فرارو- شیوۀ ارزش‌گذاری روی آثار هنری همیشه بحث داغی بین اهل هنر و حتی عامۀ مردم بوده است. چه چیزی باعث می‌شود یک اثر هنری قیمتی سرسام‌آور پیدا کند؟ پاسخ دقیقی به این پرسش نمی‌شود داد، اما وقتی به فهرست آثاری که با قیمت‌های بالا به فروش رسیده‌اند نگاه می‌کنیم، شهرت هنرمند معمولا (و نه همیشه) یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار گرانقیمت است. البته شهرت هنرمند هم بی‌دلیل به دست نمی‌آید و کیفیت آثار است که این شهرت را ایجاد می‌کند. پس انگار یک ارتباط دوطرفه وجود دارد. کیفیت آثار باعث شهرت هنرمند می‌شوند و هر چه این شهرت بیشتر می‌شود قیمت آثار بالاتر می‌رود. اما واقعا دلایل بالا رفتن قیمت یک اثر آنقدر زیاد است و عوامل موثر در این امر آنقدر گوناگون و پراکنده هستند که شاید هیچوقت نشود یک الگوی ساده برای چنین موضوعی ارائه کرد.
به گزارش فرارو؛ سال گذشته باز هم رکورد‌های زیادی در عالم تجارت هنر جا به جا شد. در سال ۲۰۲۰ فقط دو اثر از ده اثر گرانقیمت سال بالای ۵۰ میلیون دلار ارزش داشتند، اما امسال همۀ ده اثر برتر از مرز ۵۰ میلیون گذشته‌اند. در اینجا فهرست ده اثر گرانقیمت هنری را که در حراج‌های سال گذشته به فروش رسیده‌اند، به ترتیب از ارزانترین تا گرانترین ملاحظه می‌کنیم.
۱. تابلوی «شمارۀ ۱۷» اثر جکسون پولاک (۱۹۵۱)
قیمت: ۶۱.۶ میلیون دلار
موفقیت این اثر واقعا غافلگیرکننده بود، چون این اثر متعلق به نسلی قدیمی‌تر از نقاشی‌های پولاک بود که به «نقاشی‌های سیاه» معروف هستند، در حالی‌که شهرت پولاک بیشتر مدیون نقاشی‌های چندرنگ اوست. تخمین قیمت اولیه ۳۵ میلیون دلار بود، اما این اثر رکورد قیمت قبلی آثار پولاک را که ۵۸.۳ میلیون دلار بود شکست. اصالت این اثر قطعی است و تردیدی در اینکه کار خود پولاک است وجود ندارد.
۲. «تسخیر ژیائو به دست امپراطور جیان‌لانگ» اثر ژو یانگ (قرن هیجدهم)
قیمت: ۶۵ میلیون دلار
این نقاشی طومارگونه و استثنایی که با جزئیات ظریف و دقیقی کشیده شده، با قیمتی که برای آن پرداخته شد به یکی از گرانترین آثار هنری چینی تبدیل شد. ژو یانگ نقاش دربار امپراطور جیان‌لانگ بود و در این نقاشی صحنه‌هایی از جشن پیروزی امپراطور بر نواحی غربی چین را به تصویر کشیده است.
۳. «هر روز: پنج هزار روزِ اول» اثر بیپل (مایک وینکلمن) (۲۰۲۱)
قیمت: ۶۹.۳ میلیون دلار
واقعا هیچ کس انتظار چنین اتفاق خارق‌العاده‌ای را نداشت. این اثر یک طراحی دیجیتالی متشکل از پنج هزار تصاویر کوچک است که خلق آن از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۱ طول کشیده است. اتفاق باورنکردنی این بود که اولین قیمت تعیین شده برای این اثر فقط ۱۰۰ دلار بود، اما پیشنهاددهندگان قیمت آن را تا رقم خیره‌کنندۀ نزدیک به ۷۰ میلیون دلار بالا بردند. خریدار نهایی یک استودیوی تولید هنر دیجیتال بود که روی رمزارز‌های دیجیتال هم سرمایه‌گذاری می‌کند. این خرید یک جور تبلیغات عظیم برای رمزارز آن‌ها بود و نام شرکت آن‌ها را بر سر زبان‌ها انداخت. ۶۹ میلیون دلار پول خیلی زیادی است، اما ظاهرا شهرت یک‌شبه‌ای که این بنیاد سرمایه‌گذاری دیجیتال به دست آورد ارزش پرداخت این پول را داشته است.
۴. «برکۀ نیلوفر‌های آبی» اثر کلود مونه (۱۹۱۷)
قیمت: ۷۱.۳۵ میلیون دلار
این یکی از مشهورترین آثار مونه است. استفادۀ غنی و درخشان او از رنگ‌های مختلف جلوۀ برجسته‌ای به این اثر بخشیده است. این اثر بار‌ها و بار‌ها در موزه‌های مختلف آمریکا و اروپا به نمایش درآمده است.
۵. «آلونک‌های چوبی در میان درختان زیتون و سرو» ونسان ونگوگ (۱۸۸۹)
قیمت: ۷۱.۳۵ میلیون دلار
قیمت بالای این اثر نشان داد که آثار استادان بزرگ اکسپرسیونیسم هنوز هم مشتاقان زیادی دارند. این اثر با قیمتی که روی آن گذاشته شد تبدیل به یکی از پنج اثر گرانقیمت ونگوگ شد. او این نقاشی را موقعی که در آسایشگاه سن‌رمی در فرانسه زندگی می‌کرد کشید.
۶. مجسمۀ «بینی» اثر آلبرتو جیاکومتی (۱۹۴۷)
قیمت: ۷۸.۴ میلیون دلار
فروش این اثر خیلی‌ها را شگفت‌زده کرد، اما نه به خاطر قیمتش، چون شهرت آثار جیاکومتی آنقدر هست که چنین قیمتی برای آثارش دور از انتظار نباشد. این شگفتی به خاطر خریدار اثر بود که یک میلیونر حوزۀ ارزهای دیجیتال به اسم جاستین سان است. سان تنها ۳۱ سال سن دارد و بنیانگذار رمزارز ترون است. او این اثر را حالا در یک «موزۀ مجازی» به نمایش گذاشته است؛ چیزی که احتمالا خود جیاکومتی اصلا فکرش را هم نمی‌توانست بکند.
۷. تابلوی «شمارۀ ۷» اثر مارک روتکو (۱۹۵۱)
قیمت: ۸۲.۵ میلیون دلار
قیمت آثار روتکو در سال‌های اخیر نسبتا افت کرده بود، اما این اثر که از جهت اندازه، رنگ و سال خلق اثر یکی از بهترین کار‌های او محسوب می‌شود، دوباره قیمت آثار او را بالا برد، اما باز هم به بالاترین رکورد آثار او که ۸۶.۹ میلیون دلار بود نرسید. خریدار این اثر یک ثروتمند آسیایی بود.
۸. «پرترۀ مردی جوان با مدالی در دست» اثر ساندرو بوتیچلی (۱۴۸۰)
قیمت: ۹۲.۱ میلیون دلار
آثار بوتیچلی کمیاب هستند و به همین خاطر طبیعی بود که این اثر ظریف و اسرارآمیز قیمت بالایی کسب کند. این رقم رکورد قیمت آثار بوتیچلی را که ۱۰ میلیون دلار بود شکست. هویت جوانی که پرتره‌اش کشیده شده معلوم نیست، اما احتمال دارد برادر لورنزو مدیچی باشد که حاکم جمهوری ونیز و بزرگترین حامی فرهنگ و هنر دورۀ رنسانس بود.
۹. «در این مورد» اثر ژان میشل باسکیت (۱۹۸۳)
قیمت: ۹۳.۱ میلیون دلار
سال ۲۰۲۱ سال باسکیت بود، چون مجموع قیمت آثار فروخته‌شدۀ او به ۴۱۴ میلیون دلار رسید و شهرت او را بیشتر کرد. این اثر را یک تاجر ایتالیایی که بنیانگذار خانۀ مد والنتینو است خریداری کرد. آثاری از باسکیت که طرح جمجمه را در خود دارند جزو پرمشتری‌ترین کار‌های او هستند که این هم یکی از آن‌هاست. این اثر هم به نوعی یک خودنگاره است و هم نمادی از مرگ؛ ضمن اینکه یادآور گذشتۀ باسکیت به عنوان یک هنرمند خیابانی نیز هست.
۱۰. «زنِ نشسته کنار پنجره» اثر پابلو پیکاسو (۱۹۳۲)
قیمت: ۱۰۳.۴ میلیون دلار
پیکاسو دوباره افتخار گرانترین اثر سال را از آن خودش کرد. مجموع فروش آثار او در این سال هم به رقم ۶۵۷ میلیون دلار رسید. این اثر پرتره‌ای از نامزد او ماری ترس است.