در دهه ۸۰ ایران حدود ۵۰۰ میلیون دلار هزینه کرد تا در کشور‌هایی مانند سنگال، سوریه و ونزوئلا خط تولید خودرو احداث کند. هر کدام از این خطوط تولید به دلایلی تعطیل شدند. اما حالا دولت رئیسی به فکر احیای این خطوط تولید افتاده است.
به گزارش تجارت نیوز، آن هم درست در زمانی که تحریم‌ها علیه ایران تشدید شده، خودوسازان توان تامین نیاز داخلی را هم ندارند و از آن مهم‌تر قرار است خطوط تولیدی را احیا کنند که پیش از این به دلیل نبود زیرساخت و یا مشتری، متوقف شده بود.
اگرچه بسیاری از کارشناسان می‌گویند خودرو‌های ایرانی شانسی در کشور‌های دیگر ندارند، اما نماینده خودروسازان ایران در آفریقا به تجارت‌نیوز می‌گوید: مردم سنگال مشتری پر و پا قرص سمند هستند. آن‌ها برای خرید سمند صف می‌کشند و بر سر خرید سمند در سنگال دعواست!
این این میزان از تقاضای مردم این کشور، ایران تاکنون چه تعداد سمند به سنگال صادر کرده؟ حسن ذاکری می‌گوید: ۳۰۰ خودرو سمند برای فرودگاه سنگال تولید شده و دو هزار خودرو سمند برای سال ۲۰۲۲ سفارش گرفته‌ایم.
آماری که نشان می‌دهد تقاضا برای سمند در این کشور چندان هم بالا نیست. بر این اساس شاید ایران انگیزه دیگری برای بازگشت به سنگال دارد.
خط تولید خودرو در سنگال یکی از حاشیه‌سازترین اقدامات دهه ۸۰ بود. در سال ۸۴ ایران خودرو حدود ۱۰۰ میلیون دلار برای تاسیس خط تولید خودرو در سنگال هزینه کرد. اما بعد از اتمام کار ساخت خط تولید، ایران متوجه شد که سنگال برق ندارد و کارخانه بدون استفاده ماند.
ذاکری در ادامه این گفتگو به نکته دیگری اشاره می‌کند. او می‌گوید: ایران مجبور به تولید خودرو در سنگال است. اما چرا؟
به گفته نماینده خودروسازان ایران در آفریقا، «ایران برای احداث کارخانه تولید خودرو در سنگال یک زمین ۵۰ هکتاری خریده است.» ذاکری می‌گوید «اکنون این زمین ارزش بسیار زیادی پیدا کرده است. حالا ما برای حفظ این زمین هم که شده مجبور به تولید خودرو هستیم.».
اما مساله این است که آیا ایران در میانه تحریم بازگشت ایران به سنگال درست است و آیا چنین اقدامی هزینه بالایی برای ما ندارد؟ ذاکری می‌گوید: «سرمایه‌گذاری ایران در سنگال، درست یا غلط در آن زمان انجام شده. حالا یا باید این خط تولید و امکانات آن را ببخشیم و برگردیم یا بمانیم و با صادرات، بخشی از ضرر را جبران کنیم.»
خط تولید خودروی ایران در سنگال به دلیل نبود برق متوقف شد. اما آیا اکنون مشکل کمبود برق سنگال برطرف شده است؟ در دو دهه گذشته، زیرساخت‌های سنگال بهبود پیدا کرده، اما همچنان ۳۰ درصد مردم این کشور به برق دسترسی ندارند و مشکل کمبود برق جدی است. از این‌رو برخی می‌گویند با توجه به کمبود برق چطور امکان تولید خودرو وجود دارد و آیا سرمایه‌گذاری جدید در سنگال توجیه‌پذیر است؟
ذاکری در جواب این سوال می‌گوید: مگر در ایران تمام کشور صد در صد به برق دسترسی دارند؟ خیلی از روستا‌ها در ایران برق ندارند. اکنون ۷۰ درصد مردم سنگال به برق دسترسی دارند. تامین ۷۰ درصد برق، یعنی در شهر‌های بزرگ و برای کارخانه‌ها، برق فراهم است. ۳۰ درصد دیگری که برق ندارند حتما در روستا‌های دورافتاده هستند.
اما پیش از این محمدرضا نجفی، عضو سابق کمیسیون صنایع مجلس به شرق گفته بود: «سایت سرمایه‌گذاری خارجی غالبا توجیه اقتصادی ندارند و برخی هم حتی توجیه فنی ندارند. مثلا سنگال اصلا برق ندارد که سایت زده‌اند.»
ذاکری ادامه داد: در دهه ۸۰ خط تولید خودرو در افریقا راه‌اندازی شد و حتی کارخانه تولید رنگ را هم آماده کردیم. اما بعد از آن متوجه شدیم که میزان نیاز برق این کارخانه به درستی اعلام نشده و سنگال توان تامین برق این کارخانه را ندارد. برای همین خط تولید کلا متوقف شد. اما الان مشکل حل شده است.
اما به نظر می‌رسد حتی اگر مشکل کبود برق حل شده باشد، مشکلات جدیدی وجود دارد و مهم‌ترین آن تحریم است که هزینه مبادلات تجاری ایران را افزایش داده است.
به گفته ذاکری، در شرایط تحریم خطوط کشتیرانی قطعات لازم برای ساخت خودرو را به سنگال صادر می‌کنند. او می‌گوید: «در ماه‌های گذشته سه کانتینر قطعه به سنگال صادر شده است. البته هزینه حمل و نقل به دلیل تحریم‌ها بالاست و قطعه دیر به دستمان می‌رسد، اما به هر حال قطعات برای تولید خودرو تامین می‌شود.»
در دهه ۸۰ ایران حدود ۱۰۰ میلیون دلار برای احداث خط تولید در سنگال هزینه کرد. ذاکری می‌گوید: بعد از ۱۰۰ میلیون دلاری که در سال‌های قبل در این کشور سرمایه‌گذاری شد هیچ سرمایه‌گذاری جدید دیگری برای تولید خودرو رخ نداده است.
نماینده خودروسازان در سنگال گفت: سمند ال ایکس به عنوان اولین خودرو و دنا اتومات به اندازه نیاز به بازار عرضه شده است. دنا، رانا و سورن قبلا تولید شده، اما میزان تولید این خودرو‌ها به اندازه سمند نیست. با توجه به برخی مذاکرات اکنون تارا هم برای تولید در راه سنگال است.