«تانک انقلاب چپ کرد»، «کاری نکنین که همه شهر بگن کاش دوماد فلانی بودم»، «به گمانم یک سامانه رونمایی‌نشده «داماد شایسته، مدیر پایسته» وجود دارد که خروجی آن مدیران مورد وثوق در هر سه قوه هستند». توییت‌های اعتراض‌آمیز به انتصاب «حسین حیدری»، داماد علیرضا زاکانی، در شهرداری تهران به این سه پیام ختم نمی‌شود.
به گزارش شرق؛ روز گذشته موجی از توییت‌های اعتراض‌آمیز ازسوی فعالان سیاسی، رسانه‌ای اصولگرا و اصلاح‌طلب منتشر شد که به شوخی و کنایه یا یادآوری سخنان زاکانی در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری که اعلام کرده بود فامیل‌ها را سر کار نمی‌آورد، به حضور دامادش به‌عنوان دستیار ویژه شهردار در حوزه هوشمندسازی، فناوری‌های نوین و فناوری‌های شهری اعتراض کرده بودند.
این اولین حاشیه علیرضا زاکانی درخصوص به‌کارگیری نزدیکانش در سازمان‌هایی که مسئولیت دارد، نیست. پیش‌تر نیز برخی رسانه‌ها از تلاش زاکانی برای مسعود فیاضی -برادر دیگر دامادش- برای رسیدن به کرسی وزارت آموزش‌و‌پرورش خبر داده بودند.
گفته می‌شد زاکانی در روز‌های ابتدایی شهرداری نیز به دنبال ریاست پیام تیرانداز- داماد خواهرش- بر مؤسسه همشهری یا سازمان فرهنگی-هنری شهرداری تهران بود که شنیده شده دستگاه‌های مسئول موافقت نکردند یا حاشیه‌های دیگری او را از این تصمیم منصرف کرد.
یکی از فعالان رسانه‌ای در توییتی نوشته بود: هواداران زاکانی می‌گفتند حاج علی اهل فامیل‌بازی نیست و حضور فیاضی در مرکز پژوهش‌ها ربطی به نسبت فامیلی ندارد و ما هم پذیرفتیم!
یا در توییت دیگری به حوزه فعالیت حیدری اشاره شده و مسئولیتی که در یک شرکت رایانه‌ای دارد.
برخی هم به بخش‌نامه اخیر شهرداری اشاره کرده بودند که در آن تأکید شده بود به‌کارگیری نیرو در شهرداری حتی به رایگان ممنوع است.
محمد رهبری نوشته است که زاکانی در حالی داماد خودش را به‌عنوان دستیار شهردار منصوب کرده که شورای شهر اصلاح‌طلب در دوره قبلی مصوب کرده بود که «به‌کارگیری بستگان در شهرداری در دوره فعالیت مدیران شهرداری و اعضای شورا ممنوع است».
علی رجبی یکی از چهره‌های رسانه‌ای اصولگرا هم به مصوبه شورای پنجم درباره مدیریت تعارض منافع در شهرداری اشاره کرد و نوشت: طبق ماده ۱۰ مصوبه ۲۴۶۸ شورای اسلامی شهر تهران، به‌کارگیری بستگان مدیران شهرداری تهران و واحد‌های تابعه و بستگان اعضای شورای شهر تهران در دوره مسئولیت در شهرداری تهران و واحد‌های تابعه و شورای اسلامی شهر تهران ممنوع است؛ مگر بر مبنای آزمون فراگیر و رسمی استخدامی.
اما اعضای شورای شهر تهران درباره انتصابات اخیر زاکانی ترجیح می‌دهند خود را به بی‌اطلاعی بزنند.
مهدی چمران در صحبت‌های ابتدایی‌اش با خبرنگاران که از او درباره این انتصاب پرسیده بودند، می‌گوید: «در جریان این انتصاب نبوده؛ اما می‌پرسم ببینم از چه قرار است. شنیده‌ام؛ اما پیگیری می‌کنم این موضوع را. این انتصاب براساس نسبت و این چیز‌ها نبوده؛ اما سؤال می‌پرسم».
او درباره مغایرت این انتصاب با مصوبه شورای شهر تهران هم توضیح می‌دهد که تعارض منافع با انتصاب نزدیکان فرق دارد. بحث مخالفت نیست و بحث قانون است و هرچه قانون است، باید اجرا شود. قطعا آقای شهردار نیز چنین چیزی را می‌پذیرند.
به اعتقاد رئیس شورای شهر تهران اگر یک نفر از نزدیکان باشد، هم می‌تواند جایگاه داشته باشد، به شرط اینکه توان و قابلیت پذیرش انتصابات را داشته باشد.
ماده قانونی که چمران معتقد است این انتصاب به آن ربطی ندارد، ماده ۱۰ قانون تعارض منافع است که براساس‌آن به‌کارگیری بستگان مدیران شهرداری تهران و واحد‌های تابعه و بستگان اعضای شورای اسلامی شهر تهران در دوره مسئولیت در شهرداری تهران و واحد‌های تابعه و شورای اسلامی شهر تهران ممنوع است. ماده ۱۵ این قانون هم ضمانت اجرای مصوبه است: رعایت‌نکردن هر‌یک از مقررات این مصوبه در حکم تخلف اداری است و متخلف از مقررات حسب مورد ضمن گزارش سازمان بازرسی شهرداری تهران به «هیئت رسیدگی به تخلفات اداری» معرفی شده تا به تنبیهات اداری مقرر در ماده ۹ قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب ۱۳۷۲ محکوم شود؛ مگر اینکه در سایر قوانین مجازات شدیدتری پیش‌بینی شده باشد. این امر مانع از معرفی متخلف برای رسیدگی کیفری در مراجع قضائی نیست.
پس از انتشار این بند قانونی و اعتراض‌ها سخنگوی شورای شهر تهران در گروه خبری خبرنگاران شورا توضیحی را منتشر کرد که تأکید کرد برای اطلاع خبرنگاران است و مطلب مربوط به او. در این مطلب که برخی رسانه‌ها آن را به‌عنوان یادداشت سخنگو منتشر کردند و از سوی نادعلی تکذیب شد، دلیل انتصاب داماد زاکانی به‌عنوان دستیار ویژه را اعتماد زاکانی به او عنوان کرده است.
این یادداشت که به نظر می‌آید توضیح غیررسمی مدیران شهرداری به برخی از اعضای شورای شهر باشد، آمده است که اینکه تهران باید کلان‌شهر الگوی جهان اسلام شود، جز با تحول در بستر فناوری اطلاعات میسر نیست. شهرداری تهران سازمان بزرگی است که کل عملیات مدیریت اجرائی، خدمات‌رسانی، نظارت، بازرسی و ارزیابی نیاز به اشراف لحظه‌ای در یک بستر امن مبتنی‌بر IT و هوشمندسازی حداکثری دارد.
در این یادداشت آمده است که «حوزه هوشمندسازی و فناوری اطلاعات به لحاظ حساسیت امنیتی و ارتباطی، حکم چشم و گوش شهردار را دارد؛ بنابراین علاوه‌بر فعالیت‌های مشخص اجرائی همکاران شهرداری در سازمان فاوا، معاونت‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌ها، نیازمند یک مرکز مسئولیت مشخص و متمرکز کنار دست شخص شهردار بود که هم متخصص این حوزه و هم صد درصد مورد اعتماد و اطمینان باشد تا این حوزه را از جانب شخص شهردار راهبری کند؛ بنابراین دکتر زاکانی از آقای مهندس حسین حیدری که هم متخصص و با‌تجربه در این حوزه است و هم کاملا مورد اعتماد است، دعوت کرده که این مسئولیت را به نیابت از خودش بپذیرد و چشم و گوش شهردار در این حوزه و عملا دستیار و بازرس ویژه او در تحقق هوشمندسازی تهران باشد».
در این یادداشت تأکید شده است که «به دلیل حساسیتی که زاکانی همواره نسبت به تعارض منافع داشته و دارد و به دلیل قرابتی که هست، قرار گذاشته که ایشان هیچ‌گونه رابطه استخدامی با شهرداری و بنابراین هیچ رقم دریافتی از شهرداری تهران نداشته باشد و البته حیدری هم آن‌قدر سوابق حرفه‌ای در بخش خصوصی دارد که نیازمند ارتباط استخدامی و مالی با شهرداری نیست.
به نظر می‌رسد اصرار زاکانی بر اعلام این موضوع و صدور حکم علنی در زمینه‌ای محدود و مشخص برای حیدری هم براساس این است که اولا ضرورت اعتماد کامل در این حوزه بوده و ثانیا کسی گمان نکند نزدیکان او قرار است در هر زمینه‌ای دخالت کنند و ثالثا همه چیز باید برای مردم عزیز، به‌طور شفاف بیان و تبیین شود».
اندکی پس از انتشار این توضیحات زاکانی نیز در توییتی نوشت: جهت پاسخ‌گویی خدمت عزیزان: آقای مهندس حیدری هیچ رابطه استخدامی با شهرداری و دریافتی از آن نخواهد داشت و صرفا از تجربه و دانش علمی ایشان در حوزه هوشمندسازی تهران استفاده خواهم کرد. این امر غیرقانونی نبوده و این حکم صرفا برای اشراف و نظارت دقیق بنده از طریق ایشان در این پروژه مهم صادر شده است.
برخی معتقدند مصوبه تعارض منافع استخدام‌های افتخاری را هم شامل می‌شود و کلمه به‌کارگیری را این‌گونه تفسیر می‌کنند که هیچ رابطه کاری میان بستگانی که در قانون تعریف شده است، نباید وجود داشته باشد.
علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران، در واکنش به حواشی انتصابات اخیر علیرضا زاکانی، شهردار تهران، از‌جمله داماد او می‌گوید: این انتصاب از سوی شهردار انجام شده و باید خودشان هم توضیح بدهند. ممکن است من به این انتصاب نقد داشته باشم یا آن را بپذیرم؛ اما اینکه ایشان داماد خود را که در این حوزه تخصص دارد و محل مشورت است، در این حوزه به‌عنوان دستیار ویژه منصوب کرده باشند، باید به‌طور شفاف توضیح داده شود؛ هرچند با توجه به اینکه هیچ رابطه استخدامی میان شهرداری و داماد شهردار وجود ندارد، هم اینکه اعلام شده نشان از شفافیت است.
او ادامه می‌دهد: در بسیاری از سازمان‌ها افراد زیادی هستند که در عزل و نصب‌ها و تصمیمات مهم دخیل هستند؛ اما هرگز نامی از آن‌ها برده نمی‌شود و جایگاه‌شان در سازمان و تشکیلات مشخص نیست؛ اما اعلام اینکه بدون ارتباط استخدامی چه وظایفی دارد و در سازمان کجای ماجرا قرار دارد، تکلیف کارکنان آن سازمان را هم مشخص می‌کند و می‌دانند این فرد از کجا آمده، چه مسئولیتی دارد و نظارت بر فعالیت او نیز به‌راحتی امکان‌پذیر است.
سخنگوی شورای شهر تهران تأکید می‌کند: اینکه از لحاظ حقوقی چنین انتصابی قانونی است یا غیرقانونی و شامل بند ۱۰ مصوبه تعارض منافع می‌شود یا خیر، باید مورد پرسش قرار گیرد. برخی این نقد را دارند که باید از لحاظ حقوقی بررسی شود.
نادعلی درباره به‌کارگیری داماد زاکانی به‌عنوان گوش و چشم او به دلیل بی‌اعتمادی به بدنه شهرداری است، می‌گوید: ۷۵ درصد از انتصابات زاکانی از داخل شهرداری است که نشان می‌دهد او به بدنه اعتماد دارد. حیدری فارغ‌التحصیل شریف و یکی از نوابغ حوزه هوشمندسازی است و حتما کسان دیگری در شهرداری هستند که بتوانند مورد مشورت قرار گیرند؛ اما این انتخاب مربوط به شهردار تهران است. ما نیز در شورا بر عملکرد مدیران نظارت کرده و موارد لازم را تذکر می‌دهیم.
سخنگوی شورای شهر تهران درباره اینکه تعداد انتصاب دستیار ویژه شهردار در این دوره افزایش پیدا کرده و به نظر می‌رسد به جای کارکنان شهرداری، دستیاران شهردار می‌خواهند شهرداری را اداره کنند، می‌گوید: این‌گونه نیست، دستیاران ویژه ادبیات جدیدی است؛ اما قرار نیست ساختار شهرداری تهران در این حوزه تغییر کند. او درباره انتصاب یک مداح و مدیر روابط‌عمومی سازمان تبلیغات اسلامی به‌عنوان رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران نیز می‌گوید: من در معرفی و انتصاب ایشان نقشی نداشتم؛ اما از توانایی‌های او آگاهی دارم. او فردی است موفق و مدیر سایت عقیق در حوزه مداحی است.
به‌نظر می‌رسد در شرایط غبارآلود کنونی درباره این انتصابات برای روشن‌شدن افکار عمومی می‌توان توضیحاتی ارائه داد؛ اما در حوزه زیباسازی دو بحث اقتصادی و بحث اندیشه فرهنگی تبلیغی مطرح است که در حوزه دوم کمبود‌هایی وجود دارد که حضور او می‌تواند مثمر‌ثمر شود.
احمد صادقی، دیگر عضو شورا نیز معتقد است این انتصاب با متن قانون تعارضی ندارد؛ زیرا داماد زاکانی رابطه استخدامی با شهرداری نداشته؛ اما ممکن است در موقعیت‌هایی تعارض منافع ایجاد شود که با روح قانون در تعارض است.
او می‌گوید: باید دید آیا دستیاران و مشاوران شهرداری وارد فعالیت‌های اجرائی می‌شوند یا نه تا بتوانند منافعی برای خود در جایگاهی که هستند، ایجاد کنند؟ که به نظر می‌آید حق دخالت‌های اجرائی ندارند.
با وجود دفاع برخی از اعضای شورای شهر تهران از این انتصاب همچنان مخالفت و انتقاد‌های فعالان سیاسی به حضور داماد زاکانی در شهرداری ادامه دارد.
آيا اين يك رانت نيست. كمكي كه موجب رانت مي شود