مرز بین دنیای دیجیتال و دنیای واقعیِ زندگی ما هر روز کمرنگ‌تر می‌شود. تکنولوژی پیشرفت می‌کند و زندگی‌مان در گوشی‌های موبایل خلاصه می‌شود. سرها بیشتر در گوشی‌ها فرو می‌رود و رسم و روال کارها شکل تازه‌ای به خود می‌گیرد. شکلی تازه و مجازی.
در این میان، شرکت‌های حوزه تکنولوژی مالی (فین‌تک‌ها)، یکه‌تاز میدان‌اند. هر روز با طرحی تازه، فناوری جدید و ارائه خدمتی متفاوت، کاربران را که به دنبال راحتی بیشتر، تجربه‌هایی آسان و سریع‌اند، مسحور خود می‌کنند.
کیف پول‌های موبایلی و دیجیتال، سرویس‌های پرداخت متفاوت از این دست خدمات هستند. در این مقاله یکی از پرطرفدارترین این خدمات را بررسی می‌کنیم: سرویس BNPL یا «الان بخر، بعدا پرداخت کن!»
«الان بخر، بعدا پرداخت کن!» سرویس محبوب جوان‌ها
سرویس BNPL (Buy Now, Pay later!)- الان بخر بعدا پرداخت کن! توسط شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات مالی ارائه می‌شوند. در این طرح شرکت، هزینه خرید مشتری را پرداخت می‌کند و این امکان را برای او فراهم می‌آورد تا در مدت زمانی مشخص و کوتاه و معمولا بدون سود، مبلغ را بازگرداند.
بعضی از شرکت‌ها در صورت تمایل مشتری، مدت‌زمان بیشتری را در اختیار او برای بازگرداندن مبلغ قرار می‌دهند که البته به آن سود نیز تعلق می‌گیرد. BNLP به وام‌های نقطه خرید هم معروف است. جوان‌های نسل z و خانواده‌ها رغبت زیادی به استفاده از این طرح نشان می‌دهند.
BNLP از کجا آمد؟
با رونق گرفتن بازار تجارت الکترونیکی و البته فراگیری ویروس کرونا و افزایش فروش آنلاین، راهکارهای پرداخت متفاوتی ارائه شدند، یکی از آنها BLNP بود که سرعت رشد چشم‌گیری، حدودا دو تا سه برابر در مقایسه با نقل و انتقالات بانکی و کیف پول‌های دیجیتالی داشت.
اما این رشد سریع نباید باعث شود که فکر کنیم BLNP سرویسی جدید است، سرویس پرداخت قسطی در برخی نقاط دنیا سابقه‌ای چندین دهه‌ای دارد که حالا با سر و شکلی تازه از دنیای دیجیتال سربرآورده است. مردم سالیان متمادی با استفاده از وام‌ها و تسهیلات خرید کالا، مبلغ خرید را در یک دوره مشخص باز پرداخت کرده‌اند.
BNLP در دنیا
در کشورهایی که آمار استفاده از کامپیوترهای رومیزی رو به کاهش است و در مقابل استفاده از گوشی‌های همراه بیشتر شده است، اقبال کاربران به سمت پرداخت دیجیتال و BNLP هم بیشتر شده است.
بازار تجارت الکترونیکی بریتانیا، سومین بازار تجارت الکترونیکی جهان است و تا سال ۲۰۲۳ میلادی، ارزش آن به ۳۱۹.۸ میلیارد پوند خواهد رسید. سرویس BNLP، در بریتانیا رشد سالیانه ۳۹ درصدی دارد و تا سال ۲۰۲۳ میلادی، سهم خود را در بازار خرید آنلاین دو برابر خواهد کرد. کلارنا، افترپی و افیرم از شرکت‌های فین‌تکی هستند که امکان استفاده از این طرح را برای خریداران فراهم می‌کنند.
پی‌پل در حال ارائه خدمات خاص خود در این حوزه است، آمازون و اپل در حال همکاری با افیرم هستند و شرکت اسکوئر در حال خرید افترپی به قیمت 29 میلیارد دلار است. Worldpayپیش‌‌بینی کرده است که سهم خدمات BLNP تا سال 2024 به 4.2 درصد از مجموع تراکنش‌های تجارت الکترونیک خواهد رسید.
«الان بخر، بعدا پرداخت کن!» چگونه کار می‌کند؟
وام‌های نقطه خرید به خریداران اجازه می‌دهند، هزینه خرید اقلام را در یک دوره مشخص پرداخت کنند. در این روش شرکت ارائه کننده خدمت، کل هزینه خرید مشتری را پرداخت می‌کند، خرید به طور کامل انجام می‌شود، مشتری چیزی در گرو شرکت ندارد و سودی هم عاید شرکت نمی‌شود.
خرید در فضای آنلاین و تنها با چند کلیک انجام می‌شود، ممکن است نیاز باشد خریدار مبلغ اولیه‌ای را پرداخت کند و مابقی را در مدت زمانی مشخص مثلا سه یا چهار ماه آینده پرداخت کند.
چه کسی از BLNP سود می‌برد؟
شاید این سوال پیش بیاید که اگر این اعتبار بدون دریافت سود هنگام بازپرداخت ارائه می‌شود، پس انگیزه این شرکت‌ها چیست؟
بعضی از شرکت‌ها از بازپرداخت با تاخیر کاربران و یا سود مربوط به طرح‌های بلند مدت درآمد کسب می‌کنند یا این اعتبارها را به خرده‌فروشان پیشنهاد می‌دهند و درصدی از تراکنش‌های آنها را دریافت می‌کنند. خرده‌فروشان هم از افزایش حجم فروششان سود می‌برند و کاربران معمولی، کالایی را که هنوز هیچ مبلغی برای آن پرداخت نکرده‌اند، دریافت می‌کنند.
BNLP در ایران
در سال 2021، 38٪ از کاربران پرداخت‌های آنلاین در دنیا گفته‌اند که سرویس «الان بخر، بعدا پرداخت کن!» شانس خرید آنها را افزایش داده است. این نتایج نشان از رشد ادامه‌دار تمایل کابران به استفاده از این طرح دارد.
در ایران هم به نظر می‌رسد که قضیه به همین منوال پیش برود. تکنولوژی‌های جدید و احراز هویت بیومتریک، همگی در حال رسیدن به تکامل و بلوغ هستند. از طرف دیگر، نسل بومیان دیجیتال، به سن قانونی رسیده‌اند و به زودی به مصرف‌کنندگان خدمات مالی تبدیل می‌شوند.
کاربران نهایت تلاششان را می‌کنند تا با انتخاب درست خدمات مالی، تا حد امکان خودشان را از فرایندهای فرسایشی، سخت و وقت‌گیر دور نگاه دارند. آنها به سمت روش‌های پرداخت آسان‌تر روی می‌‌آورند و اینجاست که شرکت‌های ارائه دهنده این خدمات باید برای در میدان ماندن تمام تلاششان را بکنند. خدماتی کاربرپسند و شخصی‌سازی شده ارائه دهند و کاربر را در خریدها و پرداخت‌هایش به خوبی یاری کنند.
قطعا BNLP سهم بزرگی در این راه خواهد داشت.
سرویس BNLP دیجی‌پی
دیجی‌پی از فعالان حوزه پرداخت الکترونیک و فین‌تک هم از جمله شرکت‌هایی‌ست که به تازگی سرویس BNLP را اجرا کرده است. هدف دیجی‌پی از اجرای این طرح، فراگیر ساختن سرویس‌های مالی برای همه اقشار جامعه است و امیدوار است که بتواند قدم موثری در این راه بردارد.
در این طرح که استفاده از آن نیازی به ضامن ندارد، بر اساس رتبه اعتباری کاربر (که پس از استعلام از بانک مرکزی مشخص می‌شود) و در صورت نداشتن امتیاز منفی او، مبلغی به عنوان اعتبار به او ارائه می‌شود که تا پانزده روز پس از دریافت آن امکان خرید از دیجی‌کالا را برای کاربر فراهم می‌کند.
بازپرداخت مبلغ، یک‌ماه پس از خرید و به اضافه مبلغ ناچیزی به عنوان سود آن انجام خواهد شد.
کاربران اگر خوش‌حساب باشند، می‌توانند بلافاصله پس از تسویه طرح قبلی، مجددا از اعتبارشان استفاده کنند و در صورت بدحسابی و پس از گذشت یک روز از سررسید مهلت بازپرداخت، جریمه به صورت روزشمار به مبلغ بدهی کاربر اضافه خواهد شد. تداوم بدحسابی، به تاثیر منفی روی رتبه‌ی اعتباری کاربر نزد بانک مرکزی منجر خواهد شد.
در طرح ویژه BNPL دیجی‌پی که به مناسبت آخرین جمعه ماه نوامبر و هم‌زمان با جشنواره تخفیف‌های آتشین دیجی‌کالا تا ۹ آذر اجرا می‌شود، هر روز تعداد محدودی امتیاز استفاده از خدمات اعتباری در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. هر کاربر پس از ثبت‌نام در این طرح و به محض مشخص شدن وضعیت خوش‌حسابی، بلافاصله در همان لحظه اعتبار خرید از دیجی‌کالا را در کیف پول اعتباری خود دریافت می‌کند و می‌تواند مبلغ خرید اعتباری خود را یک ماه بعد تسویه کند.
با BNPL نیازی به پرداخت پول در خرید نیست و به این ترتیب فرصت و قدرت بیشتری برای کاربر نهایی فراهم می‌شود.