گفت و گویی با سردار علیرضا لطفی، رئیس پلیس آگاهی تهران درباره موضوع افزایش سرقت را در ادامه بخوانید.
به گزارش همشهری، به‌گفته سردار لطفی ۲۶ دستگاه در پیشگیری از سرقت و مقابله با آن نقش دارند، اما اطلاعات او درباره زمینه‌ها، شرایط، جغرافیا و پراکندگی زمانی انواع سرقت در پایتخت خواندنی است.
آخرین آماری که شما در حوزه سرقت ارائه داده‌اید برای سال ۹۸ است که یک سیر صعودی را نشان می‌دهد، بعد از آن ارائه آمار سایر جرائم ازجمله سرقت در سال ۱۳۹۹و ۱۴۰۰را متوقف کردید درحالی‌که بسیاری درجامعه به‌شدت در این حوزه حساس و نگران هستند؟ چرا این اتفاق رخ داد؟
آمار‌هایی که از مرکز فوریت‌های پلیس ۱۱۰در اختیار ما قرار داده شده، نشان می‌دهد که مردم در ۸ماهه ابتدایی امسال ۸میلیون تماس با این مرکز گرفته‌اند که میانگین ۴۵تا ۵۰درصد آن عملیاتی شده است.
این آمار نشان می‌دهد که سرقت از نظر کمیت در رتبه چهارم قرار دارد و مطالبه اول شهروندان تهرانی نیست.
در واقع مسائل مربوط به راهنمایی و رانندگی در رتبه اول، جرح و کلاهبرداری در رتبه دوم، جرائم جنایی در رتبه سوم و سرقت در رتبه چهارم از نظر تماس مردمی است منتها در همه دنیا اینگونه است که در بین همه جرائم خاص عدد سرقت مهم‌ترین بخش کمی جرائم است که مردم به آن توجه می‌کنند.
پس معتقدید که سرقت در تهران افزایش پیدا نکرده و این ناامنی در حوزه سرقت به‌خصوص سرقت خیابانی موبایل و کیف‌قاپی کاذب است؟
سرقت متأثر از بسیاری از مؤلفه‌هاست مثل تورم و بیکاری یا فقر. در ایران ۲۶دستگاه در پیشگیری از سرقت نقش دارند که همگی باید به وظایف‌شان در کاهش سرقت عمل کنند که نیروی انتظامی یکی از آنهاست. ما امسال با واقف بودن به امکان افزایش سرقت برنامه‌ریزی کردیم تا بتوانیم از آن جلوگیری کنیم.
الان می‌توانیم بگوییم عدد ۸ماهه امسال نسبت به ۸ماهه سال قبل افزایش قابل توجهی را نشان نمی‌دهد. یک افزایش زیر ۲درصدی در وقوع سرقت داریم که تلاش کردیم آن را کنترل کنیم.
همچنین ما ۷۳درصد جرائم را کشف کردیم و عدد دستگیری هم قابل توجه بوده که نمی‌توانم آن را ارائه دهم. اما در کل وضعیت‌مان در سال ۹۸خیلی بهتر بوده است.
سردار! میزان سرقتهای خرد در تهران چقدر افزایش پیدا کرده و میزان سرقت موبایل را هم بفرمایید؟
از مجموع سرقتهای تهران، ۵۴درصد سرقتهای خرد بوده است مثل سرقت لوازم و قطعات و محتویات خودرو، کیف‌قاپی و جیب‌بری و انباری زنی که معتادان متجاهر تأثیر زیادی روی این‌ها دارند.
۹۰درصد سرقت قاپ‌زنی‌های ما در موبایل خلاصه می‌شود. همچنین ۳جرم در تهران افزایش نسبی داشته، سرقت از منزل، موتورسیکلت و کیف‌قاپی و موبایل‌قاپی.
ما اولا یک گله‌مندی داریم، متأسفانه برخی شهروندان به دلایل مختلف خانه را به بانک تبدیل کرده‌اند، سارقان وقتی برای سرقت منزل هجوم می‌آورند، مقدار قابل توجهی طلا، سکه، ارز از خانه‌ها خارج می‌کنند.
این یعنی مردم ما متأسفانه با وجود هشدار‌هایی که پلیس داده که خانه اصلا محل امنی برای نگهداری این قبیل چیز‌ها نیست، انبوه اقلام قیمتی را در خانه نگهداری می‌کنند.
شهروند می‌آید اینجا می‌گوید مثلا چند میلیارد طلا از خانه من برده‌اند. آخر مگه شما طلافروشی هستی؟! یا دیگری می‌گوید فلان قدر ارز از خانه من برده‌اند، مگر صرافی هستی؟!
متأسفانه به دلایل مختلف که آن را به بخش‌های مربوطه گفته‌ایم، بعضی از مردم خانه خود را به بانک تبدیل کرده‌اند.
توصیه ما به مردم این است که اینگونه موارد را در صندوق امانات بانک‌ها یا جا‌های مطمئن دیگر نگهداری کنند. البته بانک مرکزی هم موظف است همکاری و شرایط استفاده از این صندوق‌ها را تسهیل کند.
سرقت از منزل چقدر افزایش پیدا کرده؟ چرا آمار نمی‌دهید سردار؟
ما نمی‌توانیم آمار بدهیم، ولی چندان نگران‌کننده نیست.
بیشترین سرقت از منزل برای کدام مناطق تهران است؟
تعرض سارقان به خانه‌ها را بیشتر در مناطق شمال، شمال غرب، شمال شرق و شمیرانات شاهد هستیم.
چرا به‌طور دقیق میزان سرقت در حوزه را ارائه نمی‌دهید؟ جامعه افزایش سرقت را به‌وضوح حس می‌کند و شاهد آن است. وقتی شما آمار را ارائه نمی‌دهید یعنی افزایش چشمگیری داشته است.
نه اینطور نیست. در ارائه آمار ملاحظه می‌کنیم.
مثلا سرقت موبایل یکی از جرائمی است که به طرز عجیبی در شهر رو به افزایش است، ولی شما آماری ارائه نمی‌دهید.
درباره سرقت موبایل چند اتفاق افتاده. افزایش قیمت موبایل بر میزان سرقت آن تأثیر عجیبی گذاشته است. برند خاصی از موبایل هست که قیمت آن تا ۵۰میلیون در بازار رسیده که سارقان به آن گرایش پیدا کرده‌اند از سویی مردم موقع استفاده از آن دقت نمی‌کنند.
از طرفی ما در حوزه موتورسیکلت به‌هم‌ریختگی خاصی داریم مثلا موتور‌های بدون پلاک یا پلاک مخدوش در شهر زیاد است که در سرقت موبایل تأثیر دارند و باید برخی دستگاه‌ها برای کنترل آن کمک کنند. در واقع با موتورسیکلت هم سرقت می‌کنند و هم وسیله‌ای است که به راحتی سرقت می‌شود.
سردار اطلاع دارید که بعد از سرقت چه بر سر موبایل‌ها می‌آید؟
بخشی از سرقتی‌ها طبعا توسط پلیس کشف و به صاحبان اصلی عودت داده می‌شود. بخش دیگری متأسفانه از کشور خارج می‌شود.
به کدام کشور؟
عمدتا به افغانستان می‌رود. آنجا البته پیگیری می‌شود، ما داریم برنامه‌ای را دنبال می‌کنیم که آنجا مسئله پیگیری شود. بخش دیگری از موبایل‌ها هم احتمال دارد که اوراق شوند.
یک مشکلی هم ما پیرامون سنین پایین در موبایل‌قاپی داریم؛ سارقان حرفه ای بعضا گرایش پیدا کرده‌اند که از افراد زیر ۱۸سال برای موبایل‌قاپی سوءاستفاده می‌کنند.
این هم مشکلاتی برای خودش درست کرده است. اما ما می‌خواهیم یک ساختار جدید در آگاهی تعریف کنیم. وقتی رونمایی شد توضیحات بیشتری ارائه خواهیم کرد.
من مطمئنم این طرح در بحث موبایل‌قاپی به‌ویژه در احساس امنیت مردم خیلی خیلی تأثیرگذار خواهد بود.
دنبال این هستیم که در چند ساعت اول بتوانیم به تعداد قابل توجهی از موبایل‌قاپی‌ها برسیم. برای همکاری دستگاه‌های مختلف دیگر هم در این طرح برنامه داریم. مهم‌تر از همه اینکه درباره آن احساس ناامیدی که اشاره کردید هم برنامه‌داریم.
یعنی مشخصا برای بحث موبایل‌قاپی قرار است افراد مشخصی را به‌کار بگیریم که دارند آموزش می‌بینند که نوع مواجهه آن‌ها با مردم تداعی ناامیدی نکند.
آدم‌هایی را گذاشتیم که بتوانند درست راهنمایی کنند، درست از مردم اطلاعات بگیرند که در نهایت بتوانیم به نتایج خوبی برسیم.
واقعیتش من احساس می‌کنم مردم به اندازه‌ای که در مورد سایر بخش‌ها هزینه می‌کنند در مورد حفاظت و امنیت خودشان هزینه نمی‌کنند. بعضی از شهروندان چند میلیارد خانه می‌خرند، اما حاضر نیستند مثلا ۲۰میلیون هزینه حفاظت و امنیت از خانه کنند.
سردار الان در ضدسرقت را هم باز می‌کنند...
اصلا همان در ضدسرقت هم ما با اتحادیه‌اش بحث داریم، ۹۰درصد این‌ها فقط اسمش ضدسرقت است درحالی‌که اصلا استاندارد نیست.
خب یک شهروند عادی واقعا این‌ها را از کجا بداند؟
ما چندبار به شهرداری گفتیم پلیس آگاهی آمادگی دارد به رایگان پیرامون تأمین حفاظت و امنیت ساختمان‌ها مشاوره بدهد.
گفتیم الان سازنده‌ها که مشغول ساختمان‌سازی‌اند، بخش‌های مختلف مثل آتش‌نشانی درباره آن‌ها اظهارنظر می‌کند، شرایطی فراهم شود که پلیس آگاهی هم نظر بدهد و بگوید اینکه شما داری می‌سازی مثلا اگر اینجا نرده نزنید، با سرقت مواجه خواهید شد یا این در واقعا ضدسرقت هست یا نیست.
حتی به‌طور محدود در برخی مناطق هم این کار را شروع کرده‌ایم. امیدواریم به جایی برسیم که مردم به این توصیه‌های پلیس گوش کنند.
در مورد موتورسیکلت که اشاره کردید هم عامل دزدی است و هم دزدیده می‌شود، چند درصد از این ۴میلیون و خرده‌ای موتور بدون پلاکند یا پلاک مخدوش دارند؟
من آمار ندارم، ولی همین تعدادی که در سطح شهر داریم می‌بینیم، حتما باید در کارگروه محوری و اساسی کنترل شود و روی آن اشراف پیدا کنیم.
چون موتور در جرائم دیگر هم تأثیر دارد. با این موتور‌ها کیف‌قاپی می‌کنند، سرقت می‌کنند، حتما ممکن است اقدامات ضدامنیتی کنند.
یکی از دلایلی که سرقت رتبه چهارم تماس‌های مردمی با ۱۱۰را دارد، به این برنمی‌گردد که مردم از پیگیری‌های انتظامی و قضایی ناامید هستند و از اساس تماس نمی‌گیرند؟
اینکه مردم شکایت نمی‌کنند، خب طبعا ما نمی‌توانیم مردم را وادار به شکایت کنیم. اما این احساسی است که باید کمی درباره آن توضیح بدهم. اینکه تماسی با ۱۱۰گرفته شود با اینکه شکایتی طرح شود، عملا فرقی برای پلیس نمی‌کند.
می‌خواهم بگویم پیگیری نکردن شهروند یا طرح نکردن شکایت، امتیازی برای پلیس نیست. چون هر تماس که ۱۱۰مبنی بر سرقت موبایل، منجر به ثبت اطلاعات می‌شود و این برای پلیس یک وقوع به‌حساب می‌آید.
یعنی مثلا وقتی اعلام می‌شود موبایل فردی در خیابان جمهوری تهران سرقت شده، این در سامانه ثبت می‌شود و هیچ فرقی نمی‌کند که فرد پیگیری بکند یا نکند.
اما پیگیری به ما کمک می‌کند. الان ما موبایل‌ها را از چند طریق کشف می‌کنیم؛ یک راه مهمش این است که سارقان و مالخر‌ها را رصد و دنبال می‌کنیم و وقتی این‌ها دستگیر می‌شوند، این‌ها به سرقتهای دیگر اعتراف می‌کنند.
در ۸ماه گذشته چقدر موبایل به شهروندان برگرداندید؟
باز باید این نکته را توضیح بدهم که کشف با برگشت متفاوت است. برگشت خیلی وظیفه پلیس نیست. من وظیفه دارم دستگیر کنم، طرف هم اعتراف کند که موبایل این خانم یا آقا را من زدم.
یک بخش را ما در دست سرقت سارقین می‌گیریم که خب این‌ها خوشبختانه بلافاصله برگشت داده می‌شوند. بخش دیگر را از مالخر‌ها می‌گیریم.
بخشی از این‌ها خسارت می‌دهند. یعنی دستگاه قضایی تعیین تکلیف می‌کند و به فرد مورد نظر می‌گوید پول مردم را بده و رضایت بگیر.
حالا فراتر از این موارد، من می‌خواهم به تفاوت امنیت و احساس امنیت اشاره کنم. اینکه امنیت و احساس امنیت چندان با هم تطابق ندارد، به این دلیل است که چند اتفاق افتاده است.
اولاً ما مواجه شده‌ایم با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی که مردم خواسته، ناخواسته، با هدف، بی‌هدف این فیلم‌ها را منتشر می‌کنند. هر فیلمی که الان منتشر می‌شود، قطعا به این احساس ناامنی دامن می‌زند.
سردار واقعا بحث شبکه‌های اجتماعی نیست، مردم کف خیابان می‌بینند که کیف‌قاپی و موبایل‌زنی زیادشده است.
خب این کوتاهی بخش‌های مختلف است، بخشی از آن هم شاید گردن پلیس باشد. اما درباره فیلم‌هایی که به‌طور گسترده منتشر می‌شود، یک نکته مهم این است که ما درخصوص برخورد‌ها و کشف‌ها با همان حجم نمی‌توانیم اطلاع‌رسانی کنیم.
یعنی من نمی‌توانم هر موبایل را که گرفتم فیلم بگذارم و بگویم آقا من این را گرفتم.
اساسا طرح‌هایی مثل کاشف در همین راستا طراحی می‌شوند. ما می‌خواهیم در چنین طرح‌هایی به مردم بگوییم که ما ۴۰۰نفر را دستگیر کردیم.
خود افراد بازداشتی هم اینجا صحبت و اعتراف می‌کنند که چقدر سرقت کرده‌اند؛ لذا ما داریم سعی می‌کنیم احساس امنیت را هم در مردم تقویت کنیم.
در شرایطی که مدام تصاویر دزدی و امثالهم منتشر می‌شود و برخی دستگاه‌هایی که مسئولیت دارند هم چیزی نمی‌گویند، ما دست‌کم با چنین طرح‌هایی تلاش می‌کنیم به جامعه بگوییم ما هستیم و داریم برخورد می‌کنیم.
در حوزه سرقت خودرو، الان بیشتر کدام خودروها سرقت می‌شود؟
پراید.
چند درصد ماشین‌های سرقتی پراید است؟
۵۳درصد از مجموع سرقتهای خودرو مربوط به پراید بوده است که از این تعداد نیز بیش از ۹۰درصد مربوط به مدل‌های پایین‌تر از ۸۶ است.
یعنی بیشترین بدبختی برای آن کسی که کمترین پول را دارد...
نه اتفاقا به تازگی کارخانه سازنده را آوردیم و گفتیم که یک‌سری ملاحظات را رعایت کند. البته خداوکیلی بخشی از ملاحظاتی که قبلا گفته‌ایم را اعمال کرده‌اند، اما اگر باز هم همکاری کنند ما حداقل ۲۰-۳۰درصد می‌توانیم سرقت پراید را پایین بیاوریم.
الان بردن پراید خیلی ساده است. سارق اینجا می‌آید می‌گوید فلان ماشین را ۳ثانیه‌ای باز می‌کنم، این را ما چه کار کنیم؟ البته مردم هم باید یک جا‌هایی هزینه کنند و امنیت را بالا ببرند.
الان پراکندگی سرقت موبایل در تهران به چه شکل است؟
هم ساعت سرقت‌ها متفاوت است و هم جغرافیای آن. درخصوص جغرافیا عمدتاً در مرکز تهران عدد ما بیشتر از جا‌های دیگر است.
در چه ساعت‌هایی؟
ما یک پیک سرقت در صبح داریم زمانی که مردم به سر کار می‌روند، یک پیک دیگر هم ۳تا ۶بعدازظهر.
در دزدی ماشین هم این پراکندگی مشخص را داریم؟
در سرقت ماشین هم پراکندگی داریم. البته سارقان خودرو، سارقان خاصی هستند که هر یک در جغرافیای ویژه‌ای متمرکز می‌شوند یا روی ماشین خاصی.
مثلا یکی سارق پراید است و اصولا سراغ ماشین دیگری نمی‌رود. همکاران ما می‌دانند و این‌ها را می‌شناسند. این را حتی در قطعات هم داریم، یعنی مثلا می‌دانند کسی که سرقت قالپاق می‌کند، سراغ چراغ یا ضبط صوت نمی‌رود.
درخصوص منزل پراکندگی زمانی به چه شکل است؟
۹۰درصد سرقتهای منزل سرشب اتفاق می‌افتد. شاید به ذهن مردم این بیاید که سرقت‌ها نیمه‌های شب اتفاق می‌افتد، اما اینطور نیست.
۹۰درصد ساعت ۶عصر شروع می‌شود تا ۱۱شب. این برای ما هم مهم است. یعنی ماموران‌مان را به آن سمت‌وسو هدایت می‌کنیم که در این ساعت‌ها مراقبت بیشتر باشد.
مشخص هم هست درچند دقیقه سرقت را انجام می‌دهند و بیرون می‌آیند؟ چه چیز‌هایی بیشتر سرقت می‌شود؟
قدیم اینطور بود که سارق وارد می‌شد فرش می‌برد، تلویزیون می‌برد، میز می‌برد، گاهی برای جابه‌جای اموال مسروقه وانت می‌آوردند. الان چنین سرقت‌هایی نداریم.
الان سارق‌ها – ما فیلم این‌ها را هم داریم- بعضا حتی کیف هم با خودشان به محل سرقت نمی‌برند، از همانجا یک کیف برمی‌دارند.
یا مثلا یک کیف کوله‌پشتی کوچک با خودشان دارند که هم داخلش ابزار شکستن و بازکردن در آن است و هم اینکه داخل آن را با پول و طلا و... پر می‌کنند و میبرند.
دزدها از بچه گربه بیشتر حساب میبرند تا کلانتری های ما
خودتان به داد خودتان برسید
در مرحله بعد سازی است
پلیس هم که هیچی!!!