سازمان مرکزی تعاون روستایی در شمال پرتقال را بیش از ۱۳ هزار تومان خرید.» ایوب فصاحت مدیرعامل سازمان میوه و تره بار شهرداری تهران هم در این باره گفته: «اگر پرتقال به وسیله سازمان تعاون روستایی در شب عید ۱۶ هزار تومان توزیع شود ۲۰ تا ۳۰ درصد نسبت به میادین میوه و تره بار بالاتر است، زیرا اکنون با همان کیفیت سیب قرمز ۱۲ هزار و ۲۰۰، سیب زرد ۱۴ هزار و ۲۰۰ و پرتقال تامسون ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان است.»
اسماعیل قادری در خصوص خرید بالاتر از قیمت متعارف میوه‌های شب عید هم گفته: «بر اساس مصوبه شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی در ۲۹ آبان نحوه خرید و ذخیره سازی و توزیع میوه شب عید مشخص و سازمان مرکزی تعاون روستایی موظف شد زیر نظر کمیته راهبردی با حضور معاونان وزارت کشاورزی، نمایندگان سازمان بازرسی کل کشور و سازمان حمایت از مصرف کننده خرید میوه شب عید را به عنوان مجری انجام دهد. بر اساس این مصوبه از پنج استان تولید کننده سیب و سه استان شمالی برای پرتقال در نامه‌های مستند کشف قیمت را درخواست کردیم که میانگین قیمت‌ها را به ما اعلام کنند. استان‌ها و کارگروه‌های تنظیم بازار میانگین قیمت‌ها را فرستادند و این قیمت‌ها بر اساس جدولی که تنظیم شد به تأیید هر استان رسید. بر اساس این جدول قیمت پرتقال روی درخت بر اساس کیفیت میوه در مازندران حدود هفت هزار و ۵۰۰ و در استان گیلان و گلستان هشت هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شد و به قیمت پایه میوه بر اساس سود باغدار رسیدیم. مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی در خصوص گزارش‌های پخش شده از تلویزیون هم می‌گوید: «در گزارش صدا و سیما به اشتباه آمد که قیمت ۱۳ هزار و ۹۰۰ و ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان برای پرتقال و سیب، قیمت میوه روی درخت است که باغدار به ما می‌فروشد در حالی که این قیمت‌ها به عنوان قیمت نهایی خرید میوه تعیین شده است که هزینه‌های سربار از جمله سورتینگ، بسته بندی، واکس، سردخانه و ... هم جزو آن هاست.»
برای این که ادعا‌های مطرح شده را بهتر بررسی کنیم به سراغ قیمت سیب و پرتقال در ۱۳ دی رفتیم و هزینه‌های سربار را هم برای ۳ ماه نگهداری میوه‌ها در سردخانه بررسی کردیم. بررسی‌های ما نشان می‌دهد قیمت سیب و پرتقال در میادین تره بار در این روز از این قرار بوده است: قیمت سیب: ۱۰ هزار و ۳۰۰ تومان و قیمت پرتقال: ۹ هزار و ۸۰۰ تومان. اما درباره هزینه‌های سورتینگ، شست وشو و واکس به سراغ یکی از شرکت‌های ارائه دهنده این خدمات رفتیم. طبق گفته مدیر یکی از این کارخانه‌ها به طور متوسط هر کیلو ۱۲۰۰ تومان هزینه شست وشو، واکس و سورتینگ خواهد داشت. جدای آن باید این میوه‌ها بیش از ۳ ماه در سردخانه نگهداری شود تا در بازار شب عید عرضه شود. رئیس اتحادیه بارفروشان چند ماه پیش در اعتراض به گرانی سرد خانه‌ها به تجارت نیوز گفته بود: «هزینه نگهداری هر کیلو سیب و پرتقال در سردخانه ماهی ۶۰۰ تومان است که باعث گرانی قیمت تمام شده می‌شود.» اگر همین مبلغ را در نظر بگیریم برای این سه ماه حدودا هر کیلو ۱۸۰۰ تومان هم هزینه نگهداری در سردخانه می‌شود. با این حساب هزینه‌های سربار در این مدت برای هر کیلو سیب و پرتقال حدود ۳۰۰۰ تومان خواهد بود. با این حساب قیمت تمام شده سیب برای عرضه در شب عید به قیمت ۱۳ هزار و ۳۰۰ و قیمت پرتقال ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان خواهد بود.»
طبق ادعا‌ها بیش از ۳۵۰ میلیارد تومان میوه‌ها گران‌تر از قیمت واقعی خریداری شده اند، اما طبق گفته مدیر سازمان تعاون روستایی تا ۲۷ بهمن ۲۲ هزار تن سیب و ۲۹ هزار تن پرتقال خریداری شده است. با توجه به قیمت‌های به دست آمده توسط خبرنگار ما هر کیلو سیب ۱۲۰۰ تومان و هر کیلو پرتقال ۱۱۰۰ تومان گران‌تر خریداری شده است که بر اساس میزان خرید در سیب حدود ۲۵ میلیارد تومان و در پرتقال هم حدود ۳۲ میلیارد تومان بیش از قیمت بازار هزینه شده است که در مجموع ۵۷ میلیارد تومان می‌شود. البته رئیس سازمان تعاون روستایی مدعی است که هزینه سربار باید برای ۴ ماه محاسبه شود و اگر این میوه‌ها ۴ ماه در سردخانه بماند هزینه‌ای که بیش از قیمت بازار پرداخته شده به مبلغ ۲۷ میلیارد تومان کاهش پیدا می‌کند. در عین حال این محاسبه بر اساس اظهارات رسانه‌ای دست اندرکاران و افراد مرتبط با موضوع است و اگر توضیح شفافی از جزئیات خرید و هزینه‌های نگهداری از سوی سازمان تعاون روستایی ارائه شود، دقیق‌تر می‌توان در این باره نتیجه گیری کرد.