در دو روز گذشته خبر تصویب «خرید خدمت سربازی» در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی با واکنش‌های زیادی رو‌به‌رو شد. بحث خرید سربازی در جریان بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ در کمیسیون تلفیق مجلس درحالی مطرح شد که براساس آن مشمولان دارای غیبت بیش از پنج سال با اولویت متاهلان و مجردان بالای ۳۵ سال می‌توانند از امکان خرید خدمت برخوردار شوند.
به گزارش کیهان، بر این اساس دارندگان مدرک تحصیلی کاردانی و کمتر از آن با پرداخت ۲۵۰ میلیون تومان، کارشناسی و کارشناسی ارشد با ۴۰۰ میلیون تومان و دارندگان مدرک پزشکی عمومی و دکترای تخصصی و بالاتر از آن در تمامی رشته‌ها با پرداخت ۶۰۰ میلیون تومان امکان خرید و معافیت خواهند داشت. علاوه‌بر این مشمولان متاهل به ازای هر فرزند از ۲۰ درصد تخفیف تا سقف حداکثر ۶۰ درصد و افراد متاهل تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی از تخفیف
۵۰ درصدی برخوردار خواهند شد.
به گزارش کیهان، گفتنی است، طرح خرید خدمت سربازی برای نخستین بار در سال ۱۳۷۷ به مدت سه سال مطرح شد، با این حال این طرح منجر به آن شد که کسانی که پولدارتر بودند امکان خرید خدمت سربازی را پیدا کردند و آن‌هایی که تمکن مالی پایین داشتند، بالاجبار به سربازی رفتند. موضوعی که بیش از هر چیز به احساس ناعدالتی در بین جوانان و بروز اختلافات خانوادگی دامن زد و فشار سنگینی بر خانواده‌هایی که علی رغم اصرار فرزندان مشمولشان توانایی خرید خدمت آن‌ها را نداشتند وارد کرد.
باتوجه به انتقادات فراوان نسبت به عدم اجرای عدالت بین افراد آن طرح لغو شد. با گذشت چندسال در دولت یازدهم، دوباره و آن هم برای مشمولان با غیبت بیش از ۸ سال، موضوع خرید سربازی مطرح و از سال ۹۵ تا ۹۷ اعمال شد. سپس از سال ۹۷ تاکنون بنا به اعلام مسئولان ستادکل و نظام وظیفه عمومی ناجا، طرح خدمت سربازی منتفی و اجرا نشد تا دوباره در کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی در صدر اخبار و انتقادات از سوی مسئولین، فعالان اجتماعی و مردم قرار گیرد. رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۱ در این رابطه گفته است: از آنجا که نظر نیرو‌های مسلح در مورد موضوع خرید خدمت سربازی گرفته نشده، تأکید شده است که این مصوبه با رعایت اصل ۱۱۰ قانون اساسی باشد. باید در نظر داشت که این مصوبه نهایی نیست و باید در صحن علنی و شورای نگهبان بررسی شود.
اما طرح این موضوع در روز‌های اخیر واکنش‌های منفی زیادی را در پی داشت. از جمله ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد در مجلس که معتقد است خرید سربازی صرفاً به نفع قشر مرفه جامعه است.
ابوترابی در واکنش به مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه درباره خرید خدمت سربازی به خبرگزاری مهر گفت: خرید خدمت سربازی با این مواردی که کمیسیون تلفیق تصویب کرده است، یک تصویر کاریکاتوری به نظر می‌رسد، چراکه در شرایط اقتصادی فعلی پرداخت مبلغ ۲۵۰ میلیون تومان برای یک فرد دیپلمه مقدور نیست. مبالغ به شکلی مصوب شده است که کسی توانایی پرداخت آن را ندارد، این قبیل اقدامات برای اصلاح نظام سربازی مسیر‌های بیراهه و اشتباه است. ما درباره سربازی به یک اصلاح بنیادین و اساسی نیاز داریم. وی افزود: باید یک قانون مترقی تصویب شود و مثل همه کشور‌های دنیا اصلاحات لازم صورت بگیرد؛ البته مثل همیشه خط قرمز ما امنیت است، همه این‌ها که می‌گویند در صورت شرایط صلح است. نماینده مردم نجف‌آباد با تاکید بر اینکه مصوبه کمیسیون تلفیق صرفاً به نفع قشر مرفه جامعه است اظهارداشت: تصویب چنین طرحی خلاف بیانات رهبر معظم انقلاب است که گفتند قوانین باید به نفع مستضعفان وضع شود. جوانی که زمان سربازی او فرارسیده است، قدرت پرداخت چنین هزینه‌هایی را ندارد، بنابراین والدین او مجبور به پرداخت این مبالغ خواهند شد و این مصوبه پدر‌ها و مادر‌ها را مجازات خواهد کرد.
در همین رابطه وحید یامین‌پور، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در حساب شخصی خود در فضای مجازی با زدن هشتگ سربازی نوشت: «صد‌ها هزار مشمول غایب، بلاتکلیفی و محرومیت از حقوق و فرصت‌های شغلی و اجتماعی، عوارض روحی و روانی، بالارفتن سن ازدواج و... مسائلی به این اهمیت با خرید و فروش حل می‌شود؟»
از سوی دیگر شهریار حیدری، عضو کمیسیون تلفیق بودجه در واکنش به مصوبه کمیسیون تلفیق برای خرید سربازی به گفت: کمیسیون تلفیق با پیشنهاد دولت و کمیسیون تخصصی درآمدی برای دولت در بودجه ۱۴۰۱ از محل خرید خدمت سربازی پیش‌بینی کرده است.
حیدری درباره نظر ستاد کل نیرو‌های مسلح درباره خرید خدمت سربازی نیز اظهارداشت: ستاد کل نیرو‌های مسلح، خیلی موافق خرید خدمت سربازی نیست و حتی اعلام کرد با این موضوع موافقت نشود. ستاد کل از این جهت مخالف است که نیرو‌های مسلح به سرباز نیاز دارد و از طرفی این کار مشوقی برای خرید سربازی نباشد.
به نظر می‌آید اگر علاوه‌بر درآمدزایی هدف از این طرح مثلا تشویق ازدواج و فرزندآوری است که باید پرسید آیا همه مشمولان متاهل در شرایطی عادلانه و برابر توان خرید خدمت را دارند؟ آیا نمی‌شود بدون طرح خرید و فروش خدمت تسهیلات بیشتری برای مشمولان متاهل در نظر گرفت و مثلا مدت خدمت آن‌ها را کاهش داد یا حتی آن‌ها را معاف کرد؟ آیا فرصت خرید خدمت به جوانان مجرد بالای ۳۵ سال نوعی تشویق به سربازی نرفتن به امید امکان خرید در سال‌های بعد نیست؟
همواره خدمت سربازی یکی از مصادیق برابری و یکرنگی فقیر و غنی در جامعه بوده، اما طرح خرید خدمت می‌تواند تجربه گذشته ناعدالتی در این زمینه را تکرار کند و باعث احساس ناخوشایند ناعدالتی در جوانان در اولین تجربه‌های جدی اجتماعی آن‌ها شود.
حال باید منتظر ماند و دید در روز‌های آینده نتیجه اعلام این خبر که هنوز در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح نشده و همچنین نظر شورای نگهبان و ستادکل نیرو‌های مسلح نیز در موردش گرفته نشده است به کجا ختم می‌شود؟