فرارو-محمد مهدی حاتمی؛ تنش سیاسی-نظامی اخیر میان ایران و جمهوری آذربایجان هر چند از مدت‌ها قبل زمینه‌هایی داشته، تازه آغاز شده و به اذعان بسیاری از تحلیل گران روابط بین الملل، در آینده گسترش هم خواهد یافت.
به گزارش فرارو، در این میان، برخی معتقدند آذربایجان به ابزاری برای مشغول کردن ایران به یک بحران تازه در نزدیکی مرزهایش بدل شده، بحرانی که ترکیه و اسرائیل هم اضلاع دیگر آن هستند و البته، شاید بتوان ردپای روسیه، آمریکا، پاکستان و حتی برخی کشورهای عربی را هم در آن جست و جو کرد.
اما آیا این بازی ممکن است با اقدامات احتمالی ایران، از یک سو پیچیده‌تر شود و از دیگر سو ورق به نفع ایران برگردد؟ شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند پاسخ مثبت است و از قضا، دست ایران چندان هم بسته نیست.
ایران، به اقتصاد آذربایجان ضربه می‌زند
همین چند هفته پیش بود که خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی از مذاکره با مقامات ارمنستان برای احداث یک کریدور جدید جاده‌ای خبر داد و گفت: «ارمنستان به دنبال ساخت جاده ترانزیتی جدیدی از ایران تا گرجستان است و ما هم برای مشارکت در ساخت این مسیر جدید که کشورمان را به گرجستان می‌رساند، اعلام آمادگی کرده ایم. البته این کریدور جدیدِ ترانزیتی، جدا از ساخت مسیر جایگزین «گوریس-قاپان است» و درباره ساخت مسیر جایگزین یا همان جاده «تاتو» هم به توافقاتی رسیده ایم.»
خادمی ادامه داد: «در حال حاضر یک مسیر ارتباطی از مرز «نوردوز» در استان آذربایجان شرقیِ ایران تا شهر «ایروان» در ارمنستان به طول حدود ۴۰۰ کیلومتر وجود دارد که این مسیر به عنوان «کریدور شمال-جنوب» به مرز گرجستان میرسد و عملا این مسیر بخشی از «کریدور شمال- جنوب» کشورمان محسوب می‌شود که از این مسیر، از طریق ارمنستان و گرجستان به حوزه قفقاز و در نهایت به اروپا متصل می‌شویم.»
توصیف سخنان معاون وزیر راه و شهرسازی برای افراد غیر متخصص این است: ایران میخواهد جمهوری آذربایجان را از مسیر ترانزیتی «کریدور شمال-جنوب»، کنار بگذارد و این کشور را با ارمنستان جایگزین کند. این، احتمالاً بزرگ‌ترین ضربه‌ای است که آذربایجانی‌ها می‌توانند از ایران دریافت کنند، چرا که عدم النفع اقتصادی آنها از این تصمیم ایران، می‌تواند سر به میلیاردها دلار بزند.
دست «جمهوری آذربایجان» بسته است
«کریدور شمال-جنوب» (International North–South Transport Corridor)، در حال حاضر مهمترین پروژه ترانزیتی ایران (به لحاظ نزدیکی به فاز اجرایی) است. بر اساس برنامه ریزی‌های قبلیِ این پروژه، قرار بوده که مسیر این کریدور، از هند آغاز شده، از بندر «چابهار» در ایران بگذرد و سپس با عبور از خاک جمهوری آذربایجان به روسیه و سپس فنلاند برسد.
در واقع، هدف، وصل کردنِ هند به عنوان سومین اقتصاد بزرگ جهان در دهه آینده به اروپا است و نکته این است که هیچ مسیری به ارزانیِ مسیر ترانزیتیِ ایران-روسیه-اروپا وجود ندارد. به عبارت ساده، در اینجا «ریش و قیچی دست ایران است.»
در طرح اصلیِ «کریدور شمال-جنوب»، کالا‌های هندی وارد بندر «چابهار» در ایران می‌شوند و سپس، از طریق شبکه ریلی ایران به آستارا می‌رسند. شبکه راه‌آهن ایران در آستارا اکنون به آن سویِ مرز، یعنی آستارایِ آذربایجان متصل است و ادامه مسیر تا «مسکو» و «سن پترزبورگ» در روسیه و سپس خاکِ اروپا هم در این طرح مشخص شده است. (البته یک مسیر جایگزینِ ریلی-دریایی هم وجود دارد که باز هم از خاک ایران عبور کرده، به بندر «باکو» در آذربایجان و سپس بندر «آستاراخان» در روسیه میرسد و از آنجا دوباره به شبکه ریلی روسیه می‌پیوندد.)
حالا، اما به نظر میرسد که تنش اخیر میان ایران و جمهوری آذربایجان، موجب شده که ایران، ارمنستان و گرجستان را جایگزین این کشور کند. همزمان، از آنجا گرجستان و ارمنستان (با مجموع جمعیت حدود ۷ میلیون نفری و مجموع تولید ناخالص داخلی حدود ۳۰ میلیارد دلاری) از عبور یک کریدور ترانزیتیِ بین المللی از خاک شان به شدت منتفع می‌شوند، به نظر میرسد که پیشنهاد جدید ایران، آن اندازه جذاب باشد که آنها نتوانند ردش کنند.
آیا ضربه ایران به ترکیه هم در راه است؟
به این ترتیب، ایران در این ماجرا دست بالا را دارد و ضرر (یا دست کم عدم النفعی) که از این نظر به جمهوری آذربایجان وارد می‌شود، می‌تواند بسیار هنگفت و در مقیاس سالانه، برابر با چندین میلیارد دلار باشد.
بر اساس اطلاعات موجود، همین حالا هم «کریدور شمال-جنوب» در ایران در دو بندر «شهید رجایی» (بندرعباس) و «شهید بهشتی» (چابهار) دارای زیرساخت‌های لازمِ ریلی هست و راه آهن آستارا-آستارا (میان ایران و جمهوری آذربایجان) هم در سال ۱۳۹۷ افتتاح شده است. تنها حلقه مفقوده در این میان، مسیر ریلی ۱۶۴ کیلومتریِ رشت-آستارا در خاک ایران است که شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل کشور متولی پیش‌برد آن است.
از طرفی، یک خط‌آهن متروک میان ایران و ارمنستان از مرز «جلفا» وجود دارد که به دلیل جنگ «قره باغ» میان آذربایجان و ارمنستان غیر قابل استفاده شده، اما در جریان سفر چندی پیش وزیر پیشین راه و شهرسازی ایران به ارمنستان، در مورد فعالیت مجدد آن توافق شده است. به این ترتیب، ظاهراً ایران می‌تواند بدون هزینه بالا، جمهوری آذربایجان را از ابرپروژه «کریدور شمال-جنوب» کنار بگذارد.
اما ایران کارت‌های برنده دیگری هم در اختیار دارد که تاکنون کمتر در مورد آن صحبت شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که علاوه بر «کریدور شمال-جنوب»، ۲ کریدور ترانزیتیِ دیگر هم وجود دارند که ایران می‌تواند در صورت لزوم، مانع از انتفاع اتحاد «ترکیه-آذربایجان» از آنها شود.
نخستین مورد، «کریدور جنوب-غرب» است که ایده اجرای آن در سال ۲۰۱۶ میلادی، میان ایران، آذربایجان و گرجستان شکل گرفت و کشور‌هایی مانند اوکراین و لهستان هم در مسیر آن قرار می‌گیرند. این پروژه هم مشابه پروژه «کریدور شمال-جنوب» (با اندکی تفاوت) است و حالا ایران می‌تواند در این طرح، ارمنستان را جایگزین جمهوری آذربایجان کند.
مورد دوم، اما بسیار مهم‌تر است: «کریدور اسلام‌آباد-تهران-استانبول». این کریدور برای ترکیه و پاکستان به شدت اهمیت دارد و از آنجا که این دو کشور اخیرا در همراهی با جمهوری آذربایجان، رزمایشی مشترک به نام «سه برادر» اجرا کردند که ایران آن در تقابل با خود تلقی کرد، به نظر میرسد که باید آن را جدی گرفت.
این کریدور همین حالا هم فعال است و در آینده دو اقتصاد بزرگِ ترکیه و پاکستان نقش اساسی بازی خواهد کرد. با این همه، ترکیه و پاکستان، حالا احتمالا بسیار نگران هستند که دخالت شان در تنش سیاسی-نظامی میان ایران و آذربایجان، ممکن است بر عملکرد این کریدور ترانزیتی هم تاثیر بگذارد.
همسايه ها هم حواسشان هست كه ايران چنين موقعيت استراتزيك و ابزارهاي خوبي در اختيار دارد اما انها حواسشان هم هست كه فعلا دست ما زير سنگ است و سعي مي كنند در اين شرايط حد اكثر امتيازها را بگيرند
اونم اینکه وقتی با لگد زد تو شکمم بند کفشش پاره شد
ارمنستان بن بست رمینی و تنها به ایران راه دارد.ارتباط با انها به سود ارمنستان متجاوز و به ضرر ایران قیم است.
گناه دارن
2- نظام بین الملل محیطی پویا و متغیر شده است و عوامل دیگری غیر از ژئوپلیتیک هم در آن اثرگذار هستند. اقدامی که به نظر می رسد امروز به نفع ما باشد ممکن است در آینده ای نزدیک کاملا بر خلاف منافعمان باشد. لذا نباید همه تخم مرغهایمان را در یک یسبد بگذاریم و برای رضایت برخی موجب رنجش دیگران شویم. این اصل در رابطه دیگر همسایگان با ایران هم صدق می کند و اگر سیاستمداران عاقلی در کشورهای همسایه باشند به فردای تصمیمات امروز خود نیز باید بیاندیشند. کما اینکه بسیاری از سیاستمداران مستقل آنها نیز مخالف برخی سیاستهای جاه طلبانه صاحب منصبان خود هستند.
حذف از کریدورها و این گونه ادبیات از زبان کسانی جاری می شود که کمترین دانشی در خصوص کریدور و صنعت حمل ونقل ندارند و مناسب است اینگونه مطالب را قبل از انتشار با متخصصان امر در میان گذارند.
ضمنا یادمان باشد که امروزه توسعه کشورها در گرو توسعه روابط خوب و عاری از تنش با همسایگان است. کسانی که بر ایجاد تنش با همسایگان تاکید دارند نه وطن دوست هستند و نه شناختی از همسایگان دارند.
با احترام
کشوری که هر طرفش به هم ریخته است باید دنبال به سازی باشد نه دنبال خراب کردن پل ها.
ایدئولوژی پان ترکیسم باعث چندین نسلکشی وحشتناک در منطقه بوده
بهتره باهاشون کنار آمد تا درگیر شد
یه لیوان اب یخم بزار کنارت
با شکمش زدس تو مشت طرف!با صورتش زدس تو لگد طرف!
برادر گرامی لطفا به توضیحاتی که اینجانب درباره کلمه آذربایجان ارائه می دهم توجه کرده و با یک فردی که ترکی بلده مشورت نموده و در صورتیکه تایید گردید دیگر معنی نام مارا به ما یاد ندهید لطفاً:
کلمه آذربایجان= آذ + ار + بای + جان
آذ = نام یک قوم ترک
ار= یعنی جوانمرد که امروزه به معنی شوهر در تورکی آذربایجانی مطرح می باشد و زن به شوهر خود اریم ( جوانمردم ) می گوید
بای= همان بیگ می باشد به معنی بزرگ وبه شکل بای مثلاً در کلمه بایقوش ( نام یک پرنده) در زبان ترکی آذری مصطلح می باشد.
و حال می رسیم به جان :
در واقع همان "لر " ترکی که برای جمع بستن مورد استفاده قرار می گیرید و به 2 شکل "لر" و "لار" مورد استفاده قرار می گیرد.و حال " لر " یا "لار" چگونه جان شده است؟
ترجمه کلمه آذربایلار یا آذربیگلر به فارسی که درست هم ترجمه شده است همانطور که اسم را نمی شود ترجمه کرد این را نیز ترجمه نکرده اند و فقط علامت جمع را که "لر" می باشد به الف و نون که علامت جمع فارسیست تبدیل کرده اند و همانطور که همه می دانند در زمان جمع بستن کلمات در فارسی بعضی مواقع حرف "گاف" مابین کلمه و علامت جمع قرار می گیرد مانند ستارگان. بدین ترتیب کلمه " آذربایای لار" به آذربایگان ترجمه گردید و در زمان ورود به زبان عربی "گ" به "ج" تبدیل می شود مانند گرگان که به جرجان تبدیل می شود و در اینجا نیز این اتفاق افتاده و به آذربایجان که تلفظ عربی آذربایگان می باشد تبدیل گردیده است. بنابرین آذربایجان یک کلمه کاملا ترکی بوده و به معنی بزرگان قوم جوانمرد آذ می باشد.
جناب منظورم این بود که آذربایجان و ترکیه ممکنه استان سیونیک ارمنستان (هم مرز با ایران) رو تصرف کنن، متوجه شدین؟
این روزها هر بچه مدرسه ای برای تخریب اتحاد بزرگ ترکان قلم فرسایی میکند و قمپوز در میکند.
نکشید مارووو
قبل از ترک بودن ایرانی هستی
حتی اگه 1000 سال پیش هم به دنیا ممی اومدی باز هم اول ایرانی بودی
آذری توهین است برای ترکها. اگه بهت بگم تهرانی زبان یا شیرازی زبان یا اصفهانی زبان یا از نژاد تهران یا نژاد شیراز یا نژاد اصفهان درسته؟ می پذیری؟ آذری نداریم آذربایجان ترک زبان داریم.
العاقل یکفی بالاشارة.
یه چیزی مثل منت کار نکرده میمونه.
اون هم در برابر اجنبی های عثمانی
دوست عزیز برادر من !
شما من ترک زبان اهل تبریز رو به نام قومیتی خودم صدا نمیزنی و با نام جعلی آذری صدا میکنی
انتظار داری هر روز آذربایجان و ترک های ایران از فارس زبان ها فاصله نگیرن ؟
مگه برادر نیستیم ؟ برادری اینه که شما نه تنها حقوق ما رو محترم ندونید اسممون رو هم با نظر خودتون عوض کنید ؟؟!!!!!!!
به نظرم نویسنده آرمان هایش را نوشته تا اینکه واقعیت را.کریدور ایران به گرجستان از خاک ارمنستان مسیری صعب العبور و کوهستانی است به مراتب سخت تر از بزرگراه تهران شمال که تا الان 20 سال طول کشیده و حداقل 10 سال دیگه باید منتظر بود
ببینید انتهای تمامی این کریدورها که به فرض شما می تواند ترکیه و آذربایجان را سر جایشان بنشاند کجاست؟ روسیه و اروپا . حالابروید بررسی کنید میزان مراودات اقتصادی ما با اروپا و روسیه را و دو کشور ترکیه و آذربایجان با این دو را. حتما استحضار دارید در موئلفه های قدرت، اقتصاد نقش اول و مهم را دارد، مطمئن باشید اوضاع کنونی اقتصاد ایران هر اهرم قدرت دست ایران را تبدیل به ضدش خواهد نمود. چطور ایران را از کشورهای جاده ابریشم انداختن بیرون؟؟؟
پشت این مطلب شما یا در پس ذهن نویسنده یک ترس عمیق از ترکیه وجود دارد که قابل کتمان نیست .
موضوع بعدی قرابت های نزدیک فرهنگی و اجتماعی بین جمعیت ترک ایران و کشور آذربایجان و ترکیه هست. قریب به 30 میلیون ترک ساکن ایران هستند، چگونه می توانید این موضوع و تاثیر آنها بر مراجع تصمیم گیری را نادیده بگیرید؟ چطور می توانید انقدر بایک کشور 2 میلیونی (ارمنستان)ارتباط عمیق بگیرید؟ آذربایجانی ها و ترکیه برادران دینی ما محسوب می شوند ، ارمنستانی ها چطور؟ چرا ضد منافع ملی صحبت می کنید؟ کجا گفته اند منافع ملی کشور را یک کشور دو مبیلیون نفری تامین میکند نه کشور 7 میلیونی ارذبایجان و ترکیه 80 میلیونی؟ ضد ترک هستید؟ ترس کذایی درید؟باشد اما اقلا منافع ملی تان را درست تشخیص دهید
در توهمات آینده
این مقاله معلومه اتیشتون زده
اگر همیشه اینچنین سیاستی را در قبال پیشامدهای منطقه ای انتخاب میکردیم اکنون شرایط اقتصادی بهتری داشتیم.
ضمنا با داشتن کمتر از یک درصد سهم در اقتصاد جهانی واقعا نوشتن این مقاله و گنده گوییهای داخلش اعتماد بنفس بالایی میخواد
ایران مرکزه و همه راهها منتهی به ایرانه مگر اینکه خر سرشون رو گاز گرفته باشه
امریکا در حال سقوط باید یکی بزاریم اونجارو اداره کنم
اسرائیل.....
انگلیس بدبخت....
حکام حجاز.....
بحرین که همه منتظرند..
بغداد کم نیرو داریم
ترکیه وباکو هم بنا به پیشنهاد جنابعاتی نبرو ..
چند تا گشور هم تازه مشت خوردن ببینیم تکلبفشان چیست؟؟