فرارو- در ادامه ده پرسش و پاسخ درباره پیش بینی احتمال وقوع رخدادها در سال ۲۰۲۲ به نقل از نشریه بریتانیایی «نیواستیتسمن» ذکر خواهند شد:
۱-آیا واکسیناسیون در کشورهای کم درآمد به نتیجه خواهد رسید؟
از سال ۲۰۲۲ میلادی دو سال پس از شیوع کرونا تقریبا نیمی از جهان هنوز هیچ واکسنی دریافت نکرده‌اند و این موضوع عمدتا در فقیرترین کشورهای جهان رخ داده است. در ۳۰ کشور نرخ واکسیناسیون زیر ده درصد است. کوواکس مورد حمایت سازمان ملل متحد، توزیع حدود دو میلیارد دوز واکسن در سال ۲۰۲۱ را هدف قرار داده بود، اما در پایان سال این رقم تنها ۸۱۱ میلیون دوز بود. «گوردون براون» نخست وزیر سابق بریتانیا به درستی این مورد را یکی از بزرگترین شکست‌های سیاستگذاری عمومی در دوران ما می‌داند. آیا سال آینده شاهد اصلاح آن خواهیم بود؟
پیش بینی: اکثریت قریب به اتفاق جهان تا پایان سال ۲۰۲۲ واکسینه خواهند شد. با این وجود، شکاف میان کشورهای ثروتمند (پس از موج دوز تقویتی و انتشار داروهای ضد ویروسی) و کشورهای ضعیف (با تنگناهای لجستیکی مختل کننده توزیع واکسن) افزایش خواهد یافت. دست کم باید ظهور یک سویه دیگر شاید این بار با نام سیگما! را در بسیاری از نقاط جهان که کم‌تر واکسینه شده‌اند انتظار داشته باشیم.
۲-آیا روسیه به اوکراین حمله خواهد کرد؟
بیش از ۱۰۰ هزار سرباز روس در مرز اوکراین تجمع کرده‌اند و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه خواستار اروپایی است که در آن کشورهای مرکز و شرق آن به عنوان بخشی از حوزه نفوذ روسیه قلمداد شوند. رئیس جمهوری روسیه با ترس از این که اوکراین در حال دور شدن از دسترسی است و همزمان با درک آن که در زمستان موضوع گاز اهرم فشاری در دست روسیه است آیا می‌تواند برای تصرف مناطق شرقی اوکراین کشوری که پوتین آن را یک دست نشانده صرف غرب می‌داند گامی بردارد؟
پیش بینی: پوتین برای عقب نشینی از ادبیات و اقدامات جنگ طلبانه‌اش تلاش خواهد کرد چرا که می‌داند یک جنگ طولانی می‌تواند چه آسیبی به موقعیت داخلی‌اش در روسیه وارد می‌سازد. در صورت اقدام نظامی روسیه علیه اوکراین، به احتمال زیاد این کار از طریق جنگی ترکیبی و نه جنگ تمام عیار و متعارف صورت خواهد گرفت.
۳-آیا تهدیدات علیه دموکراسی امریکا افزایش خواهند یافت؟
برنامه سرمایه‌گذاری در زیرساخت که از سوی بایدن مطرح شده اقدامی چشمگیر برای سبز کردن اقتصاد امریکا و کاهش شکاف‌های اجتماعی است شکاف‌هایی که به ترامپیست‌ها کمک کرده است. ترامپیست‌ها در حال تثبیت تسلط خود بر حزب جمهوری خواه هستند و فرایندهای انتخاباتی در ایالت‌های مختلف حساس بوده اند. انتخابات میان دوره‌ای در نوامبر می‌تواند پیش طعم یک انتخابات ریاست جمهوری بی‌سابقه زشت در سال ۲۰۲۴ میلادی باشد که در آن دموکراسی امریکایی در معرض خطر واقعی قرار خواهد گرفت.
پیش بینی: لایحه زیرساخت‌ها تصویب خواهد شد، اما در شکلی بسیار ضعیف. دموکرات‌ها احتمالا کنترل مجلس نمایندگان سنا را در انتخابات میان دوره‌ای از دست خواهند داد و جمهوری خواهان تمایل خود به اتخاذ روش‌های سیاسی غیر قانونی را تعمیق خواهند بخشید. امریکا سال را در حالی به پایان خواهد رساند که دموکرات‌ها در حالت وحشت کامل از دونالد ترامپ یا نامزدی شبیه به او که در انتخابات ۲۰۲۴ میلادی به پیروزی خواهد رسید قرار دارند.
۴-آیا شاهد افزایش بی‌سابقه قحطی خواهیم بود؟
آسیب‌های ناشی از کرونا در جهان ثروتمند میزان افزایش بحران‌های بشردوستانه در بخش‌هایی از جنوب را پنهان ساخته است. گرسنگی جهان از سال ۱۹۹۰ میلادی به طور پیوسته کاهش یافته بود و در سال ۲۰۱۴ میلادی به پایین‌ترین حد خود رسید و سپس دوباره افزایش یافت. شیوع کرونا این روند را تسریع کرد. برنامه جهانی غذا تعداد افراد در آستانه قحطی در سال ۲۰۲۱ را ۴۵ میلیون نفر تخمین زده بود که در سال ۲۰۱۹ میلادی این میزان ۲۷ میلیون نفر بوده است.
پیش بینی: قحطی هولناک دست کم در یک کشور، جهان ثروتمند را تا حدی از درون نگری بیرون خواهد آورد. همانند وضعیتی که در اتیوپی در فاصله سال‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۵ میلادی رخ داد. این بار ممکن است یمن وضعیت مشابهی باشد و یا افغانستان که تا اواسط سال ۲۰۲۲ میلادی ۹۷ درصد جمعیت آن اسیر فقر جهانی خواهند بود. انتظار می‌رود کشورهای شمال که خود با مشکلات کرونا درگیر هستند هنوز برای اقدام به منظور حل مشکل قحطی کشورهای جنوب بسیار کند عمل کنند.
۵-آیا رهبری چین به ثبات دست خواهد یافت؟
ابتلا به موارد کرونا در چین به پایین‌ترین حد خود از مارس ۲۰۲۰ میلادی به این سو رسیده است. این موضوع همراه با کارزار سرکوبگرانه «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین علیه غول‌های فناوری رخ داده است. هم چنین، دولت چین به بخش انرژی برای حرکت به سوی کاهش مصرف و کاهش بدهی‌های گسترده فشار آورده است.
بانک جهانی پیش بینی رشد تولید ناخالص داخلی این کشور را به ۵.۱ درصد کاهش داده است که پایین‌ترین رقم از سال ۱۹۹۰ میلادی (به غیر از سال استثنایی ۲۰۲۰ میلادی) محسوب می‌شود. از نظر جمعیتی نیز وضعیت به نفع چین نیست. در سال ۲۰۲۲ میلادی، نرخ مرگ و میر در چین برای نخستین بار از زمان مائو به این سو بیش از نرخ تولد در آن کشور بوده است. جمعیت در سن کار در حال کاهش است.
پیش بینی: از نظر داخلی، سال ۲۰۲۲ میلادی سخت‌ترین سال برای حزب کمونیست چین دست کم در مقایسه با سال ۲۰۰۸ و احتمالا ۱۹۸۹ میلادی خواهد بود. کاهش تدریجی رشد به معنای رشد پایین‌تر از سطحی است که طبقه متوسط چین به آن عادت کرده است. همه این موارد، به عنوان پس زمینه بیستمین کنگره حزب در ماه اکتبر روی می‌دهد که در آن شی به طور ضمنی تایید خواهد کرد که سومین دوره بی‌سابقه را به عنوان رئیس جمهور خواهد داشت.
۶- چه کسی در نبرد مردان قدرتمند در لیبرال دموکراسی‌ها پیروز خواهد شد؟
سال آینده در چندین کشور که در آن نهادها و هنجارهای لیبرال دموکراسی در سالیان اخیر مورد سوء استفاده قرار گرفته انتخابات برگزار می‌شود: مجارستان، برزیل، فیلیپین و احتمالا ترکیه جایی که قرار است در سال ۲۰۲۳ میلادی انتخابات برگزار شود، اما ممکن است با بحران اقتصادی همراه باشند. در هر چهار کشور، مدیران قدرتمند فعلی با اپوزیسیون رقابتی تازه (مجارستان، برزیل و ترکیه) و یا با محدودیت‌های دوره‌ای (مانند مورد فیلیپین) مواجه هستند. در هر چهار مورد پرسش‌هایی وجود دارند مبنی بر آن که آیا این مردان رویه دموکراتیک را خواهد پذیرفت یا خیر.
پیش بینی: دست کم یک مرد قدرتمند بین المللی (به احتمال زیاد خاویر بولسونارو در برزیل) تلاش خواهد کرد تا سناریوی ترامپ را تکرار و احیا کرده و از طریق دستکاری گسترده و یا شورش خشونت‌آمیز از نتیجه قانونی انتخابات سرپیچی کند. او احتمالا موفق نخواهد شد. با این وجود، در کشوری که نهادهای لیبرال ضعیف‌تری در مقایسه با امریکا دارد، برزیل از نمونه اولیه امریکایی دور خواهد شد و به نوبه خود الهام بخش جمهوری خواهان امریکا خواهد بود که به دنبال کسب قدرت در سال ۲۰۲۴ میلادی هستند.
۷-آیا سال خوبی برای مکرونیسم خواهد بود؟
هیچ یک از رهبران اتحادیه اروپا سال ۲۰۲۲ را بیش از امانوئل مکرون در خطر آغاز نمی‌کند. او در آوریل دست به کاری خواهد زد که هیچ رئیس جمهوری در فرانسه از سال ۲۰۰۲ میلادی تاکنون انجام نداده است: انتخاب مجدد. با دست کم سه رقیب رقابتی مارین لوپن، اریک زمور در راست افراطی و والری پکرس در راست میانه و بسیاری از بازیگران تاثیرگذار غیر قابل تصور (شیوع کرونا، تثبیت راست افراطی و امور گسترده‌تر اروپا) در این انتخابات نقش خواهند داشت.
در همین حال، مکرونیسم در اتحادیه اروپا یک پنجره فرصت در اختیار دارد. فرانسه ریاست اتحادیه اروپا را برای نیمه نخست سال برعهده خواهد داشت و با حضور اولاف شولتز و ماریو دراگی، مکرون شرکای مطلوبی در برلین و رم خواهد داشت. او قصد دارد از ریاست جمهوری‌اش برای دفاع از یکپارچگی بیش‌تر در منطقه یورو و خودمختاری استراتژیک بیش‌تر اروپایی در امور دفاعی و خارجی استفاده کند. این سال می‌تواند هر گزینه‌ای از خروج او از الیزه تا انتخاب مجدد و تحول مکرونیستی اتحادیه اروپا را به ارمغان آورد.
پیش بینی: محتمل‌ترین نتیجه انتخابات، پیروزی مکرون با اختلافی اندک است و رئیس جمهوری که با کاهش اقتدار مواجه بوده به قدرت باز می‌گردد. در سطح اروپا، دستاوردهای فزاینده‌ای وجود خواهد داشت، اما بیش‌تر در زمینه سیاست مالی. در حوزه سیاست‌های دفاعی و امنیتی، اتحادیه اروپا به طور غیر قابل حلی دچار شکاف و تفرقه میان اعضای بوده است.
۸-آیا توافق هسته‌ای ایران بار دیگر احیا خواهد شد؟
پس از انتخاب «ابراهیم رئیسی» اصولگرا به عنوان رئیس جمهوری تازه ایران در ماه ژوئن، تلاش‌ها برای احیای برجام سال ۲۰۱۵ میلادی (که در سال ۲۰۱۸ امریکا آن توسط ترامپ خارج شد) متوقف شد. تهران اکنون در حال تولید اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده است که انحراف عمده‌ای از غنی‌سازی ۴ درصدی محسوب می‌شود که در توافق برای مصارف غیر نظامی در حوزه پزشکی مجاز شناخته شده است.
طبق برخی برآوردها آن کشور در فاصله یک ماهه از نقطه توانایی دستیابی به سلاح هسته‌ای قرار دارد: اورانیوم غنی شده کافی برای ساخت بمب هسته ای. دولت رئیسی خواستار رفع تحریم‌ها است. دولت بایدن از این موضوع بیم دارد و به نظر می‌رسد گمان می‌کند رفع تحریم‌های آن هم به صورت زودرس پاداشی به ایران و حرکت به سوی شکست خواهد بود. در همین حال، اسرائیل مانورهای نظامی و اقدامات در حوزه دفاعی برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را افزایش داده است.
پیش بینی: توافق هسته‌ای به شکلی بسیار محدود زنده باقی خواهد ماند، اما دوباره احیا نخواهد شد به خصوص اگر به نظر برسد که شانس پیروزی جمهوری خواهان در سال ۲۰۲۴ میلادی افزایش خواهد یافت. این امر تنش میان ایران و امریکا را دست کم به سطحی افزایش می‌هد که پس از حمله پهپادی ترامپ علیه ژنرال سلیمانی در ژانویه ۲۰۲۰ میلادی باعث شهادت او شد. خصومت‌ها بین ایران و اسرائیل با همراهی برخی از کشورهای عربی سنی خاورمیانه تشدید خواهد شد.
۹-خبر بد غیر منتظره کجا رخ خواهد داد؟
هرساله بحران‌ها یا بلایایی رخ می‌دهند که در صدر اخبار جهان قرار می‌گیرند.
پیش بینی: سه بحران بالقوه به ویژه با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۲ میلادی می‌توانند باعث نگرانی باشند. اولین مورد احتمال وجود یک سویه هیولای مقاوم به واکسن کرونا است که جوامعی را که در نقطه شکست اقتصادی و اجتماعی قرار دارند را مجبور به اعمال قرنطینه‌های تازه می‌کند.
تهدید بالقوه دوم، حمله سایبری توسط یک بازیگر دولتی یا غیر دولتی است که نهادها و شبکه‌های حیاتی را فلج می‌کند و پتانسیل آن را دارد که مانند شیوع کرونا در سراسر نظام بین المللی گسترش یابد. سومین مورد می‌تواند شوک آب و هوایی (گرما، سرما، خشکسالی و طوفان) باشد که بیش از یک منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مثال، با فروریختن زنجیره تامین غذا یا انرژی در مورد کشورها و مناطق جداگانه در سال ۲۰۲۲ میلادی، می‌توانیم نگران وضعیت لیبی، بالکان و افغانستان باشیم.
۱۰-خبر خوب غیر منتظره در کجا رخ خواهد داد؟
در جایی که اخبار بد اغلب اگرچه نه همیشه ناگهانی هستند اخبار خوب اغلب به دور از چشم دوربین‌های تلویزیونی و رسانه اجتماعی رخ می‌دهند.
پیش بینی: سال ۲۰۲۲ میلادی می‌تواند شاهد عرضه واکسن‌های تازه کرونا باشد که همه سویه‌های احتمالی و هم چنین داروهای ضد ویروسی ارزان را پوشش می‌دهد. استفاده از فناوری «آر ان ای» می‌تواند دستاوردهای دیگری مشابه ساخت واکسن مالاریا که در سال ۲۰۲۱ معرفی شد را در سال ۲۰۲۲ میلادی به دنبال داشته باشد.
منبع: نیواستیتسمن