فرارو- نوع بشر از همان هزاره‌های آغازین تلاش خود را برای غلبه بر طبیعت پیرامون خود آغاز کرد و ما می‌دانیم که انسان سانان نخستین برای این کار، به اقداماتی همچون ابزار سازی دست زدند، اما اینکه در سطح گسترده و جمعی این غلبه بر طبیعت از چه زمان آغاز شد، تا همین اواخر هنوز ناشناخته بود. با این حال یافته‌های باستان شناسی جدید نشان می‌دهد که چنین اقدامی دست کم در ۱۲۵ هزار سال پیش و توسط نئاندرتال ها، به انجام رسیده است.
به گزارش فرارو، ویل روبروکز باستان شناس دانشگاه لیدن هلند و همکارانش می‌گویند حدود ۱۲۵۰۰۰ سال پیش، نئاندرتال‌ها این اقوام نزدیک انسانی، یک منطقه عمدتاً جنگلی در مجاورت دو دریاچه اروپای مرکزی را به یک محوطه نسبتا باز تبدیل کرده اند. این دانشمندان در ۱۵ دسامبر در نشریه Science Advances گزارش دادند که تجزیه و تحلیل گرده، زغال سنگ، فسیل‌های حیوانات و سایر موادی که قبلا در دو حوضه دریاچه باستانی در آلمان کشف شده بود، قدیمی‌ترین شواهد شناخته شده را از تغییر شکل محیط‌های انسانی ارائه می‌دهد.
مناطق حفاری شده در محوطه‌ای به نام Neumark-Nord در کشور آلمان قرار دارند. به گفته محققان، فعالیت‌های روزانه نئاندرتال‌ها در آنجا، که ظاهراً در طول سال ادامه داشت، تأثیر زیادی بر محیط‌زیست داشته است. آن‌ها می‌گویند که این تغییرات که در طول حدود ۲۰۰۰ سال اتفاق افتاد، شامل برافروختن آتش، قصابی حیوانات، جمع آوری چوب، ساخت ابزار و ساختن پناهگاه بود. روبروکز می‌گوید: «ممکن است در این محوطه ما با گروه‌های کمتر متحرک نئاندرتال‌ها، نسبت به آنچه که معمولاً می‌شناسیم، سروکار داشته باشیم». وی می‌افزاید؛ این عدم جابجایی تا حدی می‌تواند به علت گرم شدن هوا و آب شدن یخ‌ها در منطقه باشد که منابع کافی برای زیست این گونه را فراهم کرده است.
البته این تیم باستان شناسی هنوز نتوانسته به قطعیت نشان دهد که این گوره‌های انسان سان با استفاده از آتش توانسته اند این محیط را از درختان جنگلی پاک کنند یا روش دیگری را در پیش گرفته بودند. روبروکز می‌گوید که بقایای زمین شناسی، وجود تعداد زیادی از آتش سوزی‌های کوچک را تأیید می‌کند، اما شواهد کمی از آتش سوزی‌های بزرگ کشف شده است. حالا یافته‌های نیومارک-نورد، بحثی را به دنبال خود آورده که چه زمانی انسان‌ها شروع به تأثیرگذاری غالب بر جهان طبیعی کردند. برخی از دانشمندان این دوره را به عنوان یک دوره جدید زمین شناسی، آنتروپوسن می‌دانند، اما مشخص نیست که آنتروپوسن از چه زمانی آغاز شد و آیا ریشه‌های آن به عصر حجر می‌رسد یا خیر.
استفاده منظم از آتش توسط گونه‌های انسان سان، حدود ۴۰۰۰۰۰ سال پیش آغاز شد. شواهدی از فعالیت‌های انسانی مرتبط با افزایش آتش‌سوزی و تغییر مکان‌ها به زیستگاه‌های باز مربوط به حدود ۴۰۰۰۰ سال پیش، در استرالیا یافت شده است. چنین فعالیت‌هایی ۴۵۰۰۰ سال پیش در ارتفاعات گینه نو و ۵۰۰۰۰ سال پیش در بورنئو نیز وجود داشته است. تجزیه و تحلیل هسته‌های دریاچه و مکان‌های ابزار سنگی در جنوب مرکزی آفریقا نیز نشان می‌دهد که آتش‌سوزی‌هایی که توسط انسان‌ها ایجاد شده، حتی زمانی که شرایط بارانی مساعد برای رشد جنگل‌ها در حدود ۸۵۰۰۰ سال پیش برقرار بود، وجود داشت. جسیکا تامپسون دیرینه‌شناس دانشگاه ییل و همکارانش در ۵ می‌در نشریه Science Advances گزارش دادند که محیط‌های باز در این بخش از آفریقا غالب بود. تامپسون می‌گوید: «انسان‌ها و خویشاوندان نزدیک انسان مانند نئاندرتال‌ها احتمالاً برای مدت طولانی در حال [تغییر]اکوسیستم‌های خود بوده‌اند.»
روبروکز و همکارانش می‌گویند که یافته‌های جدید آن‌ها نشان می‌دهد که چنین فعالیت‌هایی برای تغییر محیط طبیعی اطراف برای زیست بهتر، در سایت Neumark-Nord، قدمتی بسیار کهن‌تر و ۱۲۵ هزار ساله دارد. ابزار‌های سنگی و تکه‌های استخوانی که نشانه‌هایی از سوختگی دارند، چوب سوخته، دانه‌های ذغالی و تکه‌های متراکم ذرات زغال چوب در این اقامتگاه، نشان می‌دهند که نئاندرتال‌ها اغلب در نزدیکی دریاچه‌های نویمارک-نورد آتش بر می‌افروختند.
این در حالی است که بازمانده‌های دو مکان دیگر در همان بخش کوهستانی، نشان می‌دهد که زمانی که نئاندرتال‌ها در مراتع نومارک-نورد زندگی می‌کردند، این منطقه به طور کامل از پوشش جنگلی برخوردار بود؛ بنابراین می‌توان اینگونه نتیجه گرفت که نئاندرتال‌های این عصر منطقه نومارک-نورد را که بخشی از یک پوشش جنگلی وسیع بود، طی مدت زمان متوالی تغییر داده و پوشش جنگلی آن را از بین برده تا محطی باز برای اقامت خود ایجاد کنند. این رخداد در ۱۲۵ هزار سال پیش رخ داد که می‌تواند کهن‌ترین مدرک شناخته شده تا اکنون، از تلاش فعالانه نوع بشر برای تغییر محیط طبیعی اطراف خود باشد.
منبع: sciencenews
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو