فرارو- دانشمندان اولین شواهد از یک عفونت تنفسی منحصر به فرد را در بقایای فسیل شده یک دایناسور که نزدیک به ۱۵۰ میلیون سال پیش می‌زیسته، کشف کرده اند. این شواهد مربوط به فسیل یک دایناسور از گونه سوروپود گیاهخوار گردن دراز است که به گفته دانشمندان، جانوری نابالغ بوده است.
به گزارش فرارو، محققان بقایای یک دیپلودوسید نابالغ - یک دایناسور سوروپود گیاهخوار گردن دراز، مانند «برونتوزاروس» را بررسی کردند - که قدمت آن به دوره ژوراسیک پسین عصر مزوزوئیک باز می‌گردد. این دایناسور با نام مستعار «دالی» که در جنوب غربی مونتانا کشف شد، شواهدی از عفونت در ناحیه مهره‌های گردن خود داشت.
این محققان به سرپرستی کری وودراف از موزه Great Plains Dinosaur در این بررسی متوجه برجستگی‌های استخوانی غیرطبیعی در گردن این دایناسور شدند که شکل و بافت غیرعادی داشتند. این برجستگی‌ها که پیش از این مشاهده نشده بود، در ناحیه‌های استخوانی قرار داشتند که کیسه‌های هوایی در آنجا جای می‌گرفت. کیسه‌های هوایی بخش‌هایی از سیستم تنفسی هستند که هم در پرندگان امروزی و هم در دایناسورها وجود دارند. این کیسه‌های هوا در نهایت به ریه‌های «دالی» متصل می‌شدند و بخشی از سیستم تنفسی پیچیده دایناسور را تشکیل می‌دادند. تصویربرداری CT از برجستگی‌های نامنظم، نشان داد که آن‌ها از استخوان غیر طبیعی ساخته شده اند که به احتمال زیاد در پاسخ به ابتلا به یک نوع عفونت ایجاد شده است.
به گزارش فرارو، کری وودراف در این خصوص می‌گوید: «همه ما این علائم مشابهی مثل سرفه، مشکلات تنفسی و تب را تجربه کرده‌ایم، اما حالا یک دایناسور ۱۵۰ میلیون ساله داریم که احتمالاً مانند همه ما به چنین علائمی گرفتار شده و از آن رنج می‌برده است.» محققان می‌گویند این یافته‌ها قابل توجه است، زیرا دالی یک دایناسور غیر پرنده در نظر گرفته می‌شد و ساروپود‌ها مانند دالی برای تبدیل شدن به پرنده تکامل نیافته اند. در واقع فقط تروپود‌های پرندگان بودند که به پرندگان تبدیل شدند. نویسندگان حدس می‌زنند که این عفونت تنفسی می‌تواند ناشی از عفونت قارچی مشابه آسپرژیلوزیس باشد، یک بیماری تنفسی رایج در پرندگان امروزی است که حتی می‌تواند خزندگان را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به عفونت استخوان شود. این عفونت فسیل شده علاوه بر ثبت اولین وقوع چنین عفونت تنفسی در دایناسورها، پیامد‌های آناتومیکی مهمی نیز برای سیستم تنفسی دایناسور‌های سوروپود دارد.
وودراف گفت: «این عفونت فسیلی در دالی نه تنها به ما کمک می‌کند تا تاریخچه تکاملی بیماری‌های مربوط به تنفس را در گذشته ردیابی کنیم، بلکه به ما درک بهتری از انواع بیماری‌هایی که دایناسورها مستعد ابتلا به آن بودند، می‌دهد.» به گزارش فرارو، وی افزود: «این یک سوروپود به شدت بیمار بود. ما همیشه دایناسورها را بزرگ و سرسخت می‌دانیم، اما آن‌ها هم بیمار می‌شدند و مانند پرندگان امروزی بیماری‌های تنفسی داشتند. در واقع، این جانداران بزرگ شاید حتی در برخی موارد همان عفونت‌های ویرانگری را گرفته باشند که امروزه ما درگیر آن هستیم.»
محققان باور دارند که اگر دالی به عفونت تنفسی شبیه آسپرژیلوزیس مبتلا شده بود، احتمالاً علائم آنفولانزا یا ذات‌الریه مانند کاهش وزن، سرفه، تب و مشکلات تنفسی را تجربه می‌کرد. از آنجایی که آسپرژیلوزیس در صورت عدم درمان می‌تواند در پرندگان کشنده باشد، بنابراین یک عفونت بالقوه مشابه در دالی می‌تواند در نهایت باعث مرگ حیوان شده باشد. یوان وولف، استادیار تحقیقاتی دانشگاه نیومکزیکو و از اعضای این تحقیق می‌گوید: «ما باید به گسترش دانش خود در مورد بیماری‌های باستانی ادامه دهیم. اگر به اندازه کافی و با دقت نگاه کنیم، ممکن است این موضوع ما را به درک بهتر از تکامل سیستم ایمنی بدن و بیماری‌های عفونی رهنمون کند. هنگامی که ما این موضوع را با متخصصانی در حوزه‌های مختلف همچون دامپزشکان، آناتومیست ها، دیرینه شناسان، دیرینه آسیب شناسان و رادیولوژیست‌ها بررسی کنیم، می‌توانیم تصویر کامل تری از بیماری‌های باستانی به دست آوریم.»
کروناویروس‌ها گروهی از ویروس‌ها متعلق به خانوادهٔ ویروسی کروناویریده هستند که از طریق ایجاد عفونت دستگاه تنفسی در پرندگان و پستانداران، ایجاد بیماری می‌کنند. این ویروس‌ها می‌توانند عامل ایجاد طیف گسترده‌ای از بیماری ها، از انواع سرماخوردگی معمولی و آنفولانزا گرفته تا عامل بیماری‌های شدیدتری همچون سارس، مرس و کووید ۱۹ باشند. نخستین گزارش‌های علمی از بیماری‌زایی کروناویروس‌ها به شیوع نوعی عفونت تنفسی در مرغ‌های پرورشی در منطقه‌ای در آمریکای شمالی در دههٔ ۱۹۲۰ برمی‌گردد. این ویروس با نام ویروس برونشیت عفونی مرغی، نخستین کروناویروس کشف شده است.
منبع: sciencedaily
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو