«اگر آمادگی لغو تحریم‌ها باشد امکان هرگونه توافق با آمریکا وجود دارد». این را رئیس‌جمهور اصولگرای دولت سیزدهم گفته است. چندی پیش هم امیرعبداللهیان گفت که «اگر توافق خوب و تضمین‌شده مستلزم سطحی از گفت‌وگو با آمریکا باشد، این امر نادیده گرفته نخواهد شد».
به گزارش شرق، این سخنان وزیر امور خارجه و اعلام آمادگی تلویحی ایران برای مذاکره مستقیم با آمریکا در حالی بود که رابرت مالی، نماینده ویژه واشنگتن از پیش‌شرط آزادی زندانیان دوتابعیتی سخن گفته بود که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، خیلی سریع به این موضوع واکنش نشان داد و گفت که «مسئله زندانیان دوتابعیتی حل‌شدنی است».
با قوت‌گرفتن احتمال مذاکره مستقیم با این واکنش‌ها و سخنان در داخل به‌عنوان چراغ سبز مذاکرات مستقیم با آمریکا تلقی شده است، گویی مذاکره با این کشور برای اصولگرایان و تندروها دیگر تابو نیست و معنای وطن‌فروشی و خیانت نمی‌دهد که با استقبال و حمایت اصولگرایان مواجه شده است.
با توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور این نوع مذاکرات با استقبال بسیاری حتی خارج از دولت هم رو‌به‌رو شده و علی مطهری، نماینده مجلس دهم نیز در این زمینه گفته است: مذاکره مستقیم با آمریکا تصمیم عاقلانه‌ای است که باید زودتر می‌گرفتند. حتما این (تصمیم) به نفع مردم است و منافع ملی را بهتر تأمین می‌کند. او ادامه داده: پیش‌از‌این هم مذاکره مستقیم به‌صورت مکتوب یا غیرمکتوب در برخی موارد وجود داشته، اگرچه اعلام نمی‌شده است؛ اما این‌طور نیست که هیچ نوع مذاکره مستقیمی تا حالا نداشتیم. الان به نقطه‌ای رسیده‌اند که می‌بینند برای خروج از این بن‌بست، بهترین راه همین مذاکره مستقیم است.
در همین اثنا، مجلسی که کاملا مخالف مذاکره مستقیم با آمریکا در گذشته و حتی بازگشت به برجام آمریکا بود، یکباره حامی این پیشنهاد شد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در حمایت از مذاکرات مستقیم با آمریکا گفت: اگر آمریکایی‌ها حسن نیت داشته باشند، می‌توانیم با آنها مستقیما مذاکره کنیم. محمود عباس‌زاده تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با همه کشورهای دنیا حتی آمریکا می‌تواند مذاکره کند؛ اما درمورد آمریکا، مشکل اصلی خودشان هستند. ایران در ماجرای برجام در سطح وزیر خارجه به‌صورت مستقیم با آمریکا مذاکره کرد؛ اما این آمریکا بود که به تعهدات خود عمل نکرد.
وحید جلال‌زاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز با بیان اینکه این دوره از مذاکرات در امر تنبیه آمریکا برای بازگشت به برجام است، گفته بود: آمریکا عملا پشت درهای مذاکرات 1+4 ایستاده است. اگر این دوره از مذاکرات در راستای تأمین منافع جمهوری اسلامی باشد، می‌توان درباره ورود آنان به مذاکرات فکر کرد.
با توجه به تلاش‌های مجلس یازدهم برای خروج ایران از برجام که با تهیه طرح قانون راهبردی مانع اصلی به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات در دولت قبل شد، تغییر رویکرد فعلی‌شان درخور‌توجه است، مجلسی که از هیچ تصمیم و رفتاری برای بستن دستان تیم مذاکره‌کننده ایران در وین فروگذار نکرد و فریاد استیضاح و محاکمه ظریف سر می‌داد، این روزها موافق مذاکره با آمریکاست و مجوز گفت‌وگو با این کشور در دولت اصولگرای مورد حمایت خود را صادر کرده است؛ رفتاری دوگانه که رنگ‌وبوی ارجح‌دانستن منافع حزبی بر منافع ملی می‌دهد؛ هرچند اصل موضوع مذاکرات به نفع مردم و کشور است؛ اما همین تأخیر چندماهه زیان‌های چشمگیر حتی جبران‌ناپذیری برای کشور داشته است. در‌این‌بین نمایندگان مجلس یازدهم تغییر رویکرد خود را این‌گونه توجیه می‌کنند که همچنان ناظر بر مذاکرات خواهند بود؛ اما حامی دولت در مذاکره مستقیم با آمریکا هم هستند.
محمدحسن آصفری، نماینده مجلس یازدهم گفت: ما در مجلس معتقدیم در موضوع مذاکرات تکلیف آمریکایی‌ها روشن است. در گذشته چندین بار با آمریکایی‌ها مذاکراتی داشته‌ایم که بارها شاهد سوءاستفاده و بدعهدی آنها بوده‌ایم.آخرین بدعهدی آمریکایی‌ها در برجام بود؛ هرچند ما هم نقدهایی به برجام داشتیم و آن را نمی‌پسندیدیم؛ اما با خروج آمریکا از برجام، این کشور به تعهدات خود عمل نکرد و تحریم‌های سنگینی را هم علیه ایران اعمال کرد. در مذاکرات جدید از همان ابتدا شرط ایران عمل به تعهدات برجامی و رفع تحریم‌های ظالمانه بوده است. اگر آمریکا به تعهدات برجامی خود بازگردد و حسن نیت نشان دهد، مذاکره مستقیم با این کشور منعی ندارد. هرچند این دیوار بی‌اعتمادی را خود آمریکا ایجاد کرده؛ وگرنه ایران از گفت‌وگو واهمه‌ای ندارد و ما اهل گفت‌وگو و تعامل با همه کشورها هستیم. در هر مذاکره باید هر دو طرف میز بتوانند چیزی به دست بیاورند؛ اما شاهد بودیم در مذاکرات قبل و برجام آمریکا موفقیت بسیار کسب کرد؛ اما به تعهدات خود در قبال ایران عمل نکرد، برای نمونه غنی‌سازی ایران محدود شد، سانتیر‌یفیوژ‌‌ها تعطیل شد و دوربین‌های مورد تقاضای آژانس برای نظارت بر روند فعالیت هسته‌ای ایران همه‌جا نصب شد؛ اما آمریکا نه‌تنها گامی برای اعتمادسازی برنداشت بلکه تحریم‌های شدید و جدید علیه ایران وضع کرد. بنابراین نیازمند اعتمادسازی از سوی این کشور هستیم و اگر با حسن نیت پای مذاکرات بیاید، ما اهل گفت‌وگو هستیم و می‌تواند ادامه‌دار باشد؛ هرچند باید تأکید کنیم هرگز در رابطه با توان نظامی و دفاعی مذاکره نخواهیم کرد.
در ابتدا برجام موضوع گفت‌وگو است و با عمل به تعهدات برجامی می‌تواند در ادامه زمینه‌های مختلفی مانند حضور آمریکا در منطقه و منافع مشترک ما در منطقه موضوع گفت‌وگو باشد. آمریکا می‌داند در مذاکره با ایران منافع بسیاری خواهد داشت و شاید بسیار بیشتر از ایران، زیرا دستیابی به بازار عظیم منطقه و خاورمیانه جز با مذاکره با ایران اتفاق نخواهد افتاد.
البته ما در دولت قبل هم همین پیش‌شرط‌ها را برای مذاکره با آمریکا داشتیم؛ یعنی رفع تحریم‌ها و بازگشت به برجام خواست ما بوده و هست و اگر محقق شود، از آن حمایت خواهیم کرد. اکنون با توجه به تیم انقلابی که مسئول مذاکرات است، به نتیجه مذاکرات امیدوار هستیم.
هرچند هنوز مجلس در جریان روند مذاکرات قرار ندارد و وقتی پیش‌نویس نهایی شود و توافق اصلی رخ دهد، مجلس حتما آن را بررسی خواهد کرد تا منافع ملی تأمین شود.
غلامرضا مرحبا، نماینده مجلس یازدهم گفت: گفت‌وگو و تعامل در راستای منافع ملی با همه دنیا خواست ما است و جز «رژیم صهیونیستی» که تکلیفش مشخص است، ما خط قرمزی نداریم. در میان کشورهای دنیا هم برخی قدرت‌ها با توجه به خصلت و پیشینه استعماری که دارند، معاند بوده و قابل اعتماد نیستند. با توجه به رفتار‌های فریبکارانه و سو‌ءاستفاده‌هایی که این کشورها در طول تاریخ داشته‌اند، سبب شده ما هرگز به آنها اعتماد نکنیم؛ اما در مواردی منافع ملی ما به برخی اقدامات این کشورهای تأثیر‌گذار در سیاست و اقتصاد جهانی گره خورده است. فشارهای خارجی‌ای که سال‌ها بوده و این اواخر تشدید شده، صدمات بسیاری به مردم ایران وارد کرده که دیگر نمی‌توانند به این کشورها اعتماد کنند؛ بنابراین برای احقاق حقوق ملت و کشور ناگزیر از مذاکره هستیم، دارایی‌های بسیار ما در این کشورها از‌جمله آمریکا بلوکه شده و باید راهکاری برای دستیابی به آنها بجوییم. به فراخور زمان مذاکره با آمریکا در دولت‌های قبل از‌جمله سازندگی و اصلاحات و دولت گذشته انجام شده است و مذاکره با آمریکا اولین بار نیست که مطرح می‌شود. حال که خیال ما از تیم مذاکره‌کننده راحت است و اعتماد کامل به دولت و این تیم داریم و می‌دانیم بر این تحقق منافع ملی و بازگشت اموال به‌غارت‌رفته تلاش می‌کنند، حامی تصمیم‌های آنها هستیم. شروط و قید‌و‌بند مجلس برای مذاکرات آتی مشخص است، اگر اعتمادسازی شود و آمریکا به تعهدات برجامی بازگردد، مسیر گفت‌وگو باز است.
ما می‌دانیم مقام معظم رهبری ناظر بر عملکرد تیم مذاکره‌کننده هستند و رئیس‌جمهور و شورای امنیت ملی هم اشراف کامل بر جریان مذاکرات دارند و مجلس هم کنار دولت است؛ بنابراین خیال‌مان راحت است که این اتحاد میان قوا منتج به نتیجه شود. ما اهل تعامل با دنیا از‌جمله آمریکا هستیم، این کشور دارای قدرت و تکنولوژی است که می‌تواند برای کشور ما مفید باشد؛ البته اگر به دور از سوءاستفاده و با حسن نیت وارد مذاکره مستقیم با ایران شود و به تعهدات خود عمل کند.
نه به‌عنوان یک نماینده مجلس بلکه به‌عنوان یک شهروند دغدغه‌مند ایرانی امیدوار هستم در فرصت‌های پیش‌رو با اتخاذ تصمیم‌های درست حقوق ملت ایران و منافع ملی استیفا شود.