فرارو- اکتشافات دیرنه شناسی در پایان سال میلادی ۲۰۲۱ جنبه هیجان انگیزی به خود گرفته و این بار دانشمندان در نوادای آمریکا موفق شدند تا فسیل دایناسور غول پیکری از گونه ایکتیوسور را بیابند که قدمت آن به بیش از ۲۴۴ میایون سال پیش باز می‌گردد. نکته جالب توجه در خصوص این کشف، گونه جدید و ناشناخته این جانور است که می‌تواند بسیاری از باور‌ها در خصوص این غول دریایی اعصار باستانی را دگرگون کند.
به گزارش فرارو، با اندازه جمجمه ۲ متر (۶.۶ فوت) و اندازه بدن تخمینی ۱۷ متر (۵۶ فوت)، گونه تازه شناسایی شده ایکتیوسور بزرگترین حیوان کشف شده از دوران تریاس میانه (۲۴۲-۲۴۴ میلیون سال پیش) است. این خزنده دریایی غول‌پیکر که Cymbospondylus youngorum نام دارد، حداکثر ۸ میلیون سال پس از ظهور اولین ایکتیوسور‌ها وجود داشته است. این امر نشان‌دهنده رشد بسیار سریع‌تر اندازه آن‌ها می‌باشد که ممکن است توسط فرآیند‌های پس از انقراض دسته جمعی جانوران در دوره پرمین (۲۵۰ تا ۲۹۰ میلیون سال پیش) ایجاد شده باشد.
ایکتیوسور‌ها گروه موفقی از خزندگان دریایی بزرگ در بیشتر دوران مزوزوئیک بودند. این موجودات برای اولین بار پس از انقراض دسته جمعی موجودات در دوره پرمین، در حدود ۲۴۸ میلیون سال پیش (دوران تریاس اولیه) در اقیانوس‌ها ظاهر شدند و در اوایل دوره کرتاسه پسین یعنی ۹۰ میلیون سال پیش منقرض شدند. آن‌ها مانند دلفین‌ها و نهنگ‌ها هوا را تنفس می‌کردند، بدنی روان برای حرکت در آب داشتند، از چشم‌هایی درشت برای بهبود دید در عمق بهره می‌بردند و جمجمه‌ای کشیده با آرواره‌های پر از دندان‌های مخروطی شکل برای صید ماهی و ماهی مرکب داشتند.
این جانوران غول پیکر احتمالاً مانند نهنگ‌های قاتل امروزی، پادشاه شکارچیان دریایی در عصر خود بوده اند، اما تا همین اواخر شواهد مستقیم کمی در مورد این موضوع وجود داشت. دکتر مارتین ساندر، دیرینه شناس دانشگاه بن و موسسه دایناسور‌ها در موزه تاریخ طبیعی کانتی لس آنجلس، می‌گوید: «ایکتیوسور‌ها از گروهی ناشناخته از خزندگان خشکی نشأت می‌گیرند و با هوا تنفس می‌کردند. از اولین اکتشافات فسیل آن‌ها در جنوب انگلستان و آلمان در بیش از ۲۵۰ سال پیش، ما حتی پیش از دایناسور‌ها با این موجودات غول پیکر آشنا بودیم و همین امر سبب شکلگیری تخیلات و افسانه‌های متعددی درباره آن‌ها شده است.»
اکنون جمجمه Cymbospondylus Youngorum که به خوبی حفظ شده، به همراه بخشی از ستون فقرات، شانه و باله جلویی، در کوه‌های آگوستا نوادا در ایالات متحده کشف شده است. قدمت بقایای فسیلی به دوران تریاس میانه بازمی‌گردد که نشان‌دهنده اولین مورد از یک ایکتیوسور است که توانسته به ابعاد بزرگی برسد. در واقع، Cymbospondylus youngorum تنها ۲.۵ میلیون سال پس از ظهور پیرترین خویشاوند پیشنهادی ایکتیوسور که اندازه آن کمتر از یک متر بود، تکامل یافته که این نشان دهنده یک تکامل سریع در اندازه بدن است.
پوزه دراز و دندان‌های مخروطی شکل نشان می‌دهد که این حیوان ماهی مرکب و ماهی را شکار می‌کند، اما اندازه آن به این معنی است که می‌تواند خزندگان دریایی کوچکتر از خود را نیز شکار کند. دکتر خورخه ولز ژواربه، دستیار در موزه تاریخ طبیعی کانتی لس آنجلس، می‌گوید: «به عنوان محقق، ما اغلب در مورد شباهت‌های بین ایکتیوسور‌ها و سیتاسوس‌ها صحبت می‌کنیم، اما به ندرت به جزئیات می‌پردازیم. این کشف یکی از شانس‌هایی است که می‌تواند به این فرآیند کمک کند، زیرا به ما این امکان را می‌دهد تا در مورد تکامل اندازه بدن در این گروه جانوران دریایی کاوش کنیم و بینش بیشتری به دست آوریم.»
محققان اکنون دریافتند که در حالی که هر دو گونه سیتاس و ایکتیوسور‌ها دارای اندازه‌های بسیار بزرگی بودند، سیر تکاملی مربوط به آن‌ها به سمت غول پیکر شدن متفاوت بود. ایکتیوسور‌ها در همان دوران اولیه تکامل خود، سمت غول پیکر شدند، در حالی که نهنگ‌ها برای رسیدن به چنین ابعادی، راهی طولانی را در پیش داشتند. آن‌ها همچنین مسیر متفاوتی را در ارتباط میان اندازه بزرگ بدن و شکاچی شدن، یا از دست دادن دندان‌های خود طی کردند.
دانشمندان می‌گویند: «سیر سریع تکامل ایکتیوسور‌ها به سمت غول پیکر شدن، احتمالاً به لطف وجود تعداد زیاد آمونیت‌ها و کنودونت‌های مارماهی‌مانند بدون آرواره‌ای بود که خلأ زیست‌محیطی را پس از انقراض جمعی دوره پایانی پرمین پر می‌کردند». به هر حال، در حالی که مسیر‌های تکاملی آن‌ها متفاوت بود، هم نهنگ‌ها و هم ایکتیوسور‌ها به بهره برداری از زنجیره‌های غذایی متکی بودند که واقعاً سبب بزرگ شدن اندازه بدن آن‌ها می‌شد. نتایج این پژوهش در نشریه معتبر Science منتشر شده است.
منبع: sci-news
ترجمه: مصطفی جرفی-فرارو